Hiperpigmentacja. Niechciana pamiątka z wakacji

Hiperpigmentacja to nic innego jak przebarwienie na skórze. Wraz z plamami o typie hipopigmentacji (odbarwienie) należą do chorób z grupy zaburzeń barwnikowych, czyli zmian w zabarwieniu skóry. Niestety, najczęściej zaburzenia pigmentacji i przebarwienia powstają po wystawieniu skóry na słońce. Żeby temu zapobiegać stosuj kremy z filtrami UV z odpowiednio wysokim SPF.

Jak powstają zaburzenia barwnikowe?

O kolorze Twojej skóry decyduje obecny w naskórku barwnik − melanina. Ale na zabarwienie skóry wpływa też szereg innych czynników, takich jak geny, hormony, ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, grubość naskórka, sieci naczyń krwionośnych, które są w skórze właściwej, ilość hemoglobiny we krwi czy spożywanie karotenoidów.

Melanina, czyli naturalny barwnik skóry, pełni istotne funkcje. Chroni przed działaniem promieniowania słonecznego (UV) i ma zdolność do neutralizacji wolnych rodników, co stanowi bardzo ważny mechanizm ochronny przed nowotworami skóry.

Melanina w naskórku występuje w kilku formach:

• eumelaniny − o barwie ciemniej, brązowoczarnej,
• feomelaniny − o kolorze jaśniejszym, czerownożółtym
• formie trójchromowej − bogatej w siarkę o kolorze intensywnie czerwonym

Tak więc, kolor Twojej cery zależy od stosunku poszczególnych typów melanin w skórze i od ilości melanosmów, czyli ziarnistości magazynujących melaninę.

Melanina powstaje w skomplikowanym procesie melanogenezy. Pojawia się w wyniku przemian biochemicznych z aminokwasu tyrozyny w melanocytach − specjalnie przystosowanych do tego procesu komórkach naskórka. Kiedy proces melatogenezy lub transport melaniny są zaburzone, mogą postawać przebarwienia i inne zaburzenia barwnikowe skóry.

Hiperpigmentacja skóry i jej rodzaje

Hiperpigmentacje skóry, czyli przebarwienia, to zmiany skórne, które mają ciemniejszy kolor niż reszta skóry. Możesz je zauważyć na gładkiej skórze, ale też na błonach śluzowych jamy ustnej czy narządach płciowych.

Zmiany pigmentacyjne można podzielić w zależności od rozległości na ograniczone (czyli plamy soczewicowate, piegi, plamy cafe au lait czy ostuda) i uogólnione, które zajmują większe powierzchnie skóry.

Przebarwienia ograniczone:

1. Melasma, czyli tzw. ostuda

To ograniczone przebarwienie skóry twarzy, które występuje najczęściej u kobiet z zaburzeniami hormonalnymi, po ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Manifestacją ostudy są ciemniejsze plamy, o nierównym brzegu. Najczęściej możesz zauważyć ją na czole, w okolicy skroni i na skórze nad górną wargą. Zlewając się, plamy hiperpigmentacji mogą przypominać maskę. Melasma może pojawić się także, jeżeli stosujesz antykoncepcję hormonalną. Ostuda uznawana jest za zjawisko fizjologiczne w trakcie ciąży. Pod wpływem ekspozycji na promieniowanie słoneczne, ogniska przebarwień powiększają się i stają się ciemniejsze.

2. Plamy cafe au lait

Czyli plamy typu kawy z mlekiem możesz mieć na skórze od urodzenia lub nabyć je w dzieciństwie. Są jasnobrunatne i najczęściej występują na tułowiu (u dzieci średnica waha się od 0,2 do 4 cm, u dorosłych może sięgać nawet do 30 cm). Przyczyną powstawania plam typu kawy z mlekiem jest zwiększona ilość melaniny w melanocytach i komórkach naskórka warstwy podstawnej.

3. Piegi i plamy soczewicowate

Do innych przebarwień ograniczonych należą piegi (niewielkie plamy na twarzy u osób z jasną karnacją, barwy od jasno- do ciemnobrązowej) oraz plamy soczewicowate (ciemnobrązowe plamy). Plamy te wynikają ze zwiększonej ilości melanocytów i melaniny.

Przebarwienia uogólnione

Przebarwienia uogólnione związane są z chorobami endokrynologicznymi, takimi jak niewydolność lub nadczynność kory nadnerczy, nadczynność tarczycy, choroby wątroby, choroby nerek, zaburzenia metaboliczne, nowotwory, niektóre choroby dermatologiczne oraz przebarwienia polekowe. W niektórych przypadkach zaburzenia barwnikowe wyprzedzają objawy chorób układowych.

Przebarwienia pozapalne

Przebarwienia pozapalne powstają przez to, że melanogeneza może być pobudzona miejscowo. Mogą też pojawiać się przez nierównomierne rozmieszczenie barwnika w skórze, które jest związane z niektórymi dermatozami, np. przy trądziku czy kontaktowym zapaleniu skóry. Pamiętaj też, że niektóre leki w połączeniu z ekspozycją na promieniowanie UV, mogą przyczyniać się do powstania przebarwień (np. leki przeciwdepresyjne, cytostatyki, niektóre antybiotyki czy leki przeciwgrzybicze).

Hiperpigmentacja − czy można ją leczyć?

Jeżeli chcesz uniknąć przebarwień skóry, unikaj ekspozycji na światło słoneczne i codziennie stosuj  preparaty z filtrami przeciwsłonecznymi.

Kiedy niestety dojdzie do powstanie ognisk hiperpigmentacji, pomocne mogą okazać się kremy z kwasem azelainowym, kwasem kojowym, kwasami owocowymi, witaminą C czy retinoidy. Skuteczne w wyrównywaniu kolorytu skóry są także zabiegi w gabinetach medycyny estetycznej, takie jak peelingi chemiczne czy laser CO2. Kluczową rolę odgrywa jednak odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna!

Zobacz też artykuł: Czego szukać w kosmetykach na przebarwienia od słońca? Kwasów!