Wysoki puls – czy jest niebezpieczny? Co może oznaczać?

Wysoki puls występuje wtedy, gdy serce w spoczynku wykonuje ponad 100 uderzeń na minutę. W zależności od powodów może to być niebezpieczne, ponieważ istnieje ryzyko udaru, niewydolności serca, jego zatrzymania, a nawet śmierci. Z artykułu dowiesz się o objawach i o tym, jak radzić sobie z wysokim pulsem.

Wysoki puls - co oznacza?

Tętno, potocznie nazywane pulsem, to liczba uderzeń serca na minutę. Stanowi prostą miarę, aby dowiedzieć się, jak intensywnie pracuje Twoje serce podczas odpoczynku lub aktywności. Jest jednym z podstawowych parametrów życiowych sprawdzanych podczas przyjęcia do szpitala. W tym celu w gabinecie lekarskim stosuje się zazwyczaj pulsoksymetry. Jednak do oceny pulsu może być również użyty ciśnieniomierz.

W przypadku kiedy tętno wynosi ponad 100 uderzeń na minutę podczas spoczynku,  uważa się je za szybkie, a medycznie ten stan nazywa się tachykardią. Dowiedz się, co oznacza kołatanie serca. Wysoki puls może być związany z wieloma różnymi schorzeniami. To normalne, że Twoje tętno wzrasta podczas ćwiczeń bądź gdy ciało walczy z infekcją. Jednak jeśli zauważyłeś nagłe zwiększenie częstości akcji serca oraz inne dolegliwości, powinieneś zgłosić się do lekarza.

O czym świadczy wysoki puls?

Istnieje kilka rodzajów tachykardii. Zostały one pogrupowane według części serca odpowiedzialnych za szybkie tętno oraz przyczyn zbyt prędkiego bicia serca.

Migotanie przedsionków

To najczęstszym rodzaj tachykardii. Szybki puls spowodowany jest chaotycznymi, nieregularnymi impulsami elektrycznymi w górnych jamach serca, zwanymi przedsionkami. Sygnały te powodują błyskawiczne, nieskoordynowane, słabe skurcze przedsionków, co sprzyja wytworzeniu się skrzepliny, która może stanowić przyczynę udaru. Występuje migotanie przedsionków tymczasowe lub wymagające terapii antyarytmicznej – u większości pacjentów konieczne jest wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego. Przeczytaj o rewolucji w leczeniu migotania przedsionków.

Trzepotanie przedsionków

Podczas trzepotania przedsionki serca biją bardzo szybko, ale w regularnym tempie. Przyspieszony puls natomiast powoduje osłabienie skurczy przedsionków. Epizody trzepotania mogą same ustąpić lub wymagać leczenia. U osób z trzepotaniem przedsionków często występuje również ich migotanie w innym czasie.

Częstoskurcz nadkomorowy 

Tachykardia nadkomorowa to anormalnie szybkie bicie serca, które zaczyna się powyżej dolnych jam serca, czyli komór. Jest to spowodowane nieprawidłowymi obwodami w sercu, które zwykle występują przy urodzeniu i tworzą pętlę nakładających się sygnałów.

Częstoskurcz komorowy 

Tachykardia komorowa to szybkie tętno, które rozpoczyna się od nieprawidłowych sygnałów elektrycznych w komorach serca. Przyspieszony puls nie pozwala na skuteczne wypełnienie i przepompowanie wystarczającej ilość krwi do organizmu. Epizody częstoskurczu komorowego, które trwają kilka sekund, są łagodne i nie powodują szkód, ale te trwające dłużej mogą stanowić zagrożenie dla życia. Sprawdź, jakie objawy daje przyspieszone bicie serca.

Migotanie komór 

Występuje wówczas, gdy gwałtowne, chaotyczne impulsy elektryczne powodują drżenie komór serca, uniemożliwiają w ten sposób ich prawidłowe kurczenie i pompowanie niezbędnej krwi do tkanek. Jeśli serce nie zostanie przywrócone do normalnego rytmu w ciągu kilku minut, dochodzi do zgonu. Do migotania komór najczęściej dochodzi podczas rozległego zawału serca, a także u osób rażonych przez piorun. Przeczytaj o objawach i leczeniu zawału serca.

Przyczyny wysokiego pulsu

W zależności od rodzaju i przyczyny tachykardii mogą ją wywołać następujące czynniki:

• reakcja na niektóre leki (na przykład teofilina),
• wrodzone wady serca,
• spożywanie nadmiernych ilości alkoholu lub kofeiny,
• zażywanie narkotyków – stymulantów (na przykład kokaina),
• zaburzenia równowagi elektrolitowej (niedobór potasu i magnezu),
• choroby serca: choroba wieńcowa, choroby zastawek serca, niewydolność serca, zapalenie mięśnia sercowego,
• guz chromochłonny,
• infekcje,
• nadciśnienie tętnicze lub podwyższone ciśnienie krwi,
• palenie papierosów,
• niektóre choroby płuc,
• choroby tarczycy przebiegające z nadczynnością tarczycy,
• anemia,
• zmęczenie,
• krwotok,
• stres,
• zaburzenia lękowe.

Jak obniżyć wysoki puls?

Istnieje kilka sposobów na spowolnienie szybkiego bicia serca. Najczęściej są to manewry aktywizujące nerw błędny, tabletki na serce oraz elektroterapia.

Manewry stymulujące nerw błędny 

Nerw błędny pomaga regulować bicie serca. Pewne czynności mogą na niego wpływać i pomóc spowolnić bicie serca. Niektórych lepiej nie wykonywać samodzielnie w domu. Takie techniki obejmują:

• stymulowanie odruchu wymiotnego,
• wywieranie nacisku na brzuch,
• moczenie twarzy w zimnej wodzie,
• dmuchanie przez nos przy zaciśniętych nozdrzach – to tak zwana próba Valsalvy,
• masaż zatoki szyjnej,
• naciskanie na gałki oczne, oczywiście gdy osoba ma zamknięte oczy.

Regulowanie bicia serca za pomocą leków 

Stosowane leki antyarytmiczne mają na celu przywrócenie prawidłowego rytmu serca i kontrolowanie częstości akcji. Niektóre przykłady farmaceutyków tego typu obejmują amiodaron, bisoprolol, metoprolol, sotalol, propafenon, propranolol. W innych przypadkach podwyższonego tętna mogą być pomocne leki na uspokojenie bez recepty, jeśli przyczyną jest stres lub elektrolity dla dorosłych w przypadku zaburzeń równowagi elektrolitowej i odwodnienia.

Leczenie zaburzeń rytmu serca za pomocą elektroterapii

W leczeniu zaburzeń rytmu serca skuteczna jest również elektroterapia. W warunkach szpitalnych wykonuje się kardiowersję lub defibrylację prądem, która ma za zadanie przywrócić prawidłowy rytm serca. 

W tym celu stosuje się urządzenia zewnętrzne. Jeśli pacjent jest przytomny, wymaga wcześniejszego, krótkotrwałego znieczulenia ogólnego w celu wykonania kardiowersji. Istnieją także małe, specjalne kardiowertery-defibrylatory wszczepiane do serca, które mogą stale monitorować tętno pacjenta i wykrywać nieprawidłowe bicie serca, a w razie potrzeby poprzez impuls wysokoenergetyczny przywrócić jego prawidłowy rytm.

Wysoki puls na tle nerwowym

Uczucia lękowe angażują reakcję Twojego ciała do ucieczki lub walki – występuje wówczas tak zwana reakcja „uciekaj albo walcz”. Wyzwala serię mechanizmów w organizmie, które mają za zadanie chronić Cię przed zagrożeniami, aby przetrwać. Obecnie ten mechanizm działa tak samo. Kiedy się boisz, Twój organizm nie rozróżnia, czy jest to lęk przed atakiem niedźwiedzia, czy zbliżającą się prezentacją w pracy. 

Reakcja „walcz lub uciekaj” przyspiesza tętno, dzięki czemu w Twoim ciele szybciej płynie krew, a wydzielona adrenalina daje zastrzyk energii do walki lub ucieczki przed niebezpieczeństwem. Dlatego wiele osób zauważa kołatanie serca, gdy są przestraszone, zdenerwowane lub niespokojne – i to całkowicie normalne. To nie znaczy, że coś jest nie tak z twoim sercem. Dowiedz się, czym jest arytmia serca (zaburzenie rytmu serca).

Wysoki puls po jedzeniu

Po jedzeniu możesz zauważyć u siebie wysoki puls. Przyczyny tego zjawiska są różne – żywienie odgrywa kluczową rolę w kwestii bicia serca po jedzeniu.

Czy wiesz, że...

Jeśli masz hipoglikemię lub niski poziom cukru we krwi, możesz być bardziej narażony na kołatanie serca z powodu swojej diety.

Żywność o wysokiej zawartości węglowodanów i przetworzone cukry mogą powodować kołatanie serca, kiedy masz problemy z niskim poziomem cukru we krwi. Przy takiej przypadłości warto zapytać lekarza o tabletki na cukrzycę.

Poniżej przedstawiono inne wyzwalacze i czynniki ryzyka związane z dietą.

• Niskie stężenie potasu i odwodnienie mogą powodować przyspieszone tętno.
• Alkohol również może odgrywać pewną rolę.
• Możesz mieć kołatanie serca z powodu alergii pokarmowej lub nadwrażliwości.
• Spożywanie pikantnych lub bogatych potraw może również prowadzić do wysokiego pulsu.
• Pokarmy o wysokiej zawartości sodu mogą również przyczyniać się do wzrostu tętna. Wiele popularnych produktów spożywczych, zwłaszcza konserwowanych lub przetworzonych, zawiera sód jako środek konserwujący.
• Kofeina znajduje się w wielu popularnych produktach spożywczych i napojach, takich jak: kawa, herbata, napoje energetyczne, czekolada.

Jak poradzić sobie z wysokim pulsem? Podsumowanie

Wysoki puls odnosi się do szybkich rytmów serca. Do jego najczęstszych przyczyn należą choroby serca oraz różne czynniki związane ze stylem życia. Niektóre osoby z przyspieszonym tętnem nie odczuwają żadnych objawów. Ta dolegliwość może również prowadzić do powikłań, takich jak zawał serca lub udar. Każdy, kto ma obawy dotyczące zdrowia, a w szczególności serca, powinien zasięgnąć porady lekarza. Wczesne leczenie może pomóc w zapobieganiu długotrwałym i potencjalnie zagrażającym życiu komplikacjom.

Źródła:

1. Felman A., Everything you need to know about tachycardia, 2020.
2. Kohli P., Understanding Heart Palpitations After Eating, 2021.
3. Roland J., Can Anxiety Causes Heart Palpitations?, 2019.
4. Seladi-Schulman J., What’s Considered a Dangerous Heart Rate? , 2019.
5. Szczekilk A., Interna, 2020.
6. Tay L., What Is Your Pulse Trying To Tell You?, 2018.