Torbiel pajęczynówki − kiedy trzeba leczyć ją chirurgicznie?

Torbiel pajęczynówki to przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym, która położona jest wewnątrzczaszkowo. Brzmi tajemniczo? Nic dziwnego, bo mało kto wie, czym właściwie ona jest. Zobacz, jak powstaje torbiel pajęczynówki i na czym polega jej leczenie. Czy w ogóle trzeba to leczyć?

Co to jest pajęczynówka?

Mózg i rdzeń kręgowy człowieka to struktury niezwykle delikatne. Dlatego wymagają specjalnej ochrony, którą zapewniają im 3 opony: najgrubsza opona twarda, opona pajęcza i, zrośnięta z mózgiem i rdzeniem kręgowym, opona miękka.

Opona pajęcza, czyli pajęczynówka, znajduje się pomiędzy dwiema pozostałymi oponami. Pajęczynówka oddzielona jest od opony miękkiej, struktur mózgowia i rdzenia kręgowego przestrzenią podpajęczynówkową, którą wypełnia krążący płyn mózgowo-rdzeniowy. W niektórych przypadkach dochodzi do rozszczepu lub zdwojenia błony pajęczej i powstania torbielowatej przestrzeni wypełnionej płynem mózgowo-rdzeniowym… czyli torbieli!

Sprawdź, jakie choroby rozpoznaje się za pomocą EMG.

Rodzaje torbieli pajęczynówki

Jak powstają torbiele pajęczynówki? Zmiany pierwotne, które stwierdzane są najczęściej, są wynikiem zaburzeń rozwojowych. Dlatego uznawane są za wady wrodzone. Torbiele wtórne zaś tworzą się w wyniku urazu lub stanu zapalnego danej okolicy.

Patofizjologia powstawania torbieli pajęczynówki jest nadal niejasna i istnieje na ten temat wiele hipotez.

Torbiel podpajęczynówkowa może powstawać wszędzie tam, gdzie jest błona pajęcza (np. torbiel pajęczynówki okolicy skroniowej), najczęściej jednak tworzy się w środkowym dole czaszki (30 − 50% przypadków). Na drugim miejscu, co do częstości występowania, jest torbiel pajęczynówki tylnego dołu czaszki (25 − 30% przypadków).

Torbiele podpajęczynówkowe mogą osiągać różne rozmiary i z tego względu dzieli się je na małe, średnie i duże. Podział ten jest ważny w wyborze strategii leczenia.

Sprawdź, kiedy wykonuje się badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Torbiel pajęczynówki – leczenie

Torbiele pajęczynówki, mimo, że są zmianami łagodnymi, mogą zmieniać swoje rozmiary. Część z nich może się zmniejszyć lub nawet spontanicznie wchłonąć! To, jaką metodę leczenia przyjmie lekarz, zależy od rozmiaru torbieli.

Małe torbiele podpajęczynówkowe najczęściej są bezobjawowe i wymagają jedynie regularnych wizyt kontrolnych u neurologa lub neurochirurga i badań obrazowych. W razie wzrostu, wymagana być może interwencja chirurgiczna.

Średnie torbiele usuwa się wówczas, gdy dają objawy kliniczne. Rosnąca torbiel może uciskać na sąsiednie struktury i wywoływać tak zwany „efekt masy”, czyli ucisku. Do objawów należą bóle głowy, nudności, zaburzenia widzenia, oczopląs czy nawet niedowłady.

Torbiele o dużych rozmiarach operowane są niezależnie od tego, czy dają objawy, czy są bezobjawowe.

Sprawdź też leki na bóle głowy i migrenę.

Metody leczenia torbieli pajęczynówki

Ze względu na to, że większość torbieli pajęczynówki jest mała i bezobjawowa, nie wymagają one leczenia.

Co jednak z większymi zmianami? Podstawą terapii w tych przypadkach są metody zabiegowe, a ewentualne leczenie farmakologiczne torbieli pajęczynówki może jedynie pomóc łagodzić objawy, np. nudności czy bóle głowy.

Sprawdź też leki na nudności i wymioty.

Celem zabiegu jest zmniejszenie ciśnienia w cyście. Torbiel przestaje wówczas uciskać sąsiadujące z nią struktury i dawać przykre objawy.

Jedną z metod jest założenie specjalnej przetoki, która drenuje płyn mózgowo-rdzeniowy, który ją wypełnia.

Innym sposobem jest kraniotomia, czyli utworzenie otworu w czaszce i radykalne wycięcie torbieli. Jest to jednak zabieg bardzo inwazyjny.

Do nieinwazyjnych sposobów leczenia należą m. in. endoskopowe metody usuwania torbieli również z użyciem lasera. Metody endoskopowe dają dobre efekty, są coraz bardziej udoskonalane i mają przewagę nad metodami radykalnymi, bo zabieg nie tak inwazyjny. Niektóre torbiele pajęczynówki można usunąć również poprzez nakłucie zmiany igłą.

Metoda leczenia dobierana jest zawsze indywidualnie do pacjenta, w zależności od typu torbieli. Ale wziąć pod uwagę trzeba również ogólny stan zdrowia chorego oraz leki, jakie bierze.