Łuszczyca stawowa – jak ją rozpoznać i jak z nią żyć?

Łuszczyca stawowa, a dokładnie Łuszczycowe Zapalenie Stawów (ŁZS) jest przewlekłą chorobą zapalną stawów, występująca najczęściej u osób z łuszczycą. Piszę „najczęściej”, bo istnieją przypadki osób, u których łuszczyca skórna nie występuje. Przebieg choroby może być różnorodny - od łagodnego, do postaci ciężkich, w których toczący się proces zapalny prowadzi do destrukcyjnych zmian w stawach. Dowiedz się, skąd się bierze łuszczyca stawowa, co ją zaostrza i jak sobie z nią radzić.

Skąd się bierze łuszczyca stawowa?

Łuszczycowe zapalenie stawów występuje u około 25% chorych na łuszczycę. Częstość występowania jest taka sama u kobiet, jak i u mężczyzn (wyjątek stanowi postać osiowa: mężczyźni/kobiety - 3:1).

Jej początek przypada na okres między 20. a 50. rokiem życia, a w przypadku postaci młodzieńczej, między 9. a 12. rokiem życia.

Niestety, dokładna przyczyna choroby nie jest w pełni wyjaśniona. Najprawdopodobniej, u osób obciążonych genetycznie, pod wpływem bodźca, dochodzi do zainicjowania procesu zapalnego.

Oto czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia łuszczycy stawowej

Predyspozycje genetyczne

Jeśli ktoś w rodzinie ma łuszczycę, ryzyko zachorowania rośnie. Stwierdzono też związek pomiędzy występowaniem łuszczycy stawowej a obecnością antygenu HLA-Cw6.

Czynniki środowiskowe

• Infekcje bakteryjne i wirusowe,
• urazy,
• stres,
• picie alkoholu,
• leki (m.in. B-blokery, leki przeciwmalaryczne, sole litu),
• palenie papierosów...

Każdy z tych czynników może zapoczątkować nieprawidłowe procesy układu odpornościowego i spowodować przewlekły stan zapalny.

Jak się objawia łuszczyca stawowa?

Choroba nie ma jednoznacznego przebiegu. Ma swoje przypływy i odpływy - okresy zaostrzenia przeplatają się z okresami remisji całkowitej lub częściowej. Jest też kapryśna i wybiórcza, bo może zaatakować tylko jeden albo więcej stawów.

Do charakterystycznych objawów łuszczycy stawowej zaliczamy:

• ból oraz obrzęk zajętych stawów,
• uczucie sztywności i ograniczenie ruchomości,
• zapalenie przyczepów (m.in. ścięgien i więzadeł), objawiające się bólem i tkliwością podczas dotyku,
• deformacje stawów,
• zaczerwienienie skóry w obrębie zajętego stawu,
• zmiany skórne.

Objawy współistniejące:

• Zmiany skórne - charakterystyczne czerwone grudki, ze złuszczającą się zrogowaciałą skórą (tak, jak pisałam wcześniej, ŁZS występuje często z łuszczycą skórną).
• Zmiany na paznokciach - punktowe zagłębienia (objaw naparstka), rowkowe zagłębienia, żółte plamy oraz łuszczenie się płytki paznokcia. Trzeba na nie zwrócić uwagę, bo często występują jako jedyne!
• Zmiany w obrębie narządu wzroku - oczy są atakowane w ok. 30% przypadków łuszczycowego zapalenia stawów. Najczęściej objawia się to zapaleniem spojówek (sprawdź skąd bierze się zapalenie spojówek).
• Zmiany miażdżycowe i uszkodzenie serca - powstają w wyniku przewlekłego stanu zapalnego, jaki toczy się w organizmie. Jeżeli chorujesz na łuszczycę stawową, powinieneś być po stałą opieką kardiologa, bo te zmiany mogą być groźne.

Poza charakterystycznymi objawami, jakie odczuwa chory, towarzyszą mu dodatkowo objawy ogólne: zmęczenie, poddenerwowanie, uczucie rozbicia lub podwyższona temperatura ciała.

Łuszczyca stawowa – podział

Istnieje 5 podtypów łuszczycowego zapalenia stawów. Dwa pierwsze, wraz z osiową, występują zdecydowanie najczęściej.

• Asymetryczna, nielicznostawowa

Dotyczy mniej niż 5 stawów i występuje po różnych stronach ciała. Najczęściej dotyczy palców (tzw. „palec kiełbaskowaty”, w którym zajęte stawy palca są obrzęknięte i poszerzone).

• Symetryczne zapalenie wielu stawów

Tutaj obserwuje się zajęcie stawów nadgarstka, skokowych lub pięt. Bardzo przypomina reumatoidalne zapalenie stawów, ale w badaniu krwi nie zauważa się czynnika reumatoidalnego (przeciwciała, które atakuje własne komórki).

• Zajęcie dystalnych stawów międzypaliczkowych

W tym przypadku, oprócz zapalenia stawów, obserwuje się zmiany paznokci (tzw .łuszczyca paznokci).

• Okaleczająca

Dotyczy mniej niż 5% przypadków ŁZS. Prowadzi do destrukcji i deformacji stawów. Przykładem jest tzw. „palec teleskopowy", który ulega skróceniu, w wyniku zniszczenia kości.

• Osiowa

Zaatakowane są stawy kręgosłupa i stawy krzyżowo-biodrowe. W przypadku tego typu, pacjenci skarżą się na bóle kręgosłupa i pośladków oraz narzekają na poranne uczucie sztywności.

Kiedy do lekarza?

Jeśli chorujesz na łuszczycę i wystąpią u Ciebie dolegliwości w obrębie układu ruchowego i  ewentualnie zmiany w wyglądzie paznokci czy zapalenie oka, wtedy warto jak najszybciej skonsultować się z reumatologiem, żeby rozpoczął odpowiednie leczenie.  

Najważniejsze jest zahamowanie procesu zapalnego i uniemożliwienie rozwoju powikłań, jakie mogą mu towarzyszyć. Tutaj liczy się jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego kompleksowego leczenia na które składa się farmakoterapia, fizykoterapia oraz odpowiednia edukacja pacjenta i jego rodziny.

Ty sam – co możesz jeszcze zrobić?

Przede wszystkim dużo odpoczywaj! Nabierzesz energii i rozluźnisz mięśnie, co na pewno da ulgę zmęczonym stawom.

Odpowiednio się odżywiaj. Utrzymasz prawidłową masę ciała i Twoje stawy nie będą nadmiernie obciążone. Poza tym, zbilansowana dieta dostarczy Ci odpowiednie dawki witamin i mikroelementów, odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie kości, stawów i mięśni. Twoje posiłki powinny być bogate w witaminę D, wapń i magnez.

Zachowaj sprawność fizyczną – oczywiście, na ile to jest możliwe w Twoim stanie. Nie poddawaj się i ćwicz. Regularna aktywność fizyczna będzie zapobiegać zastaniu i sztywności w stawach, wzmocni mięśnie i poprawi ogólną wydolność organizmu.