Co pyli w grudniu?

Grudzień to czas, kiedy wegetacja roślin, czyli ich intensywny wzrost i rozwój, niemal całkowicie ustaje. Osoby uczulone na pyłki roślin mogą więc odetchnąć. Choć zimą przyroda przechodzi w okres spoczynku, to wciąż istnieje ryzyko pojawienia się dokuczliwych objawów alergii, za które odpowiadają inne rodzaje alergenów. Przeczytaj, co może uczulać w grudniu. 

Co uczula w grudniu? 

Grudzień jest dla większości alergików czasem wytchnienia od alergii wywoływanych pyłkami roślin, które najbardziej dokuczają w okresie wegetacyjnym. Uczulenia na unoszące się w powietrzu pyłki są schorzeniami sezonowymi, a dokuczliwe objawy pojawiają się w czasie pylenia rośliny będącej alergenem. Jednak pyłki nie są jedynym zagrożeniem, ponieważ wśród rodzajów alergii wyróżnia się również alergie całoroczne. Co istotne, niektóre z nich mogą nasilać się właśnie w okresie zimowym. Czynniki odpowiadające za rozwój choroby w grudniu to głównie: 

• Zanieczyszczenie powietrza w sezonie grzewczym, mogące zaostrzać objawy alergii i astmy oraz powodować podrażnienia dróg oddechowych, 
• Rozwój pleśni wywołany wzrostem wilgotności powietrza w pomieszczeniach i nieodpowiednią wentylacją, 
• Mnożenie się roztoczy kurzu domowego będących jednym z głównych alergenów występujących w zamkniętych, niewietrzonych pomieszczeniach. 

Alergia to choroba przewlekła, definiowana jako nadmierna reakcja organizmu na substancje zwane alergenami. Schorzenie to określić można jako specyficzną nadwrażliwość organizmu na zetknięcie z obcą substancją wywołującą patologiczną reakcję układu odpornościowego. Jednym z rodzajów alergenów są tzw. alergeny wziewne, czyli takie, które trafiają do organizmu wraz z wdychanym powietrzem.  

Okresowe nasilenie objawów chorobowych może utrudnić, a nawet uniemożliwić funkcjonowanie, czasowo wykluczając z codziennych aktywności. Zależy ono głównie od stężenia alergenu, na co mają wpływ między innymi okres pylenia roślin oraz czynniki atmosferyczne. Do najczęstszych alergenów wziewnych należą pyłki roślin, roztocza i zarodniki grzybów pleśniowych.  

Sprawdź powiązane kategorie

Objawy alergii są bardzo zróżnicowane – w zależności od alergenu i typu alergii obejmować mogą zmiany skórne, reakcje ze strony układu pokarmowego lub oddechowego, a także błon śluzowych oczu. Wśród najczęściej występujących objawów wymienia się między innymi:  

• katar w postaci wodnistej wydzieliny, spływającej po tylnej ścianie gardła,  
• świąd nosa,  
• kichanie,  
• suchy kaszel,  
• zapalenie spojówek,  
• łzawienie oczu, świąd i obrzęk powiek,  
• wypryski skórne, pokrzywkę,  
• suchość i świąd skóry,  
• reakcje ze strony układu pokarmowego – biegunkę, ból brzucha, nudności, wymioty. 

Organizm alergika, wskutek kontaktu z substancją uczulającą, może rozwijać różnorodne, wymienione wyżej symptomy. Niektóre z nich mogą być naprawdę uciążliwe – trudno jest funkcjonować na co dzień z uczuciem zatkanego nosa, wiecznym katarem, łzawiącymi oczami czy nieznośnie swędzącą skórą. Warto jednak zaznaczyć, że w przebiegu alergii zwykle nie występuje podwyższona temperatura ciała. Gorączka przy alergii jest więc objawem mogącym świadczyć o przeziębieniu, o które zimą stosunkowo łatwo. Przeczytaj więcej o zależności pomiędzy alergią a przeziębieniem. 

Grudniowe alergeny, czyli co może uczulać w grudniu? 

Choć w grudniu rośliny nie pylą, to w dalszym ciągu istnieje zagrożenie w postaci roztoczy kurzu domowego oraz zarodników grzybów pleśniowych, dla których warunki panujące zimą w mieszkaniu są wręcz idealne do rozwoju. 

Roztocza kurzu domowego 

Często spotykanym określeniem jest „uczulenie na kurz”. Tak naprawdę jest to uczulenie na alergeny znajdujące się w kurzu, głównie na roztocza.  

• Roztocza kurzu domowego to mikroskopijne pajęczaki, dla których kurz osiadający w naszych mieszkaniach stanowi idealne warunki do życia.  
• Za najbardziej alergenne uznawane są gatunki Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae.  
• Żywią się głównie złuszczonym naskórkiem ludzkim, znajdującym się w pościeli, materacach, dywanach, a także na pluszowych zabawkach.  
• Aby roztocza mogły się rozwijać, potrzebują określonych warunków – temperatury w zakresie 20-25°C oraz względnej wilgotności powietrza wynoszącej 60-80%, które sprzyjają ich rozmnażaniu.  
• Można więc powiedzieć, że podkręcanie kaloryferów zimą w połączeniu z rzadszym wietrzeniem mieszkania, to idealne warunki do rozwoju roztoczy. 

Grzyby pleśniowe 

Alergia na grzyby pleśniowe może być wywoływana przez zarodniki wewnątrzdomowe, takie jak grzyby z rodzajów Aspergillus i Penicillium, powszechnie spotykane w zamkniętych pomieszczeniach.  

• Objawy alergii na pleśń mogą występować przez cały rok, jednak szczególnie problematyczny dla alergików jest okres jesienno-zimowy.  
• W tym czasie mieszkania są rzadziej wietrzone, co prowadzi do zwiększenia wilgotności powietrza, a w konsekwencji – sprzyja rozwojowi grzybów, które preferują słabo wentylowane, ciepłe, wilgotne i ciemne miejsca, takie jak łazienki, piwnice, strychy i poddasza.  
• Mogą również gromadzić się w otworach wentylacyjnych, klimatyzacji, odpływach, koszach na śmieci, a także w ziemi doniczkowej i źle przechowywanej żywności (w warzywach, owocach, mięsie i nabiale).  
• Zarodniki grzybów znajdują się również w kurzu domowym. 

Warto dodać, że Aspergillus i Penicillium wywołują alergie, ale również produkują mykotoksyny, które wykazują działanie immunotoksyczne, teratogenne, mutagenne i rakotwórcze. Mykotoksyny mogą prowadzić do zatrucia i chorób układu oddechowego, co dodatkowo potęguje ryzyko zdrowotne związane z ich obecnością w środowisku domowym. 

Sprawdź także, co pyli w październiku i co pyli w listopadzie. 

Alergia w grudniu – jak sobie radzić z objawami uczulenia? 

Kluczowe w łagodzeniu objawów alergii jest wyeliminowanie kontaktu z substancją powodującą uczulenie, co w przypadku roztoczy kurzu domowego i grzybów pleśniowych jest niemal niemożliwe. Podstawą terapii są glikokortykosteroidy oraz tabletki na alergię. Preparaty w formie tabletek to leki przeciwhistaminowe pomocne w łagodzeniu charakterystycznych objawów alergii, takich jak katar sienny, swędzenie gardła, dolegliwości ze strony układu oddechowego czy zmiany skórne. Działają poprzez blokowanie działania histaminy – substancji odpowiedzialnej za wywoływanie uciążliwych reakcji alergicznych. W kontrolowaniu i łagodzeniu objawów alergicznych pomocne są również krople do oczu na alergię i krople do nosa na alergię.  

Wybór odpowiedniego preparatu na alergię i jego dawkowanie powinny być uzależnione od podłoża reakcji uczuleniowej i stopnia jej nasilenia. Przed zastosowaniem leków należy dokładnie zapoznać się z ulotką lub skonsultować się z farmaceutą, zwłaszcza w przypadku leków na alergię dla dzieci.  

Podsumowanie 

Grudzień i okres zimowy to czas, kiedy podkręcamy kaloryfery, a jednocześnie rzadziej wietrzymy mieszkania. Takie warunki sprzyjają namnażaniu się roztoczy kurzu domowego i pleśni, które dla alergików mogą być wyjątkowo uciążliwe. Do niwelowania objawów alergii stosuje się preparaty antyhistaminowe dostępne w aptekach. Warto również pamiętać o regularnym wietrzeniu pomieszczeń i systematycznym sprzątaniu, w tym odkurzaniu oraz myciu podłóg. Należy także dbać o czystość dywanów, tkanin tapicerskich oraz tekstyliów, zmieniać pościel oraz usuwać kurz z różnych powierzchni, jak półki czy kwiaty, dzięki czemu znacząco poprawi się jakość powietrza w domu.  

Źródła:

1.  M. Jędrzejek, D. Pokorna-Kałwak, A. Mastalerz-Migas, Alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa, https://www.termedia.pl/Alergiczny-i-niealergiczny-niezyt-nosa,98,40949,1,0.html [dostęp 10.08.2024 r.]
2. I. Krajewka-Siuda, J. Słowiński, J. Kasznia-Kocot, Metody profilaktyczne stosowane w celu eliminacji alergenów roztoczy kurzu domowego, https://annales.sum.edu.pl/pdf-114538-43947?filename=Metody%20profilaktyczne.pdf [dostęp 10.08.2024 r.]
3. E. Bogacka, Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie, https://pml.medpress.com.pl/ePUBLI/T24S1/02.pdf [dostęp 10.08.2024 r.]