Bielactwo nabyte. Czym są białe plamy na skórze?

Bielactwo nabyte (vitiligo) to stosunkowo często spotykana choroba, która objawia się w postaci dobrze odgraniczonych, odbarwionych plam na skórze. Choroba ta stanowi duży problem estetyczny, zwłaszcza, gdy odbarwione plamy pojawiają się w widocznych miejscach takich jak twarz, szyja czy dłonie. Skąd bierze się bielactwo nabyte i czy można je wyleczyć?

Co to jest bielactwo nabyte?

Gdy na skórze nagle zaczynają pojawiać się odbarwione, ostro odgraniczone od zdrowej skóry plamy, zwykle bardzo szybko szuka on pomocy u dermatologa. Problem bielactwa nabytego jest dość częsty i dotyka on nawet do 4% ludzi. Choroba ta może pojawić się w każdym wieku, najczęściej jednak rozpoczyna się przed 25. rokiem życia. Pod względem płci bielactwo nabyte dotyczy w takim samy stopniu mężczyzn jak i kobiet.

Skąd biorą się plamy na skórze?

Mimo wielu badań, przyczyna powstawania odbarwionych plam u osób z bielactwem nadal pozostaje niewyjaśniona.

Liczne teorie zakładają, że w patogenezie choroby udział mogą brać takie czynniki jak:

• podłoże genetyczne
• czynniki środowiskowe
• wpływ stresu oksydacyjnego
• mechanizmy autoimmunologiczne
• zaburzenia przylegania melanocytów
• nasilona apoptoza − zaprogramowana śmierć komórek

Czy bielactwo nabyte może pojawić się od stresu?

Naukowcy zgodni są co do tego, że bielactwo nabyte rozwija się u osób predysponowanych genetycznie, pod wpływem silnych bodźców takich jak gwałtowne zmiany hormonalne (dojrzewanie, ciąża), stres fizyczny (rozległy uraz, infekcje) i stres psychiczny.

Rodzaje bielactwa nabytego

Klasyfikacja bielactwa dzieli tę chorobę na 3 odrębne typy:

• bielactwo segmentalne
• bielactwo niesegmentalne
• bielactwo niesklasyfikowane

Najczęstszym typem jest bielactwo niesegmentalne, które stanowi nawet 90% wszystkich przypadków bielactwa nabytego. Ten typ choroby zwykle rozpoczyna się w wieku dorosłym, a zmiany skórne pojawiają się przede wszystkim w miejscu urazu. Bielactwo nabyte niesegmentalne częściej współistnieje z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym. Typ segmentalny dotyczy przede wszystkim pacjentów pediatrycznych, a ostro odgraniczone, odbarwione plamy pojawiają się zazwyczaj jednostronnie. W przeciwieństwie do typu niesegmentalnego, u pacjentów z segmentalnym typem bielactwa dobre efekty uzyskuje się  za pomocą leczenia chirurgicznego.

Co ciekawe, bielactwo nabyte nie dotyczy tylko skóry − odbarwione plamy mogą pojawić się też na błonach śluzowych, mogą dotyczyć paznokci (leukonychia) czy włosów (leukotriachia).

Jak diagnozuje się bielactwo skóry?

Podstawą do postawienia trafnej diagnozy bielactwa nabytego stanowi charakterystyczny obraz kliniczny zmian skórnych. Już na podstawie samego badania i wywiadu lekarz jest w stanie zdiagnozować bielactwo nabyte.

Istotnym elementem w diagnostyce jest bardzo szczegółowy wywiad z pacjentem, który pozwala zidentyfikować takie czynniki jak na przykład stres, przyjmowane leki, urazy w przeszłości czy zaburzenia hormonalne, które mogą początkować pojawienie się zmian skórnych.

Zaleca się również, żeby u pacjentów z bielactwem poszerzyć diagnostykę o konsultacje takich specjalistów jak endokrynolog, laryngolog, okulista czy psychiatra. W przypadkach wątpliwych dermatolog zleca badanie histopatologiczne skóry. W pobranym ze skóry zmienionej wycinku brak jest melanocytów, czyli komórek barwnikowych skóry.

Leczenie bielactwa nabytego

Co zrobić, kiedy zdiagnozowano u Ciebie bielactwo nabyte? Leczenie może przebiegać na kilka różnych sposobów: miejscowo, systemowo, chirurgicznie czy za pomocą foto- i laseroterapii.

W zależności od wieku pacjenta, rozległości plam bielaczych i ich lokalizacji, terapia miejscowa oparta jest na stosowaniu silnych glikokortykosteroidów i inhibitorów kalcyneuryny.

Zarówno rozległe, zajmujące ponad j1/5 powierzchni skóry zmiany, jak również ogniskowe plamy bielacze o niewielkim nasileniu leczone mogą być metodą fototerapii NB UVB 311 nm. Innym rodzajem fototerapii stosowanym w leczeniu bielactwa jest PUVA terapia, jej skuteczność jest jednak niższa w porównaniu z fototerapią NB UVB 311 nm. S

Szybsze i lepsze efekty terapeutyczne i mniejsze działania niepożądane można osiągnąć stosując leczenie skojarzone, czyli połączenie fototerapii z leczeniem miejscowym preparatami glikokortykosteroidowymi lub inhibitorów kalcyneuryny.

Leczenie systemowe oparte jest na podawanych doustnie glikokortykosteroidach, a terapia ta włączana jest w przypadkach aktywnego, gwałtownie postępującego bielactwa. Ważnym elementem procesu terapeutycznego jest też stosowanie kamuflażu, czyli  metod ukrywania plam bielaczych pod makijażem i wsparcie psychologiczne lub psychiatryczne.