Gentamycyna
Wskazania do stosowania gentamycyny
Gentamycyna to antybiotyk z grupy aminoglikozydów. Hamuje wzrost bakterii poprzez zakłócanie ich produkcji białek. Jest skuteczna przeciwko tlenowym bakteriom gram-ujemnym, takim jak Pseudomonas czy Enterobacter.
Krople i maść oczna z gentamycyną służą do leczenia:
- Bakteryjnego zapalenia spojówki,
- Bakteryjnego zapalenia rogówki,
- Infekcyjnego zapalenia powiek,
- Wtórnych zakażeń w stanach alergicznych spojówek i powiek.
Mogą być też stosowane profilaktycznie przed lub po operacji oka.
Maść z gentamycyną leczy zakażenia skóry spowodowane przez:
- Paciorkowce,
- Gronkowce złociste,
- Bakterie gram-ujemne (np. Pseudomonas aeruginosa czy Escherichia Coli).
Roztwór gentamycyny do wstrzykiwań i infuzji jest stosowany w:
- zakażeniach układu moczowego,
- zakażeniach układu oddechowego,
- ciężkich zakażeniach skóry,
- oparzeniach,
- zakażeniach jamy brzusznej,
- zakażeniach pooperacyjnych.
Mechanizm działania gentamycyny
Gentamycyna łączy się z białkami rRNA bakterii, głównie z podjednostkami 30S i 16S. W wyniku tego zakłóca proces tworzenia białek bakteryjnych. Powoduje błędy w odczycie informacji z RNA bakterii. W efekcie powstają wadliwe białka bakteryjne. Lek działa na bakterie zarówno aktywne, jak i w stanie spoczynku.
Dawkowanie gentamycyny
Do oczu:
- 1 kropla co 4-6 godzin,
- 5mm maści co 8-12 godzin,
- Nie stosować dłużej niż 14 dni.
Na skórę:
- Cienka warstwa maści 2 razy dziennie,
- Dawka dostosowana do choroby, reakcji na leczenie, wieku i innych czynników.
Wstrzyknięcia:
- Standardowo: 3-6 mg/kg masy ciała dziennie,
- Noworodki i niemowlęta: 4-7 mg/kg masy ciała dziennie,
- U osób starszych i z problemami wątroby czy nerek kontroluje się poziom leku we krwi. Na tej podstawie ustala się dawkę i częstotliwość podawania.
Przeciwwskazania do stosowania gentamycyny
Krople i maść oczna:
- Nadwrażliwość na gentamycynę.
- Zakażenia oka wirusowe i grzybicze.
Maść:
Nie należy stosować:
- Na błony śluzowe, narządy płciowe, odbyt czy owłosioną skórę głowy,
- Przy pieluszkowym zapaleniu skóry,
- Przy gruźlicy skóry, zakażeniach wirusowych (np. ospa, opryszczka) czy grzybiczych,
- Przy trądziku i trądziku różowatym,
- Gdy bakterie są oporne na gentamycynę.
Roztwór do infuzji:
- Nadwrażliwość na gentamycynę.
- Miastenia (słabość mięśni).
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu gentamycyny
Skutki uboczne
Oko:
- Obrzęk powiek,
- Świąd,
- Zapalenie skóry wokół oka,
- Chwilowe zaburzenia widzenia,
- Ból,
- Owrzodzenie rogówki.
Skóra:
- Podrażnienie,
- Rumień,
- Świąd.
Dożylnie/domięśniowo:
- Gorączka,
- Kołatanie serca,
- Problemy z nerkami,
- Zespół Fanconiego,
- Uszkodzenie wątroby,
- Zapalenie okrężnicy,
- Zawroty głowy,
- Utrata słuchu,
- Zmiany w poziomie magnezu, potasu, wapnia, hemoglobiny,
- Eozynofilia, neutropenia, trombocytopenia.
Długotrwałe stosowanie na uszkodzoną skórę lub dożylnie może prowadzić do problemów ze słuchem i nerkami.
Wpływ na prowadzenie pojazdów
Po użyciu kropli lub maści ocznej widzenie może być chwilowo pogorszone. Ostrożność przy prowadzeniu pojazdów. Po podaniu dożylnym mogą wystąpić problemy z równowagą.
Wpływ na ciążę
Gentamycyna jest w kategorii C FDA. Badania na zwierzętach wskazują na ryzyko dla płodu. Brak badań u ludzi. Stosować jedynie, gdy korzyść dla matki jest większa niż ryzyko dla dziecka. Po porodzie należy kontrolować nerki i słuch noworodka.
Wpływ na latkację
Gentamycyna jest w kategorii L2 według skali Prof. Hyle'a. Leczenie matki jest akceptowalne z niewielkim ryzykiem dla dziecka.
Interakcje z lekami
Krople i maść oczna:
- Nie należy łączyć z tobramycyną (oporność krzyżowa).
- Nie należy łączyć z chloramfenikolem i erytromycyną (osłabienie działania).
Roztwór do infuzji i wstrzyknięć:
- Należy monitorować nerki i słuch przy łączeniu z amfoterycyną B, cisplatiną, cyklosporyną, furosemidem, kolistyną, streptomycyną, wankomycyną.
- Zaleca się unikać łączenia z acenokumarolem, warfaryną (zmniejszenie trombiny).
- Nie jest wskazane łączyć gentamycyny z alendronianem sodu, klodronianem (hipokalcemia).
- Nie należy łączyć z tobramycyną (oporność krzyżowa).
- Nie należy łączyć z detreomycyną, erytromycyną (antagonizm).
Inne środki ostrożności
Maść:
- Stosować wyłacznie na skórę (bez opatrunków okluzyjnych).
Krople i maść oczna:
- Stosując inne leki oczne należy zachować 15 minut przerwy między ich aplikacją.
- Nie należy dotykać oka końcówką aplikatora.
- Po zakropieniu wskazane jest uciskać kącik oka przez 2 minuty.
Roztwór do infuzji i wstrzyknięć:
- Należy monitorować nerki i słuch, zwłaszcza u dzieci, osób starszych i z problemami nerkowymi.
- Zachować ostrożność przy osłabieniu mięśni i chorobie Parkinsona - ryzyko blokady nerwowo-mięśniowej.
- Lek powinien być podawany powoli.
Portal ma charakter edukacyjny. Staramy się, aby treści były poprawne merytorycznie, jednak nie powinny zastępować porady lekarza lub farmaceuty, dietetyka, kosmetologa czy fizjoterapeuty odnoszącej się do indywidualnej sytuacji pacjenta. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki zastosowania się do zamieszczonych informacji. Prosimy, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zdecydujesz o podjęciu danej terapii mającej wpływ na Twoje zdrowie.