Jak wyleczyć ostre zapalenie gardła? Sposoby na ostre zapalenie gardła

9. 9. 2024 · 5 minut czytania

Do objawów ostrego zapalenia gardła należy ból, utrudnione przełykanie oraz uczucie drapania w gardle. Sprawdź, jakie są farmakologiczne i domowe sposoby na ostre zapalenie gardła. 

Aleksandra Furmańczyk
Aleksandra Furmańczyk
Jak wyleczyć ostre zapalenie gardła? Sposoby na ostre zapalenie gardła

Ostre zapalenie gardła to stan zapalny jego błony śluzowej. Symptomy pojawiają się nagle, ich największe nasilenie trwa kilka-kilkanaście dni, po czym choroba zwykle ulega samoograniczeniu. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn zgłoszeń pacjentów do lekarza pierwszego kontaktu – zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Sprawdź, jak leczyć ostre zapalenie gardła. 

Ostre zapalenie gardła – przyczyny 

Najczęstszym patogenem odpowiedzialnym za wywoływanie objawów ostrego zapalenia gardła są wirusy: rynowirusy, adenowirusy, koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy. Zakażenie ma wówczas postać choroby przeziębieniowej z zapaleniem gardła. 

Mniej powszechne patogeny wirusowe to m.in.: 

  • Wirus opryszczki zwykłej – odpowiedzialny za ostre opryszczkowe zapalenie gardła; 
  • Wirus Epsteina-Barr (EBV) – odpowiedzialny za zachorowanie na mononukleozę; 
  • Wirus HIV; 
  • Wirus Coxsackie. 

Sprawdź powiązane kategorie

Rzadziej zapalenie gardła może być spowodowane infekcją bakteryjną. Najczęściej są to paciorkowce z grupy A, czyli bakteria Streptococcus pyogenes odpowiedzialna za paciorkowcowe zapalenie gardła i migdałków (anginę paciorkowcową). 

Rzadsze przyczyny ostrego bakteryjnego zapalenia gardła to m.in.: 

  • Paciorkowce z grupy B i C; 
  • Fusobacterium necrophorum; 
  • Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc); 
  • Haemophilus influenzae; 
  • Neisseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki). 

Grzybicze zapalenie gardła ma zwykle przebieg przewlekły i jest związane z obecnością chorób i stanów osłabiających odporność organizmu. 

Jakie są objawy ostrego zapalenia gardła? 

Głównym objawem ostrego zapalenia gardła jest ból. Pozostałe symptomy to: 

Dla zapalenia gardła w przebiegu przeziębienia charakterystyczne jest współwystępowanie: 

  • Kaszlu, 
  • Gorączki lub stanu podgorączkowego, 
  • Kataru, 
  • Spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, 
  • Powiększenia okolicznych węzłów chłonnych. 

Czasem występują również bóle mięśniowe, ogólne rozbicie, nudności i wymioty oraz objawy zapalenia spojówek. 

Zapaleniu gardła w przebiegu mononukleozy zakaźnej towarzyszy powiększenie migdałków podniebiennych, które może znacznie utrudniać przełykanie pokarmów i płynów, a czasem także oddychanie. 

Dla opryszczkowego zapalenia gardła charakterystyczna jest obecność bolesnych pęcherzyków na ścianie gardła, migdałków i łuków podniebiennych.  

Pamiętaj!
Ból gardła w paciorkowcowym zapaleniu gardła i migdałków jest nagły i silny. Występuje gorączka >38°C, obrzęk i nalot na migdałkach podniebiennych oraz powiększenie węzłów chłonnych z przodu szyi. Kaszel i nieżyt nosa nie są typowe dla zakażenia bakteryjnego. Nudności i wymioty mogą wystąpić u dzieci.

Ostre zapalenie gardła – leczenie 

Jak wyleczyć ostre zapalenie gardła? Najważniejsze to działać szybko i nie pozwolić, by objawy nasilały się. 

W przypadku zakażeń bakteryjnych konieczne jest stosowanie antybiotykoterapii. Rodzaj preparatu i jego dawkowanie zawsze ustalane jest przez lekarza. Należy przyjąć wszystkie leki, które będą przepisane na recepcie. Zalecenia powinny być ściśle przestrzegane – nie przerywaj antybiotykoterapii, nawet jeśli poczujesz znaczną poprawę samopoczucia i ustąpienie objawów. Podczas stosowania antybiotyku warto jednocześnie przyjmować probiotyki, w celu profilaktyki zaburzeń mikrobioty jelit. 

Stosowanie leków przeciwwirusowych bez recepty nie jest zalecane. Udowodniono, że preparaty takie jak np. inozyna nie uśmierzają objawów ostrego zapalenia gardła i nie skracają czasu choroby. Osoby z ciężką postacią opryszczkowego zapalenia gardła mogą odnieść korzyści ze stosowania acyklowiru. 

Objawowo można stosować leki na ból gardła pod postacią tabletek, pastylek do ssania lub w formie sprayu. W swoim składzie zawierają one substancje odkażające i znieczulające, czyli m.in.: 

  • Ekstrakty roślinne (np. porost islandzki), 
  • Chlorowodorek lidokainy, 
  • Hydrochlorek benzydaminy, 
  • Chlorowodorek benzydaminy, 
  • Hialuronian sodu. 

Obecność wydzieliny spływającej po tylnej ścianie gardła, która dodatkowo podrażnia zapalne tkanki, może być wskazaniem do zastosowania leków rozrzedzających wydzielinę z dróg oddechowych, czyli mukolityków. Są to m.in.: 

  • Bromheksyna, 
  • Erdosteina, 
  • Ambroksol, 
  • Acetylocysteina. 

Celem upłynnienia zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny można również sięgnąć po inhalacje z soli fizjologicznej. Wybór inhalatora i częstość zabiegów omów z lekarzem. 

W razie potrzeby można przyjmować leki przeciwgorączkowe i leki przeciwbólowe (np. paracetamol, ibuprofen, metamizol). Preparaty mają zwykle formę tabletek, kapsułek lub saszetek do rozpuszczenia w wodzie. Dla dzieci dostępne są syropy. 

Ostre zapalenie gardła – domowe sposoby na wsparcie leczenia 

Domowe sposoby na ostre zapalenie gardła to dobre wsparcie dla metod farmakologicznych. 

  • W początkowym okresie choroby zadbaj o odpoczynek i sen, ponieważ wówczas uruchamiają się mechanizmy obronne organizmu. 
  • Zadbaj o dobre nawodnienie. Warto pić przestudzone płyny i unikać gorących napojów. Nawodnienie jest szczególnie ważne, jeśli współwystępuje gorączka
  • Stosuj miód jako dodatek do herbat i innych napojów. Może on pomóc w nawilżeniu podrażnionej śluzówki gardła. Ma też działanie przeciwkaszlowe. 
  • Płukanie gardła wodą z solą i płukanki z szałwii lekarskiej mają działanie odkażające i delikatnie uśmierzają dyskomfort i ból. 

Czy ostre zapalenie gardła jest zaraźliwe? 

Ostre infekcje gardła są wywoływane przez wirusy i bakterie, co oznacza, że są zaraźliwe, a osoby prezentujące objawy zakażenia powinny poddawać się izolacji. 

Warto wiedzieć...
Okres zakaźności patogenów zależy od jego rodzaju, a w przypadku zapalenia o etiologii bakteryjnej, także od wprowadzenia skutecznej terapii antybiotykami. W tabeli zebrano niektóre informacje z tym związane. 

Rodzaj infekcji 

Okres zakaźności 

Ostre wirusowe zapalenie gardła 

1-2 dni przed wystąpieniem objawów i do 3 tygodni po ich ustąpieniu 

Ostre paciorkowcowe zapalenie gardła nieleczone antybiotykiem 

1-2 dni przed wystąpieniem objawów i trwa do około 7 dni po ich ustąpieniu 

Ostre paciorkowcowe zapalenie gardła leczone antybiotykiem 

1-2 dni przed wystąpieniem objawów i trwa do 24 godzin od rozpoczęcia skutecznej antybiotykoterapii 

Do zakażenia dochodzi przede wszystkim drogą kropelkową (kichanie, kasłanie, mówienie) oraz przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z górnych dróg oddechowych chorego. 

Drogą zakażenia dla ostrego zapalenia gardła wywołanego przez dwoinkę rzeżączki jest oralny kontakt seksualny z osobą będącą objawowym lub bezobjawowym nosicielem rzeżączki. 

Podsumowanie 

Czas trwania oraz intensywność objawów ostrego zapalenia gardła zależą od patogenu chorobotwórczego, który je wywołał. Antybiotyki są skuteczne tylko w przypadku infekcji bakteryjnych. W pozostałych przypadkach dużo większe znaczenie ma leczenie objawowe. Pamiętaj, żeby zwracać szczególną uwagę na dobór leków dla dzieci i kobiet w ciąży. Nie wszystkie preparaty są dla nich bezpieczne – nawet te na bazie ziół i wyciągów roślinnych. 

Źródła:

  1.  Mrukowicz J., Sawiec P., Szenborn L., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3., [dostęp 10.07.2024 r.]
  2. Goyal A., Schaefer T.J., Syed S.Y.B., Wolford R.W., Pharyngitis, StatPearls Publishing, 2024
  3. R. Nurzyńska-Wierdak, Szałwia lekarska w tradycyjnych i współczesnych zastosowaniach leczniczych, https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/ah/article/view/4591, [dostęp 10.07.2024 r.]
  4. Chandra S., Jaybhaye D.L., Johar S., Nagre A.S, Comparative effect of mixture of ginger and honey with dextromethorphan in dry cough in children, International Journal of Basic & Clinical
  5. Pharmacology, 2021 
    Indeks Leków MP, https://indeks.mp.pl/, [dostęp 10.07.2024 r.] 

Więcej artykułów na ten temat

O autorze
Aleksandra Furmańczyk
Aleksandra Furmańczyk
Jestem lekarką w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w 4. Wojskowym Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu. Od lat pasjonuję się tematyką zdrowia i medycyny. Zawodowo będę starała się o wybór specjalizacji zabiegowej. Interesują mnie w szczególności otolaryngologia, chirurgia ogólna oraz chirurgia dziecięca. W wolnym czasie uprawiam jogę i z dużym zapałem powiększam swoją kolekcję roślin doniczkowych.
Przeczytaj więcej od tego autora
O autorze
Aleksandra Furmańczyk
Aleksandra Furmańczyk
Jestem lekarką w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w 4. Wojskowym Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu. Od lat pasjonuję się tematyką zdrowia i medycyny. Zawodowo będę starała się o wybór specjalizacji...
Przeczytaj więcej od tego autora