Bezdech senny – objawy, przyczyny i leczenie

Jak wynika z badań przedstawionych przez prof. Zbigniewa Gacionga z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, na zespół bezdechu sennego, groźne zaburzenie oddychania podczas snu, cierpi 1,5 mln Polaków, ale diagnozę postawioną ma najwyżej promil z nich (PAP).

Taki niespokojny sen nie pozwala Twojemu organizmowi wypocząć. Ponadto często się budzisz, żeby zaczerpnąć powietrza. Problem ze snem mogą mieć również Twoi bliscy przez Twoje całonocne chrapanie, które jest jednym z pierwszych objawów bezdechu sennego. 

Bezdech senny – przyczyny

Przyczyną tego schorzenia jest spadek napięcia mięśni i zapadanie się ściany gardła, co prowadzi do zmniejszenia się jego światła, a nawet całkowitego zamknięcia. Twój organizm zostaje odcięty od dostępu tlenu, co sprawia, że rytm serca przyspiesza, a Ty się budzisz, choć nie masz o tym pojęcia.

Co sprzyja powstawaniu bezdechowi sennemu?

• nieprawidłowości w budowie dróg oddechowych (m.in. polipy, skrzywiona przegroda nosowa, nieprawidłowa budowa żuchwy),
• otyłość,
• używki (alkohol, papierosy),
• nadmierna ilość pokarmu spożywana przed snem.
• Bezdech senny powoduje rozdrażnienie i zmęczenie w ciągu dnia oraz zwiększa ryzyko nadciśnienia, zawału, a nawet udaru.

Rodzaje bezdechu sennego

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„Wyróżnia się rodzaj centralny i mieszany, jeśli chodzi o bezdech senny. Objawy centralnego obserwuje się przede wszystkim u wcześniaków, a jego występowanie jest bezpośrednio związane z niepełną dojrzałością układu nerwowego. Pojawia się też u osób dorosłych, a jego przyczynę stanowią zaburzenia pracy ośrodka oddechowego w mózgu. Rodzaj mieszany, czyli połączenie bezdechów centralnych i obturacyjnych rozpoznaje się u dzieci z nieprawidłową kontrolą oddychania oraz u dorosłych, którzy borykają się zarówno z problemami neurologicznymi, jak i bezdechami obturacyjnymi”. 

Bezdech nocny – objawy

Farmaceutka Irmina Turek kontynuuje:

„Obturacyjny bezdech senny to nawracające epizody bezdechów, czyli całkowitych zamknięć dróg oddechowych lub znacznych zwężeń, które prowadzą do spłycenia oddechu. Ponieważ podczas bezdechu powietrze nie dostaje się do dróg oddechowych lub dostaje się w zbyt małej ilości, dochodzi do pogorszenia dotlenienia organizmu. Kiedy dokładnie mówimy o bezdechu? W sytuacji, kiedy amplituda oddechów zmniejsza się co najmniej o 90% na okres minimum 10 sekund. Natomiast spłycenie oddechu występuje, gdy amplituda obniża się o 30% i więcej, na podobny czas jak przy bezdechu. 

Jakie konsekwencje niesie za sobą bezdech senny? Skutki, jakie może powodować, obejmują:

• pogorszenie natlenienia krwi,
• sen przerywany (fragmentacja snu),
• senność w ciągu dnia,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• spadek libido,
• zaburzenia emocjonalne,
• nadmierną stymulację układu współczulnego,
• nadciśnienie tętnicze,
• nadmierną potliwość w nocy,
• suchość w jamie ustnej po przebudzeniu (kserostomia),
• głośne i niemiarowe chrapanie.

Nieleczony bezdech senny o dużym nasileniu prowadzi do niebezpiecznych chorób, takich jak problemy z ciśnieniem, choroba niedokrwienna serca czy jego niewydolność. Co więcej, zaburzenia koncentracji i senność skutecznie obniżają komfort życia na co dzień”. 

Bezdech senny – zapobieganie w kilku krokach

1. Nie dopuść do nadwagi – otyłość jest Twoim wrogiem, dbaj o odpowiednią dawkę ruchu i o zdrową dietę.
2. Zadbaj o odpowiednią higienę snu – staraj się zawsze kłaść do łóżka o tej samej porze i wstawaj po około 8 godzinach.
3. Unikaj spożywania nawet niewielkich ilości alkoholu przed snem.
4. Odpuść ostatni nocny posiłek.
5. Spróbuj spać na boku – u osób z tzw. bezdechem pozycyjnym ten sposób się sprawdza i jest bardzo pomocny.
6. Unikaj leków, które zmniejszają napięcie mięśniowe – mogą dodatkowo nasilać bezdech w trakcie snu.
7. Skonsultuj się z laryngologiem, gdyż istnieje prawdopodobieństwo, że w Twoim przypadku bezdech spowodowany jest nieprawidłowościami dróg oddechowych, a zabieg pomoże pozbyć Ci się problemu.

A co jeśli specjalista już zdiagnozował u Ciebie bezdech? 

Zapobieganie dalej jest możliwe, jednak nie wystarczy już tylko zmiana trybu życia – konieczne będzie wdrożenie leczenia specjalistycznego.

Jak leczyć bezdech senny?

Metody leczenia bezdechu i czynników, które mogą go prowokować, są różne i zależą bezpośrednio od przyczyny schorzenia. 

Maska na bezdech senny

Najskuteczniejszą i najczęściej stosowaną metodą jest wspomaganie oddychania w czasie snu stałym, dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych. Zakładana na noc maska, połączona z aparatem wytwarzającym dodatnie, stałe ciśnienie w drogach oddechowych, przywraca prawidłowy przepływ powietrza. Chrapanie i bezdech wygasają, a rozdrażnienie i senność spowodowane brakiem snu znikają. Przeczytaj również: Śpisz z traktorem? Oto sposoby na chrapanie [Leczenie].

Leczenie ortodontyczne lub operacyjne na bezdech senny

O wiele rzadziej stosuje się leczenie ortodontyczne czy operacyjne (choć i takie sytuacje się zdarzają). W tym pierwszym przypadku na noc zakłada się aparat, który wysuwa żuchwę lekko do przodu. Mięśnie gardła napinają się, a chrapanie i bezdech zostają zlikwidowane.

Operacje przeprowadzane są w przypadkach, kiedy bezdech powodują nieprawidłowości w drogach oddechowych. W zależności od istniejącej przeszkody lekarz wykonuje odpowiedni zabieg, np. wyprostowania przegrody nosowej czy usunięcia polipów.

Bez względu na zastosowaną metodę, efekt pozostaje ten sam – odzyskujesz odpowiedni przepływ powietrza, a ponadto śpisz spokojnie – nie ma mowy o żadnym zmęczeniu!

Farmaceutka Irmina Turek dodaje:

„Nie istnieje jeden skuteczny preparat, po zażyciu którego znikną Twoje problemy z oddychaniem. W terapii bezdechu sennego istotne jest maksymalne wyeliminowanie czynników, które do niego prowadzą i go nasilają. 

Czynniki ryzyka bezdechu sennego to przede wszystkim otyłość, przerost migdałków, genetyka, niedoczynność tarczycy, skrzywienie przegrody nosa lub inne mechaniczne przeszkody w drogach oddechowych, częste infekcje górnych dróg oddechowych, alergiczny nieżyt nosa, picie alkoholu, palenie papierosów i leki takie jak opioidy, benzodiazepiny, czy preparaty zmniejszające napięcie mięśni. 

Co więc powinieneś zrobić, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia obturacyjnego bezdechu sennego? Jeśli jesteś alergikiem, upewnij się, na co jesteś uczulony, regularne zażywaj leki, maksymalnie unikaj alergenów oraz rozważ odczulanie. Wszystko to pomoże Ci nie tylko lepiej kontrolować alergię, ale i przełoży się na polepszenie oddychania nocą. W infekcjach górnych dróg oddechowych przydadzą Ci się leki na zatoki, czy krople na katar, które z pewnością zmniejszą bezdech senny. Objawy zakażenia zostaną uśmierzone, co przyspieszy regenerację dróg oddechowych. 

Pamiętaj, aby aerozole do nosa, które zawierają w składzie ksylometazolinę lub oksymetazolinę stosować do 5 dni z rzędu. Nadużywanie farmaceutyków z tymi składnikami spowoduje tak zwany katar z odbicia i uszkodzi błonę śluzową nosa. Jeśli infekcje często Ci doskwierają, koniecznie wspomóż Twoją odporność. Poprawa diety i aktywności oraz włączenie preparatów wzmacniających skutecznie zmniejszy częstotliwość występowania zakażeń. 

Jeśli jesteś palaczem, rozwiązaniem dla Ciebie może okazać się rzucenie palenia. Wykorzystaj preparaty do nikotynowej terapii zastępczej, w formie plastrów, aerozoli, gum do żucia lub tabletek do ssania. Skuteczne będą także leki z cytyzyną. Substancja ta działa na układ nerwowy podobnie do nikotyny, dlatego też niweluje wiele objawów odstawiania nikotyny i ułatwia pożegnanie się z nałogiem. Preparaty zawierające cytyzynę mają odpowiednie schematy dawkowania, dzięki którym ograniczysz papierosy aż do całkowitego zakończenia zażywanie leku. Dowiedz się, jak skutecznie rzucić palenie?

Na rynku dostępne są też tabletki na chrapanie lub preparaty w formie aerozoli do gardła bądź nosa. Niwelują one chrapanie, lecz ich skuteczność nie zawsze jest wysoka, ponieważ problemy z oddychaniem w trakcie snu mogą mieć różne podłoże. Jeśli borykasz się z polipami w nosie, bądź krzywą przegrodą, takie leki niewiele Ci pomogą. Zawierają one w składzie substancje nawilżające oraz wyciągi roślinne, np. olejek z mięty pieprzowej. Ich działanie skupia się wokół nawilżenia dróg oddechowych i zwiększenia napięcia ścian gardła. 

Głównym czynnikiem ryzyka bezdechu sennego jest otyłość, szczególnie gdy tkanka tłuszczowa znajduje się również w większej ilości na szyi. Walka z nadwagą to osobny, złożony i trudny temat, jednak niesie on ogromne korzyści zdrowotne. Pamiętaj, że nie istnieją cudowne tabletki na odchudzanie, które wykonają tę pracę za Ciebie. Podstawą jest odpowiednia, zbilansowana i dobrze dobrana dieta, oraz aktywność fizyczna. Tabletki na odchudzanie dostępne na rynku pełnią funkcję wspomagającą cały proces, ale to jedynie dodatek”. Sprawdź także: Normy BMI: jak go obliczyć? Ile powinno się ważyć?

Bezdech senny – domowe sposoby

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„Naturalne metody leczenia bezdechu sennego polegają na unikaniu czynników, które mogą prowokować i nasilać bezdechy. Zachowaj odpowiednią higienę snu, wietrz pomieszczenia, nawilżaj i oczyszczaj powietrze w sypialni. Są to zabiegi, które wspomogą Twoją walkę o dobry sen”. 

Bezdech senny – nie ignoruj objawów!

Już wiesz, jak groźny i niebezpieczny dla Twojego zdrowia i życia jest bezdech senny. Powszechne symptomy, takie jak chrapanie i zmęczenie w ciągu dnia często nie budzą podejrzeń. Istotne w tym przypadku jest rzucenie palenia oraz zmiana nawyków żywieniowych na lepsze. Ponadto, jeśli borykasz się z nadwagą, zrzucenie nadprogramowych kilogramów z pewnością nie tylko polepszy Twoje samopoczucie, ale także wpłynie korzystnie na zaniknięcie bezdechu. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu, bądź specjalistą, np. laryngologiem, który pomoże Ci dobrać najskuteczniejszą metodę leczenia.

Źródła:

1. Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika, MP, Kraków 2013,

2. Mutschler E., Farmakologia i toksykologia, red. Buczko W., Wyd. III polskie, MedPharm Polska, Wrocław 2013,

3. Brunton L.L., Lazo J.S., Parker K.L., Farmakologia Goodmana i Gilmana, Czelej, 2007.