Wodogłowie - leczenie u dzieci i niemowląt

Wodogłowie to stan, w którym w układzie komór mózgu znajduje się nadmierna ilość płynu mózgowo-rdzeniowego. Wodogłowie ma bardzo negatywne skutki, jak zahamowanie rozwoju dziecka, problemy z chodzeniem i z tego powodu zawsze wymaga leczenia. Zobacz, jak wygląda leczenie wodogłowia u dzieci.

Wodogłowie − co to jest?

Wodogłowie to medyczny termin, który powstał z połączenia 2 greckich słów – hydro, czyli woda i cephalus, czyli mózg. Płyn mózgowo-rdzeniowy to ciecz, której jednym z zadań jest ochrona delikatnych struktur ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgowia i rdzenia kręgowego. Znajduje się on się w ściśle ograniczonej przestrzeni, jaką są 4 komory mózgu, kanał rdzenia kręgowego i przestrzeń podpajęczynówkowa. Szacuje się, że dziennie w komorach mózgu produkowane jest około 0,5 litra płynu mózgowo-rdzeniowego, z czego większość jest resorbowana i pozostaje około 100 − 150 ml.

Wodogłowie to stan, w którym dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w mózgowiu. Taka sytuacja wynikać może z nadprodukcji płynu, zaburzeń krążenia cieczy czy jej wchłaniania.

Wodogłowie u dzieci − konsekwencje

Wodogłowie może mieć charakter wrodzony i jest to wada, którą można wykryć już w życiu płodowym za pomocą ultrasonografii (USG).

Do przyczyn wrodzonego wodogłowia należą między innymi:

• zwężenie wodociągu mózgowia
• obecność przepukliny oponowo-rdzeniowej
• zaburzenia budowy mózgowia i czaszki w przebiegu zespołu Arnolda-Chiariego
• zespół Dandy’ego-Walkera
• infekcje ośrodkowego układu nerwowego
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• guzy mózgu
• urazy wewnątrzczaszkowe

Wśród nabytych przyczyn wodogłowia u dzieci wymienia się:

Wodogłowie − leczenie

Leczenie wodogłowia ma na celu usunięcie nadmiaru płynu mózgowo-rdzeniowego, który może powodować wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego. W nagłych przypadkach, gdy wodogłowie wymaga szybkiej interwencji, neurochirurg zakłada zewnętrzny dren komorowy, który pomaga przywrócić prawidłowe krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Długoterminowe leczenie wodogłowia u dzieci wymaga założenia sztucznej przetoki, dzięki której nadmiar płynu odprowadzany jest przez cewnik do jednej z jam ciała, najczęściej do jamy otrzewnej, rzadziej do przedsionka serca czy jamy opłucnej.

Inną z metod leczenia wodogłowia jest też wentrikulostomia, czyli chirurgiczne wytworzenie dodatkowego otworu w 3. komorze mózgu, co pozwala swobodne wypływanie płynu z ominięciem niedrożności.

Wodogłowie płodu − jak leczyć?

W trakcie kontrolnych badań USG w ciąży możliwe jest wczesne wykrycie wodogłowia u płodu, co jednocześnie umożliwia leczenie już w łonie matki. Sytuacja ta wymaga chirurgicznej interwencji, która polega na wewnątrzmacicznym założeniu zastawki komorowo-owodniowej. To skuteczny ratunek dla płodu i zapobiega powikłaniom wodogłowia jak zaburzenia budowy czaszki czy zahamowanie rozwoju dziecka.

Leczenie wodogłowia u dzieci nie kończy się jednak na samej operacji założenia zastawki. Życie ze sztuczną przetoką wymaga od dziecka i jego otoczenia przestrzegania pewnych reguł, żeby maluch był bezpieczny. Zarówno rodzina, jak i inne osoby dorosłe z otoczenia dziecka powinny wiedzieć i umieć szybko rozpoznać niepokojące objawy nieprawidłowego działania zastawki. Objawy te mogą do złudzenia przypominać zwykłe przeziębienie czy zatrucie pokarmowe, dlatego konieczna jest wzmożona czujność.

Objawy zaburzonego funkcjonowania przetoki u niemowląt:

• uwypuklone ciemiączko
• zmęczenie
• osłabienie
• brak apetytu
• wymioty
• napady drgawkowe
• utrata przytomności

Objawy zaburzonego funkcjonowania przetoki u starszych dzieci:

• nudności, wymioty
• osłabienie
• utrata apetytu
• senność
• zaburzenia widzenia
• trudności w szkole
• nadmierna senność
• drgawki