Wybity kciuk na siłowni: pierwsza pomoc

23. 10. 2020 · 5 minut czytania
Wybity kciuk to potoczne sformułowanie dla podwichniętego lub zwichniętego stawu śródręczno-paliczkowego lub międzypaliczkowego kciuka. Opowiadamy, jak leczyć takie kontuzje.
Bartosz Gruca
Bartosz Gruca
Wybity kciuk na siłowni: pierwsza pomoc

Określenie „wybity kciuk" jest sformułowaniem używanym potocznie. W medycznej nomenklaturze mówi się o podwichniętym lub zwichniętym stawie śródręczno-paliczkowym lub międzypaliczkowym kciuka. Kontuzje tego typu zdarzają się dość często, jednak w większości przypadków nie są niczym poważnym. Zobacz, jak opatrzyć wybity kciuk.

Wybity kciuk − komu grozi?

Wybity kciuk, a właściwie jak wspomniałem podwichnięty lub zwichnięty staw śródręczno-paliczkowy czy międzypaliczkowy kciuka, nie jest poważnym urazem. Na wybicie kciuka narażone są przede wszystkim osoby uprawiające dyscypliny sportowe, które wymagają operowania chwytem. Mowa w tym wypadku m.in. o siatkarstwie, piłce nożnej, piłce ręcznej czy o sportach walki. Jednak z uwagi na lokalizację do uszkodzenia kciuka może dojść również w trakcie codziennych czynności, niewymagających wzmożonej aktywności fizycznej.

Sprawdź też, jak dochodzi do naciągnięcia mięśni podczas treningów.

Wybity kciuk podczas gry w siatkówkę

 

Jak zbudowany jest kciuk?

Nie sposób nie zacząć od budowy omawianej partii. Kciuk składa się z paliczków (dalszy i bliższy) i stawów (śródręczno-paliczkowy, międzypaliczkowy). Każdy z nich otoczony jest ścięgnami i więzadłami. Stabilizują one stawy i umożliwiają im ruch. Tkanki miękkie zapobiegają również przeprostom i, niepożądanym w stawach zawiasowych, ruchom na boki. W przeciwieństwie do innych palców dłoni, kciuk zawiera 2, a nie 3 paliczki.

Wybity kciuk − podwichnięcie a zwichnięcie kciuka

W przypadku podwichnięcia kciuka dochodzi do częściowego i chwilowego przerwania kontaktu paliczka dalszego z głową stawową w obrębie nasady dalszej paliczka bliższego lub paliczka bliższego z głową stawową kości śródręcza. Co istotne, torebka stawowa nie zostaje wówczas rozerwana i uszkodzona. Widoczna deformacja stawu przy podwichnięciu jest najczęściej chwilowa i niewielka, a występuje na skutek stanu zapalnego. Kontuzja w większości przypadków nie jest groźna.

Znacznie poważniejszy jest uraz zwichnięcia kciuka. Wtedy ciągłość struktury pomiędzy paliczkami a powierzchnią stawową zostaje całkowicie przerwana. Bardzo często dochodzi wtedy do rozerwania torebki stawowej, a nawet uszkodzenia innych tkanek miękkich. Interwencja ortopedy polega na przywróceniu paliczków do ich anatomicznego ułożenia, czyli na nastawieniu uszkodzonych stawów. Bardzo istotne jest to, żeby w trakcie diagnozy specjalista wykluczył złamanie.

Sprawdź też, czy można uniknąć kontuzji w sporcie.

Co robić w przypadku wybicia kciuka?

Wybity kciuk – objawy

Zarówno w wypadku podwichnięcia, jak i zwichnięcia któregokolwiek stawu kciuka można zaobserwować bardzo podobne objawy.

Są nimi przede wszystkim:

  • silny ból,
  • niepełna ruchomość w stawie,
  • obrzęk i deformacja kontuzjowanego stawu.
Wybity kciuk - objawy

 

W zależności od stopnia zaawansowania urazu może pojawić się również krwiak, zasinienia oraz uczucia chłodu i drętwienia.

    Wybity kciuk − co robić w ramach pierwszej pomocy?

    Jeżeli masz pewność, że doszło do podwichnięcia kciuka, możesz wykonać 5 kroków, które stosuje się w praktyce fizjoterapeutycznej. Nazywa się je protokołem PRICE.

    PRICE to kolejno następujące po sobie etapy:

    1. Protection (ochrona)

    W pierwszej kolejności zadbaj o zabezpieczenie stawu. Zapobiegnie to dalszemu pogłębieniu urazu. Jak usztywnić wybity kciuk? Opatrunek możesz wykonać przy pomocy patyczka lub innej formy stelaża oraz bandaża nieelastycznego lub elastycznego.

    2.Rest (odpoczynek)

    Żeby ciało mogło się właściwie zregenerować, unikaj jakiejkolwiek aktywności angażującej kontuzjowany staw co najmniej przez 2 dni od powstania urazu.

    3.Ice (lód)

    Przyłożenie chłodnego kompresu, m.in. lodu czy żelu chłodzącego pozwoli na obkurczenie naczyń krwionośnych, co ograniczy obrzęk i krwawienie wewnątrztkankowe.

    4.Consipation (ucisk)

    Warto zastosować ucisk powyżej miejsca kontuzji, który ograniczy, ale jednocześnie nie odetnie dopływu krwi do uszkodzonych struktur. Zmniejszy to pojawiający się obrzęk.

    5.Elevation(uniesienie)

    Jest to kolejny sposób na ograniczenie obrzęku. Uniesienie kończyny w trakcie wypoczynku powyżej linii serca zmniejszy ciśnienie krwi. Nawet jeżeli zastosujesz protokół PRICE, warto pokazać kontuzjowany kciuk specjaliście – fizjoterapeucie lub ortopedzie – który w razie potrzeby pokieruje dalszą rehabilitacją.

    Sprawdź też produkty do pierwszej pomocy.

    Wybity kciuk - Jak usztywnić palec?

     

    Jeśli natomiast doszło do zwichnięcia stawu, wizyta u ortopedy jest konieczna. W pierwszej kolejności za pomocą dotyku, badania tomografem lub rentgenem, wykluczy on złamanie. Następnie przystąpi do nastawienia stawu.

    Być może korci Cię wpisanie w okno wyszukiwarki: „wybity kciuk jak nastawić”. Ale pamiętaj! Bardzo istotne jest to, żeby nie wykonywać tego na własną rękę. Lekarz przeprowadzi ten zabieg fachowo i możliwie najmniej inwazyjnie i, co ważne, będzie mógł zastosować środki przeciwbólowe. Nieprawidłowe nastawienie powierzchni stawowych może pogłębić uraz i prowadzić do dalszego uszkodzenia naczyń krwionośnych, nerwów i torebki stawowej. Konieczny może okazać się również zabieg chirurgiczny, polegający na zszyciu torebki stawowej lub innych struktur.

    Wybity kciuk - prześwietlenie RTG

    Wybity kciuk – dalsze leczenie

    Postępowanie rehabilitacyjne jest zależne od stopnia zaawansowania urazu. W przypadku podwichnięcia stawu najistotniejszy będzie odpoczynek i odciążenie kontuzjowanej partii. W pewnych wypadkach konieczne może okazać się tymczasowe usztywnienie stawu, żeby tkanki dobrze się zregenerowały. Po zdjęciu opatrunku osłabionymi strukturami powinien zająć się fizjoterapeuta. Wskaże on ćwiczenia, które mają na celu wzmocnienie mięśni i wykona, w razie potrzeby, pracę na tkankach. W ramach powrotu do pełnej sprawności stosuje się również takie zabiegi jak laseroterapia, suche igłowanie czy kinesiotaping. Więcej o kinesiotapingu możesz przeczytać w moim artykule: Taping, czyli jak taśmy pomagają w leczeniu kontuzji?.

    Wybity kciuk - dalsze leczenie i rehabilitacja

     

    W wypadku zwichnięcia leczenie polega w pierwszej kolejności na nastawieniu powierzchni stawowych. Jeśli wystąpiła konieczność wykonania zabiegu chirurgicznego, czas unieruchomienia stawu może trwać nawet do 4 tygodni. Tu także rekonwalescencja jest znacznie dłuższa niż w wypadku podwichnięcia – nawet do 6 miesięcy.

    Jeśli doznałeś urazu kciuka, warto zastosować preparaty, które uśmierzą ból oraz ograniczą obrzęk. Żel Perskindol Active oraz krem Altamax Dr. Max bardzo dobrze sprawdzą się w tym celu. Natomiast w schłodzeniu i obkurczeniu naczyń krwionośnych kontuzjowanego stawu przyda się spray chłodzący Ultra Ice.

    Wybity kciuk − co warto zapamiętać?

    Urazy kciuka nie należą do kontuzji skomplikowanych i długotrwałych w leczeniu. W pierwszej kolejności najważniejsza jest właściwa diagnoza, która potwierdzi podwichnięcie lub zwichnięcie stawu i wykluczy złamanie kości. Jakiekolwiek działania, które wykraczają poza schłodzenie i zabezpieczenie kciuka, najlepiej zostawić w rękach lekarza, który obejrzy wybity kciuk. Jak nastawić tego typu strukturę? Pod żadnym pozorem nie wykonuj tego typu zabiegów samemu. Stawy są otoczone wieloma tkankami, które można uszkodzić, nie dysponując specjalistyczną wiedzą. Dlatego właśnie tak istotny jest jak najszybszy kontakt z ortopedą lub fizjoterapeutą, który ukierunkuje leczenie i w razie potrzeby zastosuje środki przeciwbólowe.

    Sprawdź też: Zwichnięcie: pierwsza pomoc przy zwichnięciu kostki na siłowni.

      Więcej artykułów na ten temat

      O autorze
      Bartosz Gruca
      Bartosz Gruca
      Jestem trenerem CrossFit, dyscyplin siłowych i wytrzymałościowych. 5 lat temu dałem się pochłonąć swojej największej pasji jaką jest CrossFit i uczyniłem z niej sposób na życie. Pracę trenera wzbogacam o udział w zawodach, co daje mi fun i pomaga w podnoszeniu sobie poprzeczki. Chętnie dzielę się swoją wiedzą i zdobytym dotychczas doświadczeniem, pozostając czujnym na wszelkie możliwości samorozwoju. Poza sportem relaksuje mnie dobra muzyka i film.
      Przeczytaj więcej od tego autora
      O autorze
      Bartosz Gruca
      Bartosz Gruca
      Jestem trenerem CrossFit, dyscyplin siłowych i wytrzymałościowych. 5 lat temu dałem się pochłonąć swojej największej pasji jaką jest CrossFit i uczyniłem z niej sposób na życie. Pracę trenera wzbogacam o...
      Przeczytaj więcej od tego autora