Ortoreksja − niezdrowa obsesja na punkcie zdrowego odżywiania

Anoreksja i bulimia − to bardzo dobrze znane zaburzenia odżywiania. Niewiele osób słyszało jednak o ortoreksji  − obsesyjnym skupianiu się na jakości jedzenia, eliminacji produktów uznanych przez siebie za szkodliwe. Chorobę trudno wychwycić − zwłaszcza w czasach, kiedy zdrowe odżywianie stało się tak modne. Co to jest ortoreksja i jak objawia się obsesja na punkcie zdrowego odżywiania?

Ortoreksja – co to jest?

Może właśnie się zastanawiasz, jakim cudem skłonność do zdrowego odżywiania się wylądowała na liście nowo rozpoznanych zaburzeń? Właściwie nie do końca nowych – termin pojawił sie po raz pierwszy w 1997 roku i został wprowadzony przez amerykańskiego doktora S. Bratmana. Co ciekawe, zanim problem znalazł się w polskiej literaturze medycznej, wzmianki o nim pojawiły się w polskich mediach.

Otoreksja: objawy. Kiedy zdrowe odżywianie może stać się zaburzeniem?

Kiedy mówimy o ortoreksji? Wtedy, gdy zdrowa dieta staje się swojego rodzaju ucieczką przed życiem – Twoje codzienne aktywności są zdominowane przez planowanie, robienie zakupów i przygotowywanie odpowiednich, zdrowych posiłków. Każde odstępstwo od ustalonych przez Ciebie reguł sprawia, że czujesz niepokój, wyrzuty sumienia i niespełnienie. W konsekwencji − do zaostrzenia wewnętrznego rygoru i ściślejszego przestrzegania zdrowej diety.

W publikacjach Bratmana mówi się o patologicznej fiksacji na punkcie prawidłowego i zdrowego odżywiania się. Reżim dietetyczny dotyczy również sposobu obróbki jedzenia (unikanie smażenia, mrożenia), jego wyglądu, jakości i składu – wszystko musi być przygotowane według określonych zasad. Każde odstępstwo grozi konsekwencjami – zaburzeniami znajdującymi ujście w  sferze emocjonalnej.

Zaburzenia odżywiania i ortoreksja: zdrowie fizyczne kosztem psychicznego

Chęć bycia zdrowym i szczupłym może prowokować skrajne zachowania i praktyki. Problem tkwi w tym, że ciężko dostrzec granicę, zdrowego stylu życia. Tu zdecydowanie bezcenna staje się straż graniczna w postaci rodziny czy przyjaciół. Anoreksja działa podobnie: chora osoba cały czas myśli, że jest za gruba − nawet jeśli zostały na niej jedynie skóra i kości.

Skąd wiedzieć, że to otoreksja? Test na tę chorobę wcale nie jest taki prosty. Każde zaburzenie psychiczne jest trudne do rozpoznania przy próbach samodzielnej diagnozy. Istnieją internetowe testy (w formie pytań), które pomogą ocenić czy jest się czego obawiać. Jednak test internetowy bywa niewystarczający a ktoś dotknięty zaburzeniami na ogół z trudnością przyznaje się do tego przed samym sobą (dodatkowo, zdrowa osoba może źle zinterpretować wynik takiego testu). Najbardziej wiarygodny alarm to głosy bliskich, przyjaciół, rodziny, którzy zauważą pewne nieprawidłowości w Twoim zachowaniu (unikanie wspólnych posiłków, określonego pożywienia, zdenerwowanie, nietypowe rytuały itd.).

Ortoreksja należy do grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, czyli jest to rodzaj nerwicy natręctw – tutaj, jak wspomniałam, jeżeli się wyłamiesz i zjesz coś niezdrowego lub w inny sposób nie dopilnujesz diety – odczuwasz złe emocje: napięcie, zdenerwowanie, niepokój, złość. Takie emocje wpływają negatywnie na kondycję psychiczną, więc i na jakość Twojego życia.

Otoreksja − leczenie zaburzenia u psychologa

Zaburzenia tego typu leczy sie długo i wymaga to sporej cierpliwości. W łagodnej formie ortoreksji wystarczają sesje terapeutyczne, na których uczy się pacjenta powstrzymywać pewne zachowania poprzez ekspozycję na bodźce wywołujące natręctwa. Bez obaw − na pewno nie jest to wycieczka do KFC czy McDonald’s. W cięższych przypadkach ortoreksji (a bywają i takie) oprócz terapii stosuje się odpowiednie leki (m.in. uspokajające).