Acetylocysteina
Wskazania do stosowania acetylocysteiny
Acetylocysteina pomaga upłynniać gęstą wydzielinę w drogach oddechowych. Jest zalecana w przypadku zapalenia oskrzeli, przeziębienia oraz mukowiscydozy. Dodatkowo, wykorzystywana jest także jako antidotum przy zatruciu paracetamolem.
Mechanizm działania acetylocysteiny
Acetylocysteina rozrzedza śluz w drogach oddechowych, przerywając mostki disiarczkowe dzięki swym grupom tiolowym. Posiada także właściwości antyoksydacyjne (neutralizuje wolne rodniki). Podczas metabolizmu przekształca się w cysteinę. Cysteina wspiera regenerację glutationu, chroniąc przed wolnymi rodnikami i wspomagając detoksykację. Proces ten jest wykorzystywany przy zatruciu paracetamolem.
Dawkowanie acetylocysteiny
Dawkowanie leku zależy od wieku oraz masy ciała pacjenta:
- Dzieci 2-6 lat: 300 mg/dzień,
- Dzieci 7-14 lat: 400 mg/dzień,
- Dorośli: do 600 mg/dzień.
Środka nie należy zażywać na 4 godziny przed snem. W trakcie jego przyjmowania zaleca się zwiększenie podaży płynów. Lek przyjmuje się po jedzeniu.
W przypadku zatrucia paracetamolem acetylocysteina podawana jest w postaci infuzji, w warunkach szpitalnych pod kontrolą lekarza.
Przeciwwskazania do stosowania acetylocysteiny
Nie należy stosować acetylocysteiny, jeśli:
- Występuje nadwrażliwość na ten lek,
- Pacjent cierpi z powodu aktywnej choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy,
- Wiek pacjenta to mniej niż 2 lata (istnieje ryzyko wystąpienia blokady dróg oddechowych),
- Występują ostre napady astmy.
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu acetylocysteiny
Skutki uboczne
Niezbyt częste: biegunka, ból głowy, niedociśnienie tętnicze, nudności, obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka, reakcje nadwrażliwości, świąd, tachykardia, wymioty, wyprysk, wysypka, ból brzucha, gorączka, szumy uszne, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
Rzadkie: duszność, skurcz oskrzeli, niestrawność,
Bardzo rzadkie: reakcje nadwrażliwości (reakcje anafilaktyczne i rzekomoanafilaktyczne), zespół lyella – toksyczna nekroliza naskórka, Krwotok, wstrząs anafilaktyczny, zespół Stevensa- Johnsona, nadmierne wydzielanie śluzu
Wpływ na ciążę
Stosowanie acetylocysteiny w ciąży wymaga oceny korzyści dla matki w stosunku do ryzyka dla dziecka. Chociaż badania nie wskazują negatywnego wpływu na płód, raczej nie zaleca się jej przyjmowania.
Wpływ na laktację
Acetylocysteina przenika do mleka matki w małych ilościach. Jest używana u noworodków w leczeniu zatrucia paracetamolem i w neonatologii. Po ocenie potencjalnego ryzyka dla dziecka, można ją stosować podczas laktacji.
Interakcje z lekami
- Leki przeciwkaszlowe: Acetylocysteina może powodować nagromadzenie wydzieliny w oskrzelach, jeśli jest stosowana z lekami o działaniu przeciwkaszlowym, takimi jak: butamirat, dekstrometorfan, kodeina, lewodropropizyna.
- Węgiel aktywny: Osłabia działanie acetylocysteiny.
- Antybiotyki: Lek może osłabiać działanie niektórych antybiotyków. Zaleca się przynajmniej dwugodzinny odstęp między jego przyjęciem a zażywaniem antybiotyków takich jak: benzylopenicylina potasowa, benzylopenicylina prokainowa, chlorotetracyklina, fenoksymetylopenicylina, neomycyna, oksytetracyklina, tetracyklina.
- Nitrogliceryna: Acetylocysteina może powodować wyraźny spadek ciśnienia tętniczego, gdy jest stosowana jednocześnie z nitrogliceryną.
- Cefuroksym: jednoczesne stosowanie może prowadzić do zwiększenia stężenia cefuroksymu w wydzielinie oskrzeli.
- Karbamazepina: Acetylocysteina może zmniejszać stężenie karbamazepiny.
- Amoksycylina i Erytromycyna: Jednoczesne stosowanie z tymi lekami może powodować spadek ich wchłaniania z przewodu pokarmowego.
Interakcja z alkoholem
Chociaż nie wykazano bezpośrednich interakcji z alkoholem, jego jednoczesne przyjmowanie z tym lekiem może podrażnić żołądek.
Inne środki ostrożności
- U pacjentów z astmą może wystąpić skurcz oskrzeli. Należy zachować ostrożność.
- U osób z nietolerancją histaminy acetylocysteina może powodować objawy nietolerancji - świąd, ból głowy czy katar naczynioruchowy.
- Pacjenci z trudnościami w odkrztuszaniu powinni korzystać z metod takich jak odsysanie czy drenaż.
- Osoby z problemami żołądkowymi lub wrzodami powinny być ostrożne, gdyż lek może osłabiać ochronne działanie śluzu żołądkowego.
- Możliwe są poważne reakcje skórne, takie jak zespół Stevensa-Johnsona czy zespół Lyella. W razie reakcji skórnych, leczenie acetylocysteiną powinno zostać przerwane.
- Acetylocysteina nie powinna być podawana równocześnie z antybiotykami - cefalosporyny, aminoglikozydy, tetracyklina, amoksycylina. Istnieje ryzyko neutralizacji działania antybiotyków. Jeśli konieczne jest jednoczesne stosowanie, zachować co najmniej dwugodzinny odstęp między dawkami.