Najlepsze domowe sposoby na ból gardła z poradnika farmaceuty

Ból gardła? Któż nie zna tego irytującego uczucia  drapania, swędzenia i trudności w przełknięciu śliny? Jak szybko rozprawić się z niedomagającym gardłem? Który domowy sposób na ból gardła jest niezawodny? Oto kilka przykładów!

Ból gardła – kiedy się pojawia?

Infekcje to najczęstsze przyczyny bólu gardła. Występują przez cały rok – bez względu na to, czy jest ciepło, czy zimno. Czemu tak się dzieje? Gardło stanowi pierwszą linię obrony, która chroni organizm przed wnikaniem do niego drobnoustrojów. To właśnie tutaj toczy się walka z niechcianymi zarazkami.

• Migdałki podniebienne rozpoznają intruzów i aktywują proces obronny układu odpornościowego. Właśnie z tego powodu na początku infekcji to gardło jako pierwsze daje o sobie znać bólem i zaczerwienieniem. Zakażenia to jednak nie jedyna przyczyna drapania w gardle. 
• Nieprzyjemne dolegliwości mogą wynikać ze zbyt długiego narażenia na niekorzystne warunki: zbyt suche powietrze (np. w klimatyzowanych pomieszczeniach), dym tytoniowy czy zanieczyszczenia środowiska.
• Ból gardła może również być efektem przeciążenia strun głosowych. Dolegliwość ta znana jest wszystkim osobom pracującym głosem (nauczycielom, wokalistom).
• Dyskomfort w obrębie gardła i trudności z przełykaniem mogą być oznaką refluksu żołądkowo-przełykowego i, choć rzadko, nowotworów jamy ustnej.

Sprawdź popularne kategorie

 Jak powinno wyglądać zdrowe gardło?

Gardło jest miejscem, które łączy ze sobą układ oddechowy i pokarmowy. Jego kondycja wpływa więc na prawidłowe funkcjonowanie obu systemów. W obrazie klinicznym stanu gardła ocenia się wygląd błony śluzowej, migdałków, języczka oraz tylnej ściany gardła.

• Błona śluzowa powinna mieć jednolity, jasnoróżowy kolor i gładką strukturę. Białe naloty, pęcherzyki, zaczerwienienia i owrzodzenia są objawami nieprawidłowymi, wskazującymi na konieczność konsultacji z lekarzem. Z kolei nadmierne przesuszenie śluzówki może świadczyć o odwodnieniu.
• Migdałki podniebienne są elementem układu odpornościowego. Fizjologicznie powinny być symetryczne, o różowym zabarwieniu i niewielkich rozmiarach. Ich powiększenie może świadczyć o toczącej się w organizmie walce z infekcją. Obecność białych nalotów jest wskazaniem do diagnostyki w kierunku anginy.
• Języczek znajdujący się w tylnej ścianie podniebienia powinien być różowy, ruchomy i niepowiększony. Jego obrzęk może wskazywać na stan zapalny. Tylna ściana gardła fizjologicznie ma gładką strukturę. Obecność licznych grudek chłonnych czy ropnych zmian może świadczyć o zakażeniu.

Domowe sposoby na ból gardła

Możesz sobie pomóc i przygotować własną miksturę ratunkową, która pomoże Ci na bolące gardło. Te proste, naturalne sposoby na ból gardła mogą zdziałać cuda! Czym płukać gardło?

1. Roztwór z sody oczyszczonej

Jak go przygotować? Wystarczy łyżeczka sody oczyszczonej i pół szklanki wody – mieszasz i gotowe! Tak przygotowanym roztworem płucz gardło kilka razy dziennie, ale nie rób tego zbyt długo, bo możesz podrażniać śluzówkę. Roztwór wody z sodą ma działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe

2. Zioła na ból gardła

Jakie zioła na bolące gardło? Niezawodna jest mieszanka złożona z trzech składników: szałwii, tymianku i rumianku. Wystarczy po łyżeczce każdego z ziół wsypać do kubka, zalać wrzącą wodą i parzyć pod przykryciem przez około 15 minut. Tak przygotowanym naparem płucz gardło kilka razy dziennie. Nie dość, że działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i odkażająco, to dodatkowo nie podrażnia śluzówki.

3. Woda utleniona i płyn Lugola

Do 1/3 szklanki ostudzonej wody dodaj 1 łyżkę wody utlenionej i kilka kropli (od 5 do 8) płynu Lugola (wodnego). Tak powstały roztwór ma silne działanie odkażające, może jednak wysuszać i podrażniać śluzówkę.

4. Propolis

Ten naturalny składnik wytwarzany przez pszczoły ma niezwykle korzystny wpływ na organizm. Stosowany do płukania gardła działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo!

Pamiętaj, że każdy przygotowany roztwór powinien mieć odpowiednią temperaturę – najlepiej odpowiadającą temperaturze ciała. Zbyt  gorący wywołuje  poparzenia i podrażnienia śluzówki. W celu uzyskania najlepszych efektów, płukanie należy wykonywać kilka razy dziennie.

5. Sok z aronii lub sok malinowy na gardło

Inne domowe sposoby na bolące gardło i wspomaganie odporności to picie soku z malin czy aronii lub dodawanie ich do wody i herbaty.  Zawierają w sobie bogactwo witamin i przeciwutleniaczy oraz mobilizują układ odpornościowy. Należy jednak pamiętać, aby nie dodawać ich do zbyt gorących napojów, w których  tracą swoje właściwości.

Na ból gardła można stosować również preparaty o działaniu nawilżająco-powlekającym. W aptekach środki te dostępne są w formie syropów, aerozoli lub tabletek. Specyfiki zawierają zwykle delikatne ziołowe składniki takie jak: wyciąg z porostu islandzkiego, wyciąg z prawoślazu. W trakcie infekcji przebiegających z bólem gardła warto również wspierać odporność, np. stosując preparaty zawierające dziką różę.

6. Nawilżenie gardła

Domowe sposoby na ból gardła to między innymi dbanie o odpowiedni stopień nawilżenia błony śluzowej gardła i nawodnienia organizmu. Należy pamiętać o piciu wody, naparów ziołowych czy elektrolitów, szczególnie w przypadku osłabienia bądź infekcji z gorączką, kiedy nietrudno o odwodnienie.

Dobrze nawodniony organizm to również odpowiednie nawilżenie gardła i krtani. To bardzo ważne, bo pozwala na sprawne i skuteczne działanie różnych elementów układu odpornościowego w błonie śluzowej gardła, a tym samym chroni przed łapaniem kolejnych infekcji. Więcej na ten temat pisze Joanna Chojnowska: Ile wody dziennie warto pić? Jak nawodnić organizm latem?

7. Nawilżanie powietrza w domu

Jak jeszcze dbać o nawilżenie gardła oprócz odpowiedniego nawodnienia? Domowe sposoby na gardło to również nawilżacze powietrza. Jeśli posiadasz w domu taki sprzęt, to staraj się używać go regularnie, zwłaszcza w sezonie grzewczym, kiedy powietrze w mieszkaniach ma niską wilgotność. W przypadku gdy nie dysponujesz tym urządzeniem, możesz użyć wilgotnych ręczników i ułożyć je na kaloryferze w taki sposób, by schnąc, nawilżały powietrze. Większa liczba roślin doniczkowych również korzystnie wpływa na wilgotność powietrza w pomieszczeniach.

8. Inhalacje na ból gardła

Domowe sposoby na walkę z zapaleniem gardła to także inhalacje. Możesz je wykonać za pomocą odpowiedniego inhalatora, używając w tym celu roztworu soli fizjologicznej lub kwasu hialuronowego z jej dodatkiem.

Jeśli nie posiadasz nebulizatora, spróbuj wykonać inhalację, nachylając się nad miską z gorącą wodą, do której uprzednio dodaj parę kropli olejku eterycznego (np. eukaliptusowego lub sosnowego). Aby procedura ta przebiegała wydajnie, możesz nakryć głowę nad naczyniem cienkim ręcznikiem. Ten rodzaj inhalacji przeznaczony jest dla starszych dzieci i osób dorosłych.

9. Cebula i czosnek na ból gardła

Gdy pojawiają się pierwsze objawy infekcji, czyli drapanie w gardle, łaskotanie lub ból przy przełykaniu, mogą łatwo przerodzić się w zapalenie gardła. Domowe sposoby, jak ząbek czosnku dodany do kanapki czy sosu może skutecznie pomóc. Czosnek jest znany ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych oraz przeciwwirusowych i skutecznie wspomaga układ odpornościowy w walce z atakującymi go drobnoustrojami.

Należy jednak pamiętać o tym, że optymalna ilość czosnku na dzień to około 3 ząbki świeżego składnika. Większa dawka, szczególnie u osób z wrażliwym przewodem pokarmowym, może podrażnić błonę śluzową żołądka. Podobnie w walce z przeziębieniem i infekcjami w sezonie jesienno-zimowym sprawdzi się cebula. Możesz dodawać ją do kanapek lub przygotować z niej klasyczny babciny syrop z cebuli. W poszukiwaniu inspiracji zajrzyj do tekstu: Przepis na syrop z czosnku! Na co pomoże?

10. Herbata z miodem i cytryną na gardło

Co kiedy dopadnie Cię ból gardła przy przełykaniu? Domowe sposoby to m.in. picie ciepłych herbat z dodatkiem miodu, cytryny i soku z malin. Działają rozgrzewająco na cały organizm i wspomagają walkę z infekcją gardła. W takich naparach świetnie sprawdzi się też dodatek świeżego imbiru. Możesz pokroić korzeń na kawałki i dorzucić do herbaty lub sporządzić napar z samego imbiru z miodem i cytryną. Powyższe wywary nie tylko odkażają gardło, ale i wspomagają odporność organizmu oraz pomagają w walce z chorobą.

Podsumowanie

W przypadku nieznacznie nasilonych objawów bólu gardła, domowe sposoby mogą być wystarczające do pokonania problemu. Jednak kiedy ból gardła jest ostry i towarzyszą mu inne objawy, naturalne metody to za mało. Zwykle konieczne jest sięgnięcie po silniejsze leki o działaniu znieczulającym, przeciwzapalnym czy odkażającym. Farmakoterapię można jednak wspomagać domowymi sposobami.

Źródła:

1. 6 Sore Throat Remedies That Actually Work, https://health.clevelandclinic.org/sore-throat-remedies-that-actually-work [dostęp: 7.02.2025 r.]
2. Sebo P, Winkler NE, Moussa MA, Haller DM, Maisonneuve H. Nonpharmacological home remedies for upper respiratory tract infections: a cross-sectional study of primary care patients in Switzerland and France. Fam Pract. 2023 Nov 23;40(4):564-568. doi: 10.1093/fampra/cmad084. PMID: 37573550; PMCID: PMC10667067.
3. Throat Anatomy and Physiology, https://www.chop.edu/conditions-diseases/throat-anatomy-and-physiology [dostęp: 7.02.2025 r.]