Antybiotykoterapia na grypę? NIE!

Czy grypę leczy się antybiotykiem? Absolutnie nie! Antybiotykoterapia nie jest metodą odpowiednią do leczenia grypy. Lekarz może ją jednak zastosować przy powikłaniach po chorobie wirusowej. Zobacz, co warto wiedzieć o antybiotykoterapii i dlaczego nie można stosować jej na grypę.

Czy na grypę antybiotyk pomoże? NIE!

Na różnych stronach i forach internetowych często można natknąć się na pytanie: jaki antybiotyk na grypę?Odpowiedź jest prosta: żaden! Antybiotyki to grupa leków o działaniu głównie przeciwbakteryjnym, a grypa wywoływana jest przez wirusy. Z tego powodu zażywanie antybiotyków na grypę jest niepotrzebne i bezcelowe.

Antybiotyki nie tylko okażą się zbędne w terapii grypy, mogą również obciążyć organizm działaniami niepożądanymi i dodatkowo osłabić naturalną, ochronną florę bakteryjną, która pełni ważne funkcje wspomagające odporność organizmu.

Innym niekorzystnym skutkiem nadużywania antybiotyków w sytuacjach, które tego nie wymagają, jest zwiększanie liczby bakterii antybiotykoodpornych, czyli podniesienie odporności bakterii na działanie antybiotyków. W dłuższej perspektywie, sprawia to, że coraz ciężej leczy się infekcje i zmniejsza się skuteczność antybiotyków, jakimi dysponujemy w tym momencie.

Występowanie coraz większej liczby bakterii antybiotykoodpornych jest w dużej mierze efektem nadużywania antybiotyków w sytuacjach tego niewymagających. W dalszym ciągu wiele osób jest przekonanych o skuteczności antybiotykoterapii w niepowikłanych infekcjach wirusowych takich jak grypa czy przeziębienie i podczas konsultacji lekarskiej nalega na przepisanie antybiotyku lub też próbuje uzyskać go innymi drogami na własną rękę.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na uodparnianie się bakterii jest nieprawidłowe stosowanie antybiotyku. Żeby antybiotyk był maksymalnie skuteczny powinien być jak najlepiej dobrany do danej infekcji, powinien być zażywany w określonej, odpowiednio mocnej dawce w odpowiednich odstępach czasu i odpowiednio długo. Powoduje to utrzymywanie się w organizmie stężenia zabijającego (hamującego) rozwój danych bakterii na tyle długo, że w pełni zostaną one usunięte. Jeśli bakterie nie są wystawione w sposób ciągły na to efektywne stężenie mają większą możliwość obrony i uodparniania się na lek. Niestety, często leki tego typu zażywane są doraźnie, nie jest przeprowadzana pełna kuracja skutkująca unieszkodliwieniem bakterii, a tylko doraźne zażywanie do odczucia poprawy i złagodzenia objawów. Takie niepełne przeprowadzenie terapii antybiotykami skutkuję niedoleczonymi infekcjami i nabywaniem coraz większej odporności przez bakterie i powstawaniem silnych i niebezpiecznych szczepów bakteryjnych odpornych na leczenie.

Jeżeli nie antybiotyk na grypę, to co? Leki przeciwwirusowe!

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w terapii grypy zalecane są leki przeciwwirusowe z grupy tzw. inhibitorów neuroamidazy. Przepisywane są one zwykle od razu po potwierdzeniu zakażenia wirusem grypy przez badania laboratoryjne. Leki te są dostępne w aptekach na receptę.

Dodatkowo stosowane są również leki o działaniu objawowym, które łagodzą najbardziej uciążliwe symptomy grypy − nawadniają i pomagają zbić gorączkę, a do tego działają przeciwbólowo. Preparaty te dostępne są w aptekach zarówno postaci tabletek, saszetek czy też aerozoli do nosa i syropów. Co bardzo ważne w przypadku zachorowania na grypę, chory powinien wypoczywać i dać organizmowi czas na regenerację.

Odpowiedni wypoczynek i zadbanie o siebie w czasie przechodzenia grypy zmniejszy szanse niekorzystnych powikłań i pozwoli sprawniej wrócić do zdrowia.

W profilaktyce zakażeń grypy największą rolę odgrywają coroczne szczepienia ochronne. Są one zalecane przede wszystkim osobom znajdującym się w grupach ryzyka powikłań grypy i pracującym z chorymi, przez co bardziej narażonym na zakażenia. Szczepienia te są rok rocznie uaktualniane. Na każdy kolejny sezon grypowy tworzona jest nowa, jak najbardziej aktualna szczepionka. To ciągłe uaktualnianie składu szczepionek na grypę wynika z dużej zdolności do mutacji wirusa grypy z sezonu na sezon i powstawania coraz to nowych szczepów.

Niestety, w Polsce coroczne szczepienia przeciw grypie cieszą się niewielką popularnością i zajmujemy pod tym względem jedno z końcowych miejsc w rankingu europejskim, jeśli chodzi o zaszczepiony procent populacji. Wynika to głównie z małej wiedzy zarówno na temat choroby i jej potencjalnych skutków i powikłań, jak i samych szczepień i ich bezpieczeństwa.

Grypa a antybiotyk − terapia powikłań pogrypowych

Skoro już wiesz, że antybiotyk i grypa to nie najlepsze połączenie, warto wspomnieć, kiedy antybiotyki przez grypę mogą zostać wprowadzone do leczenia.

Grypa bardzo często może prowadzić do różnego rodzaju powikłań zdrowotnych. Do najbardziej poważnych powikłań należą zapalenie mięśnia sercowego, mózgu czy płuc. Te powikłania mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia. Dlatego też tak ważna jest skuteczna terapia i odpoczynek podczas samej infekcji wirusem grypy.

Część z powikłań wiąże się z nadkażeniami i infekcjami bakteryjnymi osłabionego organizmu. Powikłaniami, które są bezpośrednio związane z infekcjami o podłożu bakteryjnym są m.in. angina bakteryjna, bakteryjne zapalenie płuc czy też zapalenie gardła lub zatok i uszu. To właśnie w sytuacjach infekcji bakteryjnych niezbędna może okazać się skuteczna antybiotykoterapia.

Wtórne bakteryjne zapalenie płuc zwykle wywołują takie szczepy bakterii jak Streptococcus pneumonia, S. ureus lub H. influenzae. Choroba ta objawia się zwykle nasileniem gorączki i nawrotem napadów kaszlu, duszności i osłabieniem w czasie ustępowania tych objawów po grypie (ponowne nasilenie). Innym powikłaniem o podłożu bakteryjnym jest angina bakteryjna wywoływana przez Streptococcus pyogenes (paciorkowiec β-hemolizujący grupy A – PBHA), lub Fuso­bacterium necrophorum; rzadziej paciorkowce grupy C i G.

Antybiotykoterapia, czyli…

Antybiotyki to bardzo szeroka i zróżnicowana pod względem chemicznym grupa leków w obrębie, której można wyróżnić wiele mniejszych grup.

Do głównych grup antybiotyków zaliczamy m.in.:

• penicyliny
• cefalosporyny
• makrolity
• linkozamidy
• glikopeptydy
• fluorochinolony
• amino glikozydy
• tetracykliny

Odpowiednio dobrany preparat może okazać się niezbędny i ratujący w przypadku bakteryjnych powikłań po grypowych, ale nie w przypadku samej grypy.

W momencie, kiedy antybiotykoterapia okaże się konieczna, trzeba również pamiętać o równoległym zastosowaniu probiotyków regenerujących naturalną florę bakteryjną. Pozwoli to nie tylko uniknąć działań niepożądanych antybiotyków ze strony układu pokarmowego, ale i wpłynie na odpowiednie przyswajanie substancji odżywczych ze światła jelit i wspomoże powrót do zdrowia.

Więcej o probiotykach pisałam tu: Probiotyki „na żołądek”. Cała prawda o ochronie układu pokarmowego!

Grypa − co to takiego?

Grypa jest chorobą układu oddechowego wywołaną infekcją wirusową. Patogenem infekującym jest wirus grypy. U ludzi grypę wywołują typy A i B wirusa grypy. Typ A dzieli się na podtypy występowania i aktywności białek powierzchniowych – hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Grypę sezonową najczęściej wywołują wirusy podtypów H1N1 i H3N2 (w niektórych sezonach H1N2) . Wirusy grypy typu B powodują około 1/5 zachorowań na grypę. W naszej szerokości geograficznej grypa występuje najczęściej w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną.

Najczęstszymi objawami grypy są wysoka gorączka (powyżej 39 stopni), złe samopoczucie, bóle mięśni i stawów. Dodatkowo mogą pojawić się dreszcze i bóle głowy (często ze światłowstrętem) i suchy napadowy kaszel. Kaszel ten może z czasem przechodzić w postać mokrą. Co ciekawe po przebyciu infekcji grypowej nabłonek w drogach oddechowych może regenerować się nawet do 4 tygodni. Uczuciu ogólnego rozbicia towarzyszy też brak apetytu.

Charakterystyczne dla grypy jest to, że objawy pojawiają się nagle i mają duże nasilenie (w odróżnieniu od przeziębienia). Standardowym postępowaniem przy normalnie przebiegającej grypie jest odpoczynek, ograniczenie kontaktu z innymi ludźmi (szczególnie tymi znajdującymi się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu choroby i powikłań) nawadnianie i leczenie objawowe.

Jeśli objawy nie słabną lekarz może zalecić odpowiednią terapię przeciwwirusową, a nawet hospitalizację. Grupami szczególnie narażonymi na cięższy przebieg choroby i powikłania są dzieci poniżej 5. roku życia, osoby powyżej 65. roku życia, kobiety w ciąży i osoby z zaburzeniami odporności i chorobami przewlekłymi, szczególnie w obrębie układu oddechowego (astma, POChP).

Grypą można się zarazić poprzez kontakt z osobą chorą. Objawy rozwijają się po około 1 − 2 dniach. Co ciekawe, osoba zakażona może zarażać mniej więcej do tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów. Do zainfekowania dochodzi drogą kropelkową, najczęściej przez wdychanie mikrowydzielin z układu oddechowego chorego przy bliskim kontakcie lub przez przeniesienie wirusa w okolice nosa i ust (najczęściej za pomocą niewymytych rąk po kontakcie z chorym lub przedmiotami, których używał).

Źródła:

1. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika
2. https://www.pzh.gov.pl
3. T. Ozorowski, A. Mączyńska, G. Dubiel, W. Rymer: Profilaktyka, diagnostyka i leczenie zakażeń wirusem grypy w szpitalach według stanowiska Stowarzyszenia Epidemiologii Szpitalnej 2019. Medycyna Praktyczna
4. L.L. Brunton, J.S. Lazo, K.L. Parker: Farmakologia Goodmana i Gilmana