„Przecież wyleczyłem, a dalej boli!” Skąd się bierze ból zęba po leczeniu?

Ból zęba zaliczany jest przez pacjentów jako jeden z najostrzejszych rodzajów bólów. Nieraz od pacjenta na fotelu słyszałam, że nie ma nic gorszego niż bolący ząb. Pacjentki potrafią stwierdzić, że zdecydowanie wolą rodzić dzieci, niż leczyć zęby! Wiele osób boryka się z dentofobią, czyli strachem przed leczeniem stomatologicznym. Dlatego nie ma nic bardziej frustrującego, niż ból zęba po leczeniu, wtedy gdy powinna nastąpić już ulga.

Ból zęba po wypełnieniu

Wyróżniamy kilka rodzajów dolegliwości zęba po leczeniu. Począwszy od nadwrażliwości pozabiegowej, krótkiej i przejściowej, na długotrwale utrzymującym się bólu świadczącym o pojawieniu się stanu zapalnego miazgi, kończąc. 

Nadwrażliwość pozabiegowa zęba

Mamy z nią do czynienia po klasycznym leczeniu zachowawczym. Pacjenci najczęściej kolokwialnie określają ją, jako ból zęba po założeniu pomby. Oczywiście słowo „plomba” jest określeniem potocznym. W fachowym języku prawidłowa nazwa to wypełnienie. Pojawia się ona nawet przy 30% wykonywanych wypełnień i jej występowanie jest zależne od głębokości i rozległości ubytku (im większy, tym ból zęba po leczeniu pojawiają się częściej i jest bardziej intensywny).

Sprawdź też leki na ból zęba.

Podczas opracowywania ubytku i przygotowywania go do wypełnienia, Twoje kanaliki zębinowe zostają otwarte. Najczęściej stosowanym materiałem przy „założeniu plomby” jest materiał kompozytowy (wypełnienie w kolorze zęba, estetyczne). Materiał ten jest substancją, która kurczy się podczas utwardzania światłem ultrafioletowym. Na granicy Twojego zęba i wypełnienia powstaje mikroprzeciek brzeżny, który bezpośrednio kontaktuje się z otwartymi kanalikami zębionowymi. Stąd możesz odczuwać ostry ból, gdy jesz ciepłe i zimne posiłki. Więcej o mechanizmie powstawania nadwrażliwości możesz przeczytać w artykule: Męcząca nadwrażliwość zębów - dlaczego ją mam?

Ból na nagryzanie

Pojawia się, gdy wypełnienie nie jest odpowiednio dostosowane w zgryzie, jest za wysokie. W obrębie zębiny występują naprężenia, mikropęknięcia i ubytki w szkliwie. Za reakcję bólową odpowiada tkanka ozębnej, czyli mikrowłókienka utrzymujące ząb w kości.

Jeżeli poczujesz tego rodzaju ból, zamiast nieustająco nagryzać i sprawdzać, czy ząb dalej boli, udaj się szybko do dentysty, żeby skorygował wysokość wypełnienia. Takie sprawdzanie spowoduje tylko zaostrzenie się stanu zapalnego, które spowodowane jest wysiękiem surowiczym do ozębnej. Ząb pozostawiony, którego szybko nie skorygujesz, może się nawet rozchwiać!

Obumarcie miazgi jako powikłanie przeprowadzonego leczenia

Gdy lekarz pracuje blisko miazgi zęba (centralnej, unerwionej i unaczynionej tkanki zęba) może dojść do jej obumarcia po przeprowadzonym leczeniu. Gdy warstwa pozostawionej zębiny jest zbyt cienka, lub podczas pracy dojdzie do przegrzania tkanek, następuje przekrwienie miazgi. W takim przypadku, po zetknięciem z ciepłem możesz odczuwać stłumiony i przedłużony ból, a w jako reakcję na zimno − poczujesz ostry i krótki ból.

Ból poczujesz także, kiedy się położysz (zmienisz pozycję na horyzontalną). Ból spowodowany będzie tym, że do miazgi napłynie więcej krwi. Przekrwienie miazgi poprzedza jej ostre zapalenie, które jest stanem nieodwracalnym.

Twój ząb też boleć, kiedy jesz lub pijesz coś słodkiego lub zimnego. Pacjent często nie potrafi określić, który ząb jest przyczyną dolegliwości. Kiedy stan zapalny się rozwija, ząb obniża swoja reakcję na zimno i zwiększa na ciepło. Przerwy pomiędzy atakami bólu staja się krótsze, a sam atak trwa dłużej. Pojawia się pulsujący ból zęba po „plombowaniu”, które mogło być wykonywane nawet 2 tygodnie wcześniej. 

Sprawdź, kiedy zaleca się podanie antybiotyków w trakcie leczenia stomatologicznego.

Ból w trakcie i po leczeniu kanałowym

Występuje często już w pierwszym dniu po rozpoczęciu leczenia kanałowego i może pojawić się nawet w przypadku zęba, który wcześniej nie wykazywał żadnych dolegliwości. Na szczęście, na ogół objawy mijają już po kilku dniach.

Mogą być spowodowane czynnikami przedzabiegowymi, takimi jak:

• obumarła miazga,
• przejście przewlekłego stanu zapalnego tkanek okołowierzchołkowych w stan ostry,
• ropień okołowierzchołkowy,
• pozostawienie otwartego zęba w trakcie leczenia kanałowego,
• złamanie korzenia zęba,
• nietypowa anatomia zęba.

Druga grupa czynników wywołujących ból zęba po leczeniu kanałowym, a także w trakcie jego trwania to czynniki śródzabiegowe. 

Przyczyny bólu zęba, które powstają podczas zabiegu to:

• Czynniki jatrogenne − działanie środków chemicznych używanych do płukania kanałów korzeniowych czy środków dewitalizujących,
• Czynniki mechaniczne − jak np. wykonanie perforacji pomiędzy jamą zęba a ozębna. Najczęściej zdarza się ona w obrębie korzenia, gdy przy zbyt agresywnym użyciu narzędzi do mechanicznego opracowania kanałów lub przy nietypowej budowie anatomicznej, następuje mechaniczne połączenie, któremu towarzyszy krwawienie i bolesność,
• Działanie toksyn bakteryjnych znajdujących się w martwej miazdze. Dzieje się tak, kiedy w trakcie leczenia zostaje pozostawiony nieopracowany kanał korzeniowy lub zakażony materiał zostanie przepchnięty poza wierzchołek korzenia.

Sprawdź też przyczyny i sposoby leczenia próchnicy.

Ból zęba po wypełnieniu kanałów może być spowodowany uszkodzeniem termicznym (stosowanie ciepłej płynnej gutaperki do wypełnień) lub mechanicznym (zranienie jej przez przejście poza otwór wierzchołkowy zęba) tkanki ozębnej. Może też to być efekt przepchnięcia zakażonej tkanki miazgi lub materiału do wypełnień poza wierzchołek korzenia. Ból po leczeniu kanałowym pojawia się także przy nieszczelnym lub niecałkowitym wypełnieniu kanałów korzeniowych lub nawet pozostawieniu niewyleczonych kanałów dodatkowych.

Niestety, ból pozabiegowy mimo, że jest bardzo nieprzyjemny dla pacjenta, jest dość częstym zjawiskiem. Istotne jest to, żeby jak najszybciej wyeliminować dolegliwości i zapobiec niebezpiecznym powikłaniom.