Salbutamol
Wskazania do stosowania salbutamolu
Salbutamol to lek rozszerzający oskrzela, zalecany przy leczeniu skurczów dróg oddechowych, które występują w przypadku astmy oraz innych chorób z obturacją płuc. Można go również używać bezpośrednio przed wysiłkiem fizycznym lub spotkaniem z czynnikiem alergicznym, aby zapobiec atakom duszności.
Mechanizm działania salbutamolu
Salbutamol działa przez stymulację beta2-receptorów adrenergicznych znajdujących się w mięśniach gładkich, takich jak te w oskrzelach. Lek ten aktywuje enzym cyklazę adenylową, który przekształca ATP (adenozynotrójfosforan) w cAMP (cykliczny adenozynomonofosforan). To z kolei prowadzi do rozkurczu mięśni gładkich w oskrzelach, co powoduje ich rozszerzenie, zwiększa produkcję śluzu, rozluźnia naczynia krwionośne i ogranicza uwalnianie substancji zapalnych. Salbutamol również wpływa na przemianę materii, podnosząc poziom glukozy i kwasów tłuszczowych w organizmie.
Dawkowanie salbutamolu
- Dozowanie salbutamolu zależy od wieku, masy ciała oraz innych czynników zdrowotnych.
- Dla dorosłych i dzieci powyżej 4 lat maksymalna dawka inhalacyjna wynosi 800 μg dziennie. W przypadku przerywania ataków duszności lub profilaktyki przed wysiłkiem lub kontaktem z alergenem, zaleca się 200 μg, nie więcej niż cztery razy dziennie.
- Za pomocą nebulizatora: maksymalna dzienna dawka dla dorosłych i dzieci powyżej 4 lat to 20 mg, a w środowisku szpitalnym do 40 mg. Dla dzieci poniżej 4 lat należy dobrać inną formę leku (babyhaler pomaga w dostarczaniu właściwej dawki leku niemowlętom i małym dzieciom).
- W formie zastrzyków, dorośli mogą przyjąć maksymalnie 3 mg na dobę. Doustnie, dorośli i młodzież powyżej 12 lat mogą przyjmować do 16 mg w syropie lub do 32 mg w tabletkach dziennie. Dzieci od 2 do 12 lat mogą przyjmować do 8 mg syropu lub do 24 mg tabletek dziennie.
Przeciwwskazania do stosowania salbutamolu
Salbutamol jest niewskazany przy nadwrażliwości na lek, profilaktyce niekomplikującego się porodu przedwczesnego oraz w przypadku ryzyka poronienia, z wyjątkiem formy dożylnej i tabletek. Nie należy go stosować ponownie, jeśli wcześniej wywołał poważne reakcje, jak np. zaburzenia pracy serca.
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu salbutamolu
Skutki uboczne
- Bardzo częste: drżenie.
- Częste: ból głowy, kołatanie serca, tachykardia, kurcze mięśni.
- Rzadkie: hipokaliemia, rozszerzenie naczyń krwionośnych obwodowych.
- Bardzo rzadkie: obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka, skurcz oskrzeli, zaburzenia rytmu serca, Sztywność mięśni, nadpobudliwość, niedokrwienie serca, zapaść sercowo-naczyniowa.
Wpływ na ciążę
W przypadku kobiet ciężarnych, salbutamol powinien być stosowany tylko gdy oczekiwane korzyści dla matki są większe niż potencjalne ryzyko dla dziecka. Nie ma jednoznacznych badań określających jego bezpieczeństwo w ciąży. Stosowanie w formie iniekcji przed 22 tygodniem ciąży jest wyraźnie przeciwwskazane, zwłaszcza u kobiet z chorobą niedokrwienną serca lub ryzykiem jej wystąpienia, a także w przypadkach zagrożenia dla ciąży, takich jak obumarcie płodu czy wady rozwojowe.
Wpływ na laktację
Podczas laktacji, stosowanie salbutamolu również wymaga ostrożności i powinno być rozważane tylko w sytuacjach, gdy przewidywane korzyści dla matki przeważają nad potencjalnym ryzykiem dla dziecka, z powodu braku konkretnych danych o wpływie na karmienie piersią.
Interakcje z lekami
- Nie jest zalecane łączenie salbutamolu z innymi lekami sympatykomimetycznymi używanymi do inhalacji, ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu krążenia.
- Należy unikać jednoczesnego stosowania z nieselektywnymi blokerami beta-adrenergicznymi, takimi jak propafenon czy sotalol, ponieważ może to prowadzić do znacznego zwężenia dróg oddechowych.
- Jeśli po użyciu innych leków beta-adrenergicznych wystąpiły reakcje jak kołatanie serca czy wzrost ciśnienia, nie powinno się stosować salbutamolu.
Inne środki ostrożności
- Salbutamol nie jest lekiem podstawowym w ciężkiej, niestabilnej astmie i wymaga uzupełnienia o kortykosteroidy inhalacyjne lub doustne. Zwiększanie dawki bez konsultacji lekarskiej jest niewskazane. Częstsze stosowanie niż zalecane może wskazywać na pogorszenie kontroli astmy i wymaga konsultacji z lekarzem.
- Ostrożność jest wymagana u osób z tyreotoksykozą i podwyższonym ryzykiem hipokaliemii, szczególnie przyjmujących ksantyny, steroidy lub diuretyki nieoszczędzające potasu. Objawy niedokrwienia serca, jak duszność i ból w klatce piersiowej, wymagają konsultacji lekarskiej.
- Lek należy stosować ostrożnie u osób z nadczynnością tarczycy, padaczką, nadciśnieniem, tętniakiem, cukrzycą, kardiomiopatią przerostową, tachyarytmią lub guzem nadnerczy. Wzrost poziomu mleczanów we krwi, który może być mylony z objawami astmy, wymaga monitorowania. Salbutamol może wpływać na skurcze macicy, co jest istotne podczas porodu.
Portal ma charakter edukacyjny. Staramy się, aby treści były poprawne merytorycznie, jednak nie powinny zastępować porady lekarza lub farmaceuty, dietetyka, kosmetologa czy fizjoterapeuty odnoszącej się do indywidualnej sytuacji pacjenta. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki zastosowania się do zamieszczonych informacji. Prosimy, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zdecydujesz o podjęciu danej terapii mającej wpływ na Twoje zdrowie.