Arypiprazol
Wskazania do stosowania arypiprazolu
Aripiprazol jest stosowany w leczeniu schizofrenii od 15. roku życia. Można go używać do leczenia epizodów maniakalnych w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych typu I, już od 13. roku życia, ale maksymalnie przez 12 tygodni. U dorosłych służy także do zapobiegania kolejnym epizodom manii, jeśli wcześniejsze leczenie było skuteczne. Lek dostępny jest w formie tabletek i roztworów doustnych oraz roztworów do wstrzykiwań (podanie domięśniowe).
Mechanizm działania arypiprazolu
Aripiprazol działa na wiele receptorów, w tym D, 5HT, Alfa, H1. Jego główna aktywność kliniczna wynika z częściowego działania agonistycznego na receptory dopaminowe D2 i serotoninowe 5HT1a oraz działania antagonistycznego na receptor 5HT2a.
Dawkowanie arypiprazol
Rekomendowane dawki wahają się w przedziale od 2 do 30 mg dziennie. Dawkowanie zależy od choroby, wieku pacjenta i reakcji na lek. Leczenie zaczyna się od najmniejszej efektywnej dawki.
Dorośli:
Schizofrenia:
Początkowa dawka: 10-15 mg/dzień.
Podtrzymująca dawka: 15 mg/dzień.
Maksymalna dawka: 30 mg/dzień.
Epizody maniakalne (zaburzenie dwubiegunowe typu I):
Początkowa dawka: 15 mg/dzień.
Maksymalna dawka: 30 mg/dzień.
Zapobieganie nawrotom (zaburzenie dwubiegunowe typu I):
Należy kontynuować ustaloną dawkę. Zmniejszenie dawki w zależności od sytuacji.
Dzieci i młodzież:
Schizofrenia (od 15 lat):
Początkowa dawka: 10 mg/dzień. Rozpoczęcie od 2 mg, zwiększenie do 5 mg, a następnie do zalecanej 10 mg.
Maksymalna dawka: 30 mg/dzień.
Epizody maniakalne (zaburzenie dwubiegunowe typu I, od 13 lat):
Początkowa dawka: 10 mg/dzień. Rozpoczęcie od 2 mg, zwiększenie do 5 mg, a następnie do 10 mg (maksymalny czas leczenia: 12 tygodni).
Maksymalna dawka: 30 mg/dzień (tylko w wyjątkowych sytuacjach).
Przeciwwskazania do stosowania arypiprazol
Nie można stosować leku w przypadku nadwrażliwości na jego składniki. Aripiprazol nie jest zalecany dla osób starszych z demencją z powodu ryzyka zgonu spowodowanego zakażeniem, problemami z krążeniem mózgowym czy kardiologicznymi.
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu arypiprazoli
Skutki uboczne
Częste: akatyzja, drżenie, lęk, nieostre widzenie, niepokój, niepokój ruchowy, niestrawność, nudności, senność, wymioty, zaparcia, zawroty głowy, zmęczenie, uspokojenie, objawy pozapiramidowe, zwiększone wydzielanie śliny.
Niezbyt częste: hiperprolaktynemia, podwójne widzenie, hiperseksualność.
Wpływ na prowadzenie pojazdów
Arypiprazol może wpływać na zdolność kierowania pojazdami czy obsługiwania maszyn. Należy zachować ostrożność, zwłaszcza w początkowych etapach leczenia tą substancją.
Wpływ na ciążę
Stosowanie w ciąży jest niewskazane, chyba że korzyść dla matki przewyższa ryzyko dla dziecka. Noworodki, których matki przyjmowały aripiprazol w trzecim trymestrze, mogą mieć różne objawy, w tym drżenie czy zaburzenia oddechowe. Należy je monitorować.
Wpływ na laktację
Arypiprazol przenika do mleka matki. Nie zaleca się stosowania podczas laktacji.
Interakcje z lekami
- Arypiprazol w połączeniu z lekami hamującymi enzymy wątrobowe CYP3A4 i CYP2D6 może osiągać zwiększone stężenie we krwi. To z kolei prowadzi do wzmożonego działania tego leku i potencjalnego zwiększenia ryzyka działań działań niepożądanych. Efekt taki mogą wywoływać następujące leki: ketokonazol, itrakonazol, chinidyna, fluoksetyna, paroksetyna, escitalopram czy diltiazem mogą wpływać na ten efekt. Przy ich stosowaniu dawkę aripiprazolu trzeba dostosować.
- Połączenie aripiprazolu z lekami indukującymi enzymy wątrobowe (np. karbamazepina, ryfampicyna, fenytoina, prymidon, fenobarbital, efawirenz,newirapina) zmniejsza jego stężenie w ustroju. Konieczne może okazać się zwiększenie dawki.
- Niektóre leki przeciwnadciśnieniowe czy hamujące układ nerwowy mogą nasilać swoje działania przy jednoczecznym stosowaniu z arypiprazolem. Należy zachować ostrożność.
Interakcje z alkoholem
Alkohol wzmacnia depresyjne działanie tego leku na układ nerwowy. Należy unikać takiego połączenia.
Inne środki ostrożności
- Podczas rozpoczynania leczenia arypiprazolem pacjenci mogą wykazywać zwiększoną tendencję do podejmowania prób samobójczych. U młodzieży to ryzyko bywa podwyższone nawet do 4 tygodni od początku kuracji.
- Lek może spowolnić pracę przełyku, zwiększając ryzyko zachłystowego zapalenia płuc.
- U niektórych pacjentów stwierdzono zwiększone ryzyko do hazardu, szczególnie jeśli mieli do tego skłonności.
- U młodych pacjentów z manią może wystąpić przyrost masy ciała po 4 tygodniach leczenia.
- Arypiprazol nie jest przeznaczony do leczenia psychoz w demencji. Może powodować problemy z krążeniem w mózgu.
- Osoby z tendencją do drgawek powinny być ostrożne przyjmując arypiprazol.
- W przypadku objawów złośliwego zespołu neuroleptycznego lub niewyjaśnionej gorączki, należy przerwać leczenie arypiprazolem.