Pulsoksymetr – czym jest i co bada jedno z najbardziej pożądanych urządzeń ostatnich miesięcy?
4. 12. 2020
· 6 minut czytania
Pulsoksymetry obecnie zyskały dużą popularność ze względu na pandemię SARS-COV-2. Wyjaśniamy, czym są i co badają te małe, ale bardzo przydatne urządzenia!
Spis treści
Pulsoksymetry to urządzenia medyczne, które mają za zadanie w szybki, nieinwazyjny sposób wspomóc lekarzy w określaniu parametrów życiowych pacjenta. Ostatnimi czasy są wykorzystywane nie tylko w szpitalach, na SOR czy w karetkach ratunkowych. Stały się również powszechne w domach wielu Polaków i Polek. Ze względu na ich niewielkie rozmiary i łatwość obsługi doskonale wspierają lekarzy podczas leczenia pacjentów chorych na COVID-19.
Co to jest pulsoksymetr?
Pulsoksymetr to urządzenie, którego głównym zadaniem jest pomiar istotnych parametrów życiowych pacjenta. Dzięki niemu możemy zmierzyć saturację (SaO2), czyli wysycenie krwi tlenem oraz określić puls. Część pulsoksymetrów dostarcza lekarzowi również informacje o indeksie perfuzji, czyli przepływie krwi przez tkanki.
Pulsoksymetria jest znana od lat 70. ubiegłego wieku. Jednak dopiero w latach 80. na stałe wkroczyła na szpitalne sale, towarzysząc człowiekowi od jego narodzin aż po kres życia. Dzięki tym niewielkim urządzeniom lekarz, czy nawet sam pacjent, może wychwycić moment, gdy od niedotlenienia organizmu dzieli nas tylko chwila.
Sprawdź też, co to jest depresja oddechowa.
Kilka słów o zasadzie działania pulsoksymetru
Urządzenie, wykorzystując światło czerwone i podczerwone, emituje promieniowanie elektromagnetyczne o określonych długościach fal, które następnie przechodzą przez palec, by ostatecznie trafić na detektor (urządzenie do wykrywania światła, przechodzącego przez palec). Sczytany wynik, który wyświetla się na monitorze pulsoksymetru, to odsetek utlenowanej krwi. Jej pomiar jest możliwy dzięki temu, że hemoglobina utlenowana pochłania więcej promieniowania czerwonego, a nieutlenowana podczerwonego.
Pulsoksymetr - zastosowanie
Z pulsoksymetrami każdy z nas ma styczność po raz pierwszy na oddziale noworodkowym. Z użyciem tego urządzenia przeprowadza się nieinwazyjne badanie, podczas którego ocenia się 5 najważniejszych wskaźników prawidłowych parametrów życiowych noworodków. Pulsoksymetria towarzyszy pomiarowi ciśnienia, temperatury, liczby oddechów i czynności serca.
Pulsoksymetry znajdują swoje zastosowanie również na oddziałach szpitalnych dla dorosłych i dzieci począwszy od zwykłych oddziałów pediatrycznych, poprzez oddziały intensywnej terapii, czy SOR. Są obecne na salach operacyjnych oraz wybudzeniowych. Wspierają lekarzy w monitorowaniu stanu pacjenta.
W domowych warunkach najczęściej korzysta się zpulsoksymetrów napalcowych. To proste urządzenie jest nieodłączną częścią życia ludzi przewlekle chorych na choroby układu oddechowego (np. POChp, astma) czy cierpiących na bezdech. Coraz częściej pomiarami saturacji wspierają się również sportowcy, np. w treningu wysokogórskim, korzystając często z pulsoksymetrów nadgarstkowych w formie zegarka. Pomiar utlenowania krwi na wysokości, gdzie zawartość tlenu zmniejsza się, informuje użytkownika o tym, czy jego organizm prawidłowo aklimatyzuje się do coraz trudniejszych warunków.
Pulsoksymetry w dobie pandemii SARS-COV-2
Od listopada bieżącego roku zgodnie z rekomendacją Ministra Zdrowia pulsoksymetry zostały włączone do walki z pandemią koronawirusa. Mowa o Programie Domowej Opieki Medycznej, w skrócie DOM. Samobadanie saturacji jest potrzebne w przypadku osób poddanych domowej kwarantannie, wśród pacjentów skąpoobjawowych lub pełnoobjawowych niewymagających hospitalizacji. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku w kierunku zakażenia wirusem SARS-COV-2 pacjent może zostać objęty tym programem, a pulsoksymetr otrzyma pocztą. W porozumieniu z lekarzem, który będzie miał wgląd w wyniki, pulsoksymetr pomoże nam wychwycić moment, kiedy koniecznie musimy udać się do szpitala.
Sprawdź też, jak odróżnić grypę od koronawirusa.
Jak poprawnie używać pulsoksymetrów napalcowych?
Urządzenia te mają wiele zalet. Począwszy od niskich cen (szczególnie do użytku domowego), po zupełnie nieinwazyjne, bezbolesne i szybkie działanie. Niejednokrotnie są w stanie uratować życie. Niestety mają też swoje ograniczenia.
- Praktyczny pulsoksymetr napalcowy z ekranem LED, do domowego użytku.
-
- Wyroby medyczne pakiet diagnostyczny z pulsykometrem i termometrem.
- Wyrób medyczny w postaci łatwego w obsłudze i funkcjonalnego pulsykometru.
Przed dokonaniem pomiaru pamiętaj o poniższych kwestiach.
- Palec wybrany do pomiaru powinien być nieuszkodzony i dobrze osuszony. Nie może być owinięty bandażem czy plastrem.
- Paznokcie nie mogą być pomalowane.
- Nie dokonuje się również pomiarów, gdy dłonie są zmarznięte.
To wszystko może znacząco wpłynąć na prawidłowość wyniku.
Pulsoksymetr - jak czytać wyniki?
Poza wartością saturacji wyrażonej w procentach za pomocą pulsoksymetru możemy również odczytać aktualny puls pacjenta, określony w ilościach uderzeń serca na minutę (BPM). Niektóre najnowocześniejsze urządzenia pokazują również indeks perfuzji (PI- wyrażany również w procentach), czyli przepływ krwi przez tkanki. Na ekranie domowego pulsoksymetru zobaczymy więc kilka wartości w zależności od aparatu, którym dysponujemy. Warto poznać normy pomiaru saturacji na palcu oraz wartości normatywne pozostałych parametrów.
Sprawdź też, skąd biorą się duszności.
Saturacja
Poziom wysycenia krwi tlenem dla większości osób jest taki sam. Waha się on między 95-99% na poziomie morza, by w wyższych rejonach świata nieco się obniżyć. Podobnie sytuacja wygląda wśród osób starszych (norma od 94%) i osób palących. Przy wartościach między 92% a 94% warto pomiar powtórzyć. Gdy wartość ta spadnie lub będzie taka sama, należy zasięgnąć porady lekarskiej. Szczególnie niebezpieczny jest spadek saturacji poniżej 90%. W takim przypadku trzeba pilnie skontaktować się z lekarzem lub jechać do szpitala, ponieważ może to świadczyć o niedotlenieniu organizmu.
Pomiar saturacji na palcu - normy:
- Dorośli i dzieci: 95-99%,
- Osoby starsze (> 70 lat): powyżej 94%.
Puls
Prawidłowy puls dorosłego człowieka waha się między 60-100 uderzeń na minutę. Może być nieznacznie niższy u osób, które uprawiają sporty wydolnościowe. Inaczej sprawa wygląda u dzieci. Im młodsze dziecko, tym szybszy puls. Wartości mogą wskazywać nawet około 180 uderzeń na minutę u niemowląt.
Indeks perfuzji
Nie ma normy dla ogółu społeczeństwa. Wartość prawidłowa ustalana jest indywidualnie dla danej osoby. Wyniki indeksu perfuzji często korelują z innymi parametrami, dając ogólny zarys stanu pacjenta. Parametr ma znaczenie szczególnie dla ratowników medycznych. W domowym zaciszu przydatny jest do doboru odpowiedniego miejsca pomiaru na naszym ciele, szczególnie gdy musimy pomiar powtórzyć ze względu na niskie wartości saturacji. Indeks perfuzji wskazuje nam siłę pulsu, czyli ilości krwi w tętnicach. Im wyższa wartość, tym lepsze miejsce dokonania pomiaru.
Jaki pulsoksymetr kupić do domowego użytku?
Przede wszystkim taki zawierający odpowiednie certyfikaty. Obowiązkowo musi mieć status wyrobu medycznego. Najlepiej z zaufanego sklepu medycznego czy apteki. Następnie zwracamy uwagę na intuicyjność w obsłudze, dostępne alarmy odchyleń od normy czy prezencję wyników. Do wyboru mamy również pulsoksymetry napalcowe (np. Accurate FS20C pulsoksymetr napalcowy) czy nadgarstkowe (wyglądające jak zegarek). Podejmując decyzję, należy nie tylko kierować się ceną urządzenia, ale i wygodą jego użytkowania.
Jaki pulsoksymetr wybrać dla dziecka?
Na rynku dostępne są pulsoksymetry pediatryczne, w formie opasek dla najmniejszych pacjentów. Dla nieco starszych dzieci i młodzieży poleca się stosować urządzenia do pomiaru saturacji na palcu w formie klipsa. Ważne, by były przystosowane do trudnych warunków pomiaru, a sam pomiar następował szybko, a przy tym był bardzo dokładny. Dodatkowe udogodnienie stanowi również jednoczesny pomiar temperatury.
Pulsoksymetr - gra warta świeczki?
Pulsoksymetry napalcowe nie należą do bardzo drogich sprzętów medycznych. Koszt takiego urządzenia waha się między 100 a 2000 zł. Do użytku domowego zupełnie wystarczającym będzie sprzęt w okolicach 300 zł (np. iHealth AIR Smart PO3M). Biorąc pod uwagę trwającą pandemię koronawirusa, pulsoksymetr może okazać się bardzo przydatny do przeprowadzania samobadania saturacji i jednoczesnego ostrzegania przed pogorszeniem stanu zdrowia, dlatego warto zastanowić się nad jego zakupem.
Źródła:
- Błaż W.; Turska-Kmieć A.: Pulsoksymetria jako metoda wykrywania wad wrodzonych serca u bezobjawowych noworodków. W: Pediatria po Dyplomie. 2010. Vol. 14 Nr 4.
- Jubran A.: Pulse oximetry. W: Critical Care. 2015. Nr 19:272.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470348/. [dostęp: 22.11.2020].
- Bieganowska K.: Bradykardia w wieku dziecięcym. W: Pediatria po dyplomie. 2017. Nr 1.
- https://www.who.int/patientsafety/safesurgery/pulse_oximetry/who_ps_pulse_oxymetry_training_manual_en.pdf?ua=1. [dostęp: 22.11.2020].
- https://www.gov.pl/web/koronawirus/wdrazamy-program-domowej-opieki-medycznej-pulsoksymetr-bedzie-monitorowal-stan-zdrowia-pacjentow-w-domu. [dostęp: 26.11.2020].
-
-
- Pulsoksymetr określający czynnościowe nasycenie hemoglobiny tlenem.
-
Najnowsze artykuły
Przeziębienie i grypa
Sepsa (posocznica) – przyczyny, objawy i leczenie
Objawy sepsy obejmują gorączkę lub obniżenie temperatury ciała, przyspieszony oddech, przyspieszone bicie serca, wysypki i zmiany zachowania. Kto jest narażony na wystąpienie sepsy? Sprawdź.
Przeziębienie i grypa
Sól fizjologiczna – jakie ma właściwości i zastosowanie?
Inhalacje, płukanie nosa, przemywanie spojówek, oczyszczanie ran – to tylko niektóre z medycznych i pielęgnacyjnych zastosowań soli fizjologicznej. Sprawdź, jakie są właściwości tego płynu.
Kości, stawy i mięśnie
Strzelanie w stawach – co może oznaczać strzykanie w stawach?
W większości przypadków strzelanie i chrupanie w stawach nie jest powodem do zmartwień. Jakie objawy powinny Cię zaalarmować i kiedy zgłosić się do lekarza? Sprawdź!
Ból
Pulsujący ból głowy – jakie są przyczyny i jak się go pozbyć?
Pulsujący ból głowy to bardzo dotkliwa przypadłość. Może mieć wiele potencjalnych przyczyn, w tym migrenę, kaca lub odstawienie kofeiny. Kiedy pulsowanie w głowie jest groźne?
Zęby
Biały nalot na języku – przyczyny, leczenie i domowe sposoby
Biały nalot na języku nie zawsze jest powodem do niepokoju – zwłaszcza, jeśli wynika z nieodpowiedniej higieny jamy ustnej. Sprawdź, kiedy i tak trzeba go leczyć.
Oczy, uszy i nos
Łzawienie oczu – przyczyny, leczenie i domowe sposoby
Nadmierne wydzielanie łez może ustępować samoistnie bez interwencji medycznej, ale czasem wymaga kontaktu z lekarzem i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Poznaj najczęstsze przyczyny łzawienia oczu!
Układ pokarmowy
Wymiotowanie żółcią – co oznacza i jakie są przyczyny żółtych wymiotów?
Wymiotowanie żółcią jest objawem, który często wzbudza niepokój. Jest wywoływane zarówno przez stany ostre jak i choroby przewlekłe przewodu pokarmowego. Co robić, kiedy wymiotujesz żółcią? Wyjaśniamy!
Problemy skórne
Opuchnięta twarz – o czym może świadczyć i jak zlikwidować obrzęk twarzy?
Opuchnięta twarz to nie tylko problem estetyczny, ale również medyczny. Może ustąpić sam, ale czasem potrzebna jest interwencja medyczna. Jak wygląda leczenie obrzęku twarzy? Sprawdź!
Przeczytaj także
Serce i krążenie
Pulsoksymetr – czym jest i co bada jedno z najbardziej pożądanych urządzeń ostatnich miesięcy?
Pulsoksymetry obecnie zyskały dużą popularność ze względu na pandemię SARS-COV-2. Wyjaśniamy, czym są i co badają te małe, ale bardzo przydatne urządzenia!
Serce i krążenie
Wysoki puls – czy jest niebezpieczny? Co może oznaczać?
Czy wysoki puls to objaw groźnej choroby? Kiedy należy się nim martwić i udać się do lekarza? Wyjaśniamy dogłębnie temat!
Serce i krążenie
Zaburzenia lipidowe – przyczyny, objawy i leczenie
Zaburzenia lipidowe występują u ponad połowy Polaków. Mogą mieć podłoże genetyczne lub być efektem niezdrowego stylu życia. Sprawdź, jak je rozpoznać i leczyć.
Serce i krążenie
Niewydolność serca – objawy, które powinny zaalarmować!
Niewydolność serca to poważne schorzenie, na które w ciągu roku umiera aż 60 tys. Polaków. Jak zdiagnozować i leczyć chorobę? Kiedy udać się do lekarza? Jak wygląda profilaktyka? Sprawdź!
Serce i krążenie
Nerwica serca – przyczyny, objawy i leczenie
Nerwica serca może dawać objawy podobne do zawału serca czy groźnych zaburzeń rytmu. Jednak przyczyna stojąca za rozwojem tego zaburzenia jest zgoła inna. Dowiedz się więcej na temat nerwicy serca.
Serce i krążenie
Częstoskurcz komorowy. Jakie objawy daje przyspieszone bicie serca?
Do częstoskurczu komorowego dochodzi w wyniku niewłaściwego przepływu impulsów w sercu. Schorzenie objawia się silnym, szybkim oraz nieregularnym biciem serca. Sprawdź, jak wygląda jego diagnostyka!
Serce i krążenie
Zawroty głowy po wysiłku − zmęczenie czy choroba?
Zawroty głowy po wytężonym wysiłku zwykle nie zwiastują poważnej choroby. Czasem jednak mogą świadczyć o rozwijającym się schorzeniu. Kiedy należy skonsultować się z lekarzem? Sprawdź!
Serce i krążenie
Nadczynność tarczycy: leczenie beta-blokerami?
Na nadczynność tarczycy cierpi około 2% populacji. Jak się leczyć? Czy beta-blokery są skutecznym sposobem na wyeliminowanie schorzenia? Sprawdź w naszym artykule!
Więcej artykułów na ten temat
Jak zdezynfekować telefon i pozbyć się wirusów?
· 4 minuty czytaniaWirusy czają się wszędzie, również na powierzchni telefonu komórkowego, z którego często korzystasz. Co zrobić, by szybko zdezynfekować przedmioty codziennego użytku? Sprawdź!
Grypa a koronawirus - jak rozróżnić objawy?
· 7 minut czytaniaŹle się czujesz i zastanawiasz się, czy to przeziębienie, grypa, czy koronawirus? Przedstawiamy charakterystyczne objawy zarażenia wirusem grupy oraz koronawirusem.
Czy szczepionka przeciwko grypie chroni przed koronawirusem? Opinia lekarza
· 8 minut czytaniaCzy szczepionka przeciw grypie może ochronić nas przed zachorowaniem na COVID-19, chorobą wywołaną przez koronawirusa SARS-CoV-2? Sprawdź, jaka jest opinia lekarza!