Siwe włosy u dziecka – o czym mogą świadczyć?

Kiedy się starzejesz, Twoje włosy zaczynają siwieć i nie ma w tym niczego dziwnego. Niecodziennym widokiem są natomiast siwe włosy u dziecka. Dlaczego się pojawiają? Czy są normalnym zjawiskiem, a może świadczą o jakimś schorzeniu? Kiedy pójść do lekarza? Sprawdź, co musisz wiedzieć na ten temat. 

Dlaczego włosy siwieją? 

Pigmentacja (kolor) włosów jest jedną z najbardziej unikalnych ludzkich cech. Paleta kolorystyczna waha się od czarnej, przez brązową i rudą aż po blond. Barwa pasm zależy od pigmentu melaniny wytwarzanego przez melanocyty włosów. Zróżnicowanie wynika ze zmiennej produkcji poszczególnych barwników. Do chwili obecnej wciąż nie ma wystarczającej ilości danych pozwalających na poznanie pełnej patogenezy utraty barwnika i siwienia włosów. Wiadomo jednak, że to właśnie utrata zdolności melanocytów do produkcji melaniny odpowiada za siwienie. 

Siwe włosy u dziecka – przyczyny 

O przedwczesnym siwieniu mówi się, gdy pojawia się przed 20. rokiem życia u rasy kaukaskiej i przed 30. rokiem życia u rasy czarnej. Wówczas pojawianie się pierwszych siwiejących kosmyków jest często związane z uwarunkowaniami genetycznymi – po prostu w niektórych rodzinach utrata barwnika we włosach następuje szybciej niż w innych. 

Co jeszcze oznacza siwy włos u dziecka? Przeczytaj o możliwych przyczynach. 

• Anemia – związany z anemią niedobór żelaza, kwasu foliowego i/lub witaminy B12 wpływają na pigmentację włosów. Towarzyszące objawy to: zmęczenie, kołatanie serca, duszności, bladość skóry i błon śluzowych. 
• Autoimmunologiczne zapalenia tarczycy – zarówno choroba Hashimoto powodująca niedoczynność tarczycy, jak i choroba Gravesa-Basedova powodująca nadczynność tarczycy, wpływają na stan skóry i jej przypadków. Wahania hormonów tarczycy nie sprzyjają prawidłowemu metabolizmowi barwników we włosach. Dodatkowo można zaobserwować przerzedzenie włosów. W nadczynności są one zwykle krótkie i jedwabiste, a w niedoczynności dominuje ich suchość i łamliwość. 
• Bielactwo nabyte – polega na odbarwianiu się skóry i utracie barwnika z włosów. Choroba rozpoczyna się zazwyczaj między 10. a 20. rokiem życia. Schorzenie należy do chorób autoimmunologicznych, czyli takich, w których organizm produkuje przeciwciała skierowane przeciwko melanocytom odpowiedzialnym za produkcję barwnika. Oprócz przedwczesnego siwienia pojawia się łysienie plackowate oraz odbarwione plamy na skórze. 
• Stres – duże napięcie psychiczne i przewlekły stres często powodują siwienie, ale już w dorosłym wieku. U dzieci większy wpływ ma stres środowiskowy. Co się na niego składa? Przede wszystkim narażenie na promieniowanie UV oraz zanieczyszczenie powietrza. Duży udział ma w tym dym papierosowy. Dzieci, które są biernymi palaczami lub palący nastolatkowie mogą tracić kolor włosów. 
• Zespół Waardenburga – jest to grupa kilku genetyczne uwarunkowanych zespołów wad. Do ich cech charakterystycznych należą: obecność białego kosmyka włosów i przedwczesne siwienie, niedosłuch, plamy bielacze na skórze, różnobarwność tęczówek (tęczówki w różnych kolorach lub różne pigmenty w obrębie jednej tęczówki). Nasilenie wymienionych objawów może być różne. Nie zawsze występują wszystkie symptomy. Zdarza się, że dominują plamy bielacze i siwienie włosów, a w innych przypadkach na pierwszy plan wysuwają się problemy ze słuchem. 
• Niedożywienie – w przypadkach bardzo dużych niedoborów pokarmowych dochodzi do zaburzenia funkcjonowania całego organizmu. Dieta uboga w składniki odżywcze oraz witaminy z grupy B mają na to szczególny wpływ. Ogromną rolęodgrywają ponadto niedobory cynku, miedzi, kwasu foliowego i witaminy D. Niedożywienie pojawia się nie tylko, gdy dziecko spożywa za mało pokarmów. Przyczyną jest również utrudnienie wchłaniania składników pokarmowych, np. przy niedoborach enzymów trawiennych lub w zespole krótkiego jelita. 
• Leczenie przeciwnowotworowe – jeśli Twoje dziecko jest leczone z powodu choroby nowotworowej przy użyciu chemioterapeutyków, siwienie może być spowodowane toksycznym działaniem leków. 

Siwe włosy u dziecka – co robić? 

Przedwczesne siwienie włosów u dziecka wymaga konsultacji z lekarzem. Za czymś, co niektórzy postrzegają jedynie jako defekt kosmetyczny, może kryć się choroba. Zanim sięgniesz po szampony i odżywki przeznaczone do siwiejących włosów, porozmawiaj z dermatologiem, pediatrą lub trychologiem. Samodzielne dobieranie kosmetyków nie zawsze stanowi dobrą decyzję. Większość preparatów jest przeznaczonych do stosowania przez osoby dorosłe, a ich składniki mogą podrażniać delikatną skórę głowy dziecka. 

W postępowaniu z przedwczesnym siwieniem najważniejsze jest odnalezienia przyczyny tego stanu. Po wnikliwej konsultacji z lekarzem Twojemu dziecku zostanie zlecony szereg badań laboratoryjnych, np. morfologia, poziomy żelaza i witamin we krwi, panel lipidowy oraz poziom hormonów tarczycy i TSH. 

Siwe włosy u dziecka – leczenie 

Leczenie polega na usunięciu lub zminimalizowaniu przyczyn siwienia u dzieci oraz na kontrolowaniu i minimalizowaniu dodatkowych dolegliwości. 

• W przypadku anemii i złożonych niedoborów żywieniowych konieczna jest odpowiednio dobrana suplementacja. Lekarz zaleci zestawy witamin oraz żelazo dla dzieci. 
• Niedobór hormonów tarczycy wymaga regularnej suplementacji, często do końca życia. W przypadku nadczynności gruczołu tarczowego konieczne jest leczenie przeciwtarczycowe. Leki dobierane są do wieku dziecka przy uwzględnieniu wyników dodatkowych badań laboratoryjnych, np. panelu wątrobowego. 
• W przypadku bielactwa stosuje się fototerapię. Zalecany jest także krem na bielactwo zawierający pochodne witaminy D3 i glikokortykosteroidy.  

Czy można zapobiegać pojawianiu się siwych włosów u dziecka? 

Choć procesu siwienia często nie da się odwrócić, można zapobiegać pojawianiu się na głowie kolejnych jasnych włosów. Istotne jest działanie wielotorowe. 

• Zadbaj o zbilansowaną dietę u dziecka. Codzienny jadłospis Twojej pociechy powinien być bogaty w żelazo, wapń, witaminy z grupy A oraz B, a także w witaminę C i D. Pamiętaj, że posiłki dla dzieci, zwłaszcza tych młodszych, muszą być zróżnicowane. Najlepiej zasięgnij porady dietetyka, który dopasuje menu do potrzeb pociechy. 
• Popraw środowisko, w którym rozwija się dziecko. Eliminacja źródeł stresu wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie całego organizmu i usprawni pracę melanocytów. Wyeliminuj szkodliwe składniki powietrza, jak np. dym papierosowy. Zwróć również uwagę na to, żeby dziecko jak najkrócej przebywało w otoczeniu smogu. 

Podsumowanie

Już jeden siwy włos u dziecka powinien skłonić Cię do konsultacji z lekarzem. Co jeszcze możesz zrobić dla swojej pociechy? Ucz akceptacji ciała i zmian w wyglądzie. Zadbaj też o prawidłowe menu oraz wyeliminowanie z życia czynników stresogennych. 

Źródła:

1. A. B. Kumar, U. Nagaraju, H. Shamim, Premature Graying of Hair: Review with Updates, International Journey of Trichology, 2018, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6290285/, [dostęp: 19.12.2023 r.]
2. A. Kozłowska, A. Skrok, Rola zaburzeń hormonalnych tarczycy w nieprawidłowościach wzrostu włosów, Przegląd Dermatologiczny, 2013, https://www.termedia.pl/The-role-of-hormonal-thyroid-gland-pathology-in-hair-disorders,56,21981,1,1.html, [dostęp: 19.12.2023 r.]
3. S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2010 (wydanie I – 5 dodruk)