Hydroksyzyna
Wskazania do stosowania hydroksyzyny
Zastosowanie hydroksyzyny obejmuje:
- Łagodzenie objawów lęku, stanów napięcia nerwowego i niepokoju,
- Objawowe leczenie świądu w przebiegu różnych dolegliwości, np. pokrzywki,
- Premedykację przed zabiegami chirurgicznymi (stosowana jako środek ograniczający niepokój przed operacją) oraz w okresie rekonwalescencji pooperacyjnej (np. w celu zapobiegania wymiotom),
- Wspomaganie leczenia bólu o charakterze przewlekłym.
Mechanizm działania hydroksyzyny
Mechanizm działania hydroksyzyny jest złożony. Związek ten, podobnie jak jego aktywny metabolit, cetyryzyna, blokuje receptory H1, wykazując działanie przeciwhistaminowe. Wywiera również efekt cholinolityczny.Substancja oddziałuje na określone obszary ośrodkowego układu nerwowego (OUN), bez wpływu na korę mózgową. Jako pochodna piperazyny, wykazuje właściwości uspokajające, przeciwlękowe oraz nasenne. Działanie przeciwlękowe wywiera poprzez hamowanie aktywności określonych warstw podkorowych. Z neurofizjologicznego punktu widzenia aktywność hydroksyzyny polega na hamowaniu impulsów nerwowych przenoszonych do centralnego układu nerwowego. Hydroksyzyna potęguje też efektywność leków nasennych, uspokajających i znieczulających. Działa przeciwbólowo oraz przeciwwymiotnie.
Dawkowanie hydroksyzyny
Hydroksyzyna dostępna jest w postaci tabletek, syropu oraz iniekcji domięśniowych. Jej dawkowanie uzależnione jest od konkretnych wskazań, wieku oraz stanu zdrowia pacjenta. Najczęściej stosowane dawki mieszczą się w przedziale od 10-25 mg do 100 mg na dzień (w dawkach podzielonych). Maksymalna dzienna dawka dla osób dorosłych i dzieci o wadze powyżej 40 kg nie powinna przekraczać 100 mg.
Stosowanie doustne
Osoby dorosłe
Leczenie objawowe lęku: standardowa dawka to 50 mg, rozłożona na 2-3 dawki w ciągu dnia. W przypadkach nasilonego lęku, dawkę można podwyższyć, ale nie więcej niż do 100 mg na dobę.
Leczenie objawowe świądu: zalecana dawka początkowa to 25 mg leku na noc. Jeśli konieczne, można zwiększyć dawkę, przyjmując 25 mg 3-4 razy dziennie (nie więcej niż 100 mg na dobę).
Przygotowanie do zabiegów chirurgicznych: dwie dawki po 50 mg lub jedną dawkę 100 mg doustnie.
W przypadku pacjentów w podeszłym wieku stosowanie hydroksyzyny nie jest zalecane lub ordynowane standardowo dawki zmniejszane są o połowę.
Dzieci od 1. roku życia i młodzież
Rekomendowane dawki dobowe hydroksyzyny dla dzieci powyżej pierwszego roku życia oraz młodzieży mieszczą się w zakresie od 0,6 mg/kg masy ciała do 2 mg/kg masy ciała (w dawkach podzielonych). Zaleca się korzystanie z formy syropu doustnego dla dzieci poniżej sześciu lat, ze względu na możliwość wystąpienia zachłyśnięcia.
W przypadku dzieci i młodzieży o wadze do 40 kg, nie należy przekraczać 2 mg/kg masy ciała na dobę. (dla dzieci o wadze powyżej 40 kg, maksymalna dzienna dawka wynosi 100 mg, podobnie jak w przypadku osób dorosłych).
Stosowanie domięśniowe
Dawka hydroksyzyny podawanej domięśniowo w formie roztworu do wstrzykiwań uzależniona jest od wskazań, wieku i stanu zdrowia pacjenta.
W przypadku terapii lęku u dorosłych, stosowane dawki dobowe wynoszą od 25 mg do 100 mg.
W przypadku stosowania jako środka uspokajającego u dzieci, zalecane dawki mieszczą się w zakresie od 0,6 mg/kg masy ciała do 1 mg/kg masy ciała.
Podanie domięśniowe hydroksyzyny wymaga indywidualnego podejścia, w szczególności u osób w wieku podeszłym, które wymagają mniejszych dawek. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek, dawka powinna być dostosowana do indywidualnej reakcji organizmu.
Przeciwwskazania do stosowania hydroksyzyny
Stosowanie hydroksyzyny jest niewskazane w następujących sytuacjach:
- W przypadku występowania reakcji alergicznych na hydroksyzynę, a także aminofilinę etylenodiaminę, cetyryzynę, czy też inne substancje pochodne piperazyny,
- W porfirii,
- Kiedy zdiagnozowano nabytą lub wrodzoną nieprawidłowość, jaką jest wydłużenie odstępu QT,
- U osób, które narażone są na ryzyko wydłużenia odstępu QT (np. z powodu choroby serca, nasilonej bradykardii, istotnych zaburzeń elektrolitowych, nagłej śmierci członka rodziny z powodu problemów serca) zażywających leki wpływające na wydłużenie odstępu QT lub powodujące zaburzenia rytmu serca o charakterze torsade de pointes.
- U kobiet w ciąży lub karmiących piersią.
- U noworodków (w szczególności w kontekście podania poprzez iniekcję).
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu hydroksyzyny
Skutki uboczne
Stosowanie hydroksyzyny może powodować określone działania niepożądane. Do najczęściej obserwowanych należą: nadmierna senność, zmęczenie, bóle głowy, suchość w jamie ustnej.
Wpływ na prowadzenie pojazdów
Substancja może w sposób negatywny wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów, wywołując uczucie zmęczenia, zawrotów głowy, spowolnienie reakcji i zaburzenia koncentracji. Opisane reakcje mogą być szczególnie nasilone przy stosowaniu większych dawek leku oraz w przypadku jednoczesnego spożycia alkoholu lub innych środków o działaniu uspokajającym.
Wpływ na ciążę
Hydroksyzyna posiada zdolność przenikania przez barierę łożyska. Wiadomo też, że osiąga wyższe stężenie u płodu niż u matki. Podawana w późnej ciąży i/lub podczas porodu, może być powodem hipotonii, występowania zaburzeń ruchowych (w tym zaburzeń pozapiramidowych), ruchów klonicznych, depresji OUN, zatrzymania moczu lub niedotlenienia noworodka.
Wpływ na laktację
Stosowanie hydroksyzyny w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane. Główny metabolit związku – cetyryzyna, przenika do mleka matki. U kobiet w okresie laktacji, u których zajdzie potrzeba zastosowania hydroksyzyny, karmienie należy przerwać, ze względu na ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych u dziecka.
Interakcje z lekami
Substancja może wchodzić w interakcje z:
- Lekami o działaniu depresyjnym na OUN i przeciwcholinergicznym,
- Betahistyną i inhibitorami cholinesterazy,
- Inhibitorami monoaminooksydazy,
- Adrenaliną,
- Lekami, które mogą wywoływać zaburzenia rytmu serca (m.in. leki przeciwarytmiczne np. amiodaron, sotalol; niektóre antybiotyki (np. azytromycyna, erytromycyna, lewofloksacyna, ofloksacyna; wybrane leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI (np. citalopram).
Interakcja z alkoholem
Picie alkoholu podczas przyjmowania hydroksyzyny jest niewskazane. Zarówno alkohol, jak i hydroksyzyna działają depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) , powodując efekty takie jak: senność, nadmierne uspokojenie czy spadek zdolności psychomotorycznych.
Inne środki ostrożności
Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku pacjentów:
- U których zaobserwowano zwiększoną skłonność do występowania drgawek,
- Chorujących na jaskrę,
- Z utrudnionym odpływem moczu z pęcherza,
- Z osłabioną perystaltyką jelit,
- Z myasthenia gravis,
- Z otępieniem,
- Przyjmujących jednocześnie leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy (OUN).
Hydroksyzyna może wpływać na wyniki testów alergicznych, dlatego zaleca się przerwanie jej przyjmowania na co najmniej 5 dni przed ich wykonaniem.
Portal ma charakter edukacyjny. Staramy się, aby treści były poprawne merytorycznie, jednak nie powinny zastępować porady lekarza lub farmaceuty, dietetyka, kosmetologa czy fizjoterapeuty odnoszącej się do indywidualnej sytuacji pacjenta. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki zastosowania się do zamieszczonych informacji. Prosimy, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zdecydujesz o podjęciu danej terapii mającej wpływ na Twoje zdrowie.