Co to jest celiakia? Poznaj chorobę 1% populacji!

W ostatnich latach świat podbijają diety bezglutenowe, sklepowe półki uginają się pod ciężarem produktów bezglutenowych, a kiedy idziesz do restauracji  bez trudu możesz zjeść smaczne danie bez glutenu. To duża zmiana, a wszystko to dla osób chorujących na celiakię. Zastanawiasz się, co to jest celiakia? Oto garść najważniejszych informacji na temat tej choroby.

Celiakia − co to za choroba?

Celiakia, inaczej mówiąc, glutenozależna choroba trzewna, to jedna z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego − szacuje się, że choruje na nią około 1% populacji! Kiedyś sądzono, że celiakia to choroba występująca głównie u dzieci. Dziś wiadomo, że może się ona ujawnić dopiero u dorosłych. U podłoża celiakii leży nietolerancja glutenu, który prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego ściany jelit. Choroba ta należy do zaburzeń autoimmunologicznych i występuje tylko u osób z pewnymi predyspozycjami genetycznymi.

Sprawdź też leki i preparaty na odporność.

Gluten − czym jest?

Gluten jest to mieszanka białek pochodzenia roślinnego, która występuje w takich zbożach jak pszenica (w tym orkisz), żyto, jęczmień, a także zwykły owies (zanieczyszczony glutenem). Gluten odpowiedzialny jest za rozwój tak zwanych zaburzeń z kręgu glutenozależnych, wśród których ze względu wyróżnia się :

• celiakię
• uczulenie na pszenicę
• nieceliakalną nadwrażliwość na gluten

Poza uczuleniem na pszenicę, istnieje ponadto osobna choroba jaką jest uczulenie na sam gluten, czyli alergia na gluten. Pisałam o tym więcej w artykule: Alergia na gluten a alergia na pszenicę – lekarz tłumaczy różnicę!

Celiakia u dzieci a celiakia u dorosłych − czym się różni?

Jeżeli chorujesz na celiakię i jesz produkty z glutenem, możesz doprowadzić do przewlekłego stanu zapalnego ściany jelita z zanikiem kosmków jelitowych. Wiąże się to z rozwojem różnorodnych objawów.

Czy wiesz, że symptomy celiakii różnią się w zależności od wieku pacjenta? Klasyczna celiakia występuje najczęściej u małych dzieci i objawia się w postaci silnych wzdęć, bólu brzucha, biegunek tłuszczowych, zespołu złego wchłaniania i opóźnienia rozwoju malucha. Ponadto, we krwi małego pacjenta wykrywane są specyficzne autoprzeciwciała przeciwendomyzjalne i skierowane przeciwko transglutaminazie tkankowej. Dodatkowo, w badaniu wycinka jelita, widać zanik kosmków jelitowych. Pierwsze objawy celiakii u dzieci pojawiają się zwykle około 6. − 24. miesiąca życia, gdy do diety wprowadzany jest gluten.

Sprawdź też leki i tabletki na wzdęcia.

Celiakia u dorosłych ma wiele twarzy i często pozostaje nierozpoznana! Postać klasyczna celiakii występuje u dorosłych stosunkowo rzadko, częściej mamy do czynienia z postacią atypową, niemą lub latentną.

Atypowa celiakia rozpoznawana jest na podstawie dodatnich testów serologicznych oraz zmian w ścianie jelita. Objawy kliniczne są natomiast atypowe − mogą pojawiać się niedokrwistość, niskorosłość, niepłodność, osteoporoza, nawracające afty czy nawet depresja! Objawy jelitowe w atypowej celiakii są również niecharakterystyczne − mają na przykład postać nawracających nudności czy zaparć.

Sprawdź też preparaty na zaparcia.

Postać niema celiakii rozpoznawana jest zwykle przypadkowo, bo pacjent, mimo obecności przeciwciał we krwi i zaniku kosmków jelitowych, może nie odczuwać żadnych lub tylko minimalne dolegliwości.

Najbardziej podstępna jest postać latentna, czyli utajona celiakia. Rozpoznaje się ją wyłącznie po obecność przeciwciał we krwi pacjenta. Jednak obserwacje wskazują, że pod wpływem diety glutenowej, w końcu dochodzi u tych pacjentów do rozwoju zmian w jelicie.

Alergia na gluten a celiakia − czym się różnią?

Nie myl alergii na gluten i celiakii. Są to dwie zupełnie inne choroby. Inne są także ich przyczyny.

Uczulenie na gluten jest reakcją o podłożu alergicznym z produkcją przeciwciał IgE, w wyniku kontaktu z jednym z najczęstszych alergenów, jakim jest właśnie gluten. Alergia objawia się w postaci wymiotów, pokrzywki, napadów kichania i kataru, a nawet wstrząsu anafilaktycznego!

Sprawdź też leki na alergię.

Dieta chorego na celiakię − co można jeść przy celiakii?

Chorujesz na celiakię? To nie koniec świata! Dieta bezglutenowa może być różnorodna, bardzo smaczna i prosta! Jej podstawę stanowi wykluczenie wszystkich produktów zawierających gluten, czyli pszenicy, żyta, jęczmienia i zanieczyszczonego glutenem owsa.

Zamiast tych zbóż, możesz jeść kukurydzę, ziemniaki, ryż, proso, soję, grykę, tapiokę, maniok czy amarantus. Najzdrowsza dieta to ta oparta na warzywach i owocach z dodatkiem orzechów i niewielkiej ilości nieprzetworzonego mięsa − produkty te są naturalnie bezglutenowe, więc możesz je bezpiecznie spożywać.

Pamiętaj: dieta bezglutenowa to podstawa leczenia celiakii! W ułożeniu jadłospisu i wyrobieniu zdrowych nawyków z pomocą może przyjść Ci dietetyk. Prawidłowa dieta nie tylko wygasza nieprzyjemne objawy celiakii, ale również chroni przed odległymi powikłaniami choroby.