Flukonazol, Fluconazolum - dawkowanie, działanie, ulotka, skutki uboczne

Wskazania do stosowania flukonazolu

Flukonazol jest stosowany w:

• Inwazyjnych zakażeniach grzybiczych,
• Grzybicach skóry i paznokci,
• Kokcydioidomikozie,
• Drożdżakowym zapaleniu żołędzi,
• Grzybicach jamy ustnej, gardła i przełyku,
• Zakażeniach grzybiczych układu moczowego i pochwy,
• Kryptokokowym zapaleniu opon mózgowych.

Lek jest również wskazany dla osób z neutropenią, zwiększającym się ryzykiem zakażeń, np. po transplantacji szpiku, chemioterapii, w przypadku nowotworów lub choroby AIDS.

Mechanizm działania flukonazolu

Lek blokuje enzym odpowiedzialny za przekształcanie 14 alfa-lanosterolu w ergosterol. Ergosterol to kluczowy element błony komórkowej grzybów. Proces ten zależy od cytochromu P450. Gdy ergosterol jest niedostępny, błona komórkowa grzyba staje się wadliwa i zbyt przepuszczalna. To prowadzi do śmierci grzyba. Lek działa przeciwko niektórym szczepom Candida, takim jak C. albicans czy C. tropicalis. Skuteczny jest również przeciwko Cryptococcus neoformans, Cryptococcus gattii oraz pewnym pleśniom, takim jak Blastomyces dermatiditis czy Histoplasma capsulatum.

Dawkowanie flukonazolu

• Dawka zależy od choroby, wieku, wagi oraz stanu zdrowia pacjenta.
• Dorośli: 50–400 mg dziennie. W ciężkich przypadkach do 800 mg na dobę.
• Dzieci: 3–12 mg/kg ciała dziennie. Maksymalnie 400 mg na dobę.
• Noworodki (do 14 dni): do 12 mg/kg co 72 godziny. Później (do 28 dni życia): do 12 mg/kg co 48 godzin.
• Flukonazol można zażywać bez względu na posiłki.
• Infuzja nie powinna być szybsza niż 10 ml/min.
• Kontynuuj leczenie aż do ustąpienia objawów.

Przeciwwskazania do stosowania flukonazolu

• Nadwrażliwość na flukonazol.
• Nadwrażliwość na leki z grupy azoli (jak mikonazol czy itrakonazol).

Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu flukonazolu

Skutki uboczne

Działania niepożądane mogące wystąpić podczas stosowania flukonazolu dzieli się ze względu na częstość ich obserwowania na:

• Bardzo częste: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy, wysypka, zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginianowej i alaninowej, wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej,
• Częste: żołtaczka, świąd, zaburzenia smaku, zaparcia, niestrawność, wzdęcia, pokrzywka, nadmierna potliwość, parestezje, zawroty głowy, suchość w ustach, złe samopoczucie, zmęczenie, spadek łaknienia, astenia, gorączka, cholestaza, ból mięśni, anemia, wysypka polekowa, bezsenność, zwiększenie stężenia bilirubiny, zawroty głowy, senność, drgawki.
• Rzadkie: neutropenia, wydłużenie odstępu QT, nipercholesterolemia, obrzęk naczynioruchowy, obrzęk twarzy, reakcje anafilaktyczne, zaburzenia rytmu serca, zapalenie wątroby, drżenie, agranulocytoza, hipokaliemia, niewydolność wątroby, leukopenia, hipertriglycerydemia, uszkodzenie wątroby, zespół Stevensa-Johnsona.

Wpływ na ciążę

Nie należy stosować tego leku w ciąży, chyba, że jest to bezwzględnie koniecznie i takie leczenie zaleci lekarz.

Wpływ na laktację

Nie zaleca się stosowania flukonazolu w trakcie karmienia piersią. W szczególnych sytuacjach dopuszcza się jego przyjmowanie w dawce nie przekraczającej 200 mg na dzień.

Interakcje z lekami

Flukonazol może wchodzić w interakcje z wieloma innymi lekami, prowadząc do zmiany ich stężenia w osoczu krwi i potencjalnie do działań niepożądanych.

• Hydrochlorotiazyd: Zwiększa stężenie flukonazolu w osoczu nawet o 40%.
• Leki przeciwzakrzepowe: Lek może wpływać na czas protrombinowy pacjentów przyjmujących warfarynę, co może prowadzić do krwawień.
• Benzodiazepiny: Środek znacząco zwiększa stężenie midazolamu w osoczu, co może prowadzić do zaburzeń sprawności psychomotorycznej.
• Pochodne sulfonylomocznika: Opisywana substancja przeciwgrzybicza może przedłużyć okres półtrwania tych leków, co może prowadzić do hipoglikemii.
• Fenytoina: Wspólne podawanieoże zwiększyć stężenie fenytoiny w osoczu.
• Doustne środki antykoncepcyjne: Flukonazol może wpływać na stężenie etynyloestradiolu i lewonorgestrelu w osoczu, ale niekoniecznie wpływa to na skuteczność antykoncepcji.
• Cyklosporyna: Środek może wpływać na stężenie cyklosporyny w osoczu.
• Teofilina: Substancja może zmniejszać klirens teofiliny.
• Terfenadyna: Istnieje ryzyko wydłużenia odstępu QT, co może prowadzić do zaburzeń rytmu serca.
• Cyzapryd: Możliwe są poważne interakcje prowadzące do zaburzeń rytmu serca.
• Zydowudyna: Flukonazol może zwiększyć stężenie zydowudyny w osoczu.
• Ryfabutyna i Takrolimus: Lek może zwiększać ich stężenie w osoczu.
• Ryfampicyna: Wspólne podawanie z flukonazolem prowadzi do obniżenia wartości AUC flukonazolu i skrócenia jego czasu półtrwania. Zaleca się rozważenie zwiększenia dawki leku przeciwgrzybiczego dla pacjentów przyjmujących ryfampicynę.

Interakcja z alkoholem

Zaleca się unikanie jednoczesnego stosowania flukonazolu i alkoholu, z uwagi na zwiększone ryzyko obciążenia wątroby.

Inne środki ostrożności

• Należy zachować ostrożność przy zaburzeniach nerek i wątroby – lek może prowadzić do uszkodzeń, zwłaszcza wątroby.
• Objawy uszkodzenia wątroby: spadek apetytu, nudności, wymioty, żółtaczka. W takim przypadku należy przerwać leczenie.
• Osoby z chorobą serca lub ryzykiem zaburzeń rytmu powinny być ostrożne. Możliwe wydłużenie odstępu QT w EKG.
• Środek nie leczy grzybicy skóry głowy.