Dobry cholesterol HDL − co to właściwie jest?

Zaburzenia lipidowe mogą dotyczyć nawet połowy Polaków. Wysoki cholesterol to jednak pojęcie bardzo ogólne. Można wyróżnić tzw. dobry cholesterol HDL i zły cholesterol LDL. Cholesterol HDL to tzw. alfa-lipoproteina frakcja cholesterolu o wysokiej gęstości. Prawdopodobnie chroni przed rozwojem miażdżycy, przez co zmniejsza szanse na rozwinięcie chorób sercowo-naczyniowych. Zobacz, co to jest i jak podwyższyć dobry cholesterol HDL?

Zaburzenia lipidowe − czym są?

Czym są zaburzenia lipidowe? O problemie tym mówi się najogólniej w 3 przypadkach:

• Kiedy masz podwyższony poziom cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL
• Kiedy masz podwyższony poziom trójglicerydów
• Kiedy masz zbyt niski cholesterol HDL

Zaburzenia lipidowe diagnozuje się na podstawie badań krwi, tzw. lipidogramu. Wysoki cholesterol całkowity, czyli tzw. hiperlipidemia może sprzyjać rozwojowi miażdżycy, chorób układu krążenia czy chorobie wieńcowej serca. Najlepszymi dla Ciebie wynikami lipidogramu jest zachowanie całkowitego cholesterolu w normie. Nie jest groźny dla Ciebie wysoki cholesterol HDL i niski cholesterol LDL.

O tym, jakie ryzyko niesie ze sobą wysoki cholesterol przeczytasz w artykule: Wysoki cholesterol – wszystko, co powinieneś o nim wiedzieć.

Dobry cholesterol − co to?

Oprócz cholesterolu całkowitego i poziomu trójglicerydów, w lipidogramie określa się także poszczególne frakcje cholesterolu we krwi. Wyróżnia się tzw. cholesterol dobry, czyli frakcję HDL i cholesterol zły LDL.

Cholesterol HDL bierze udział w usuwaniu cholesterolu i innych frakcji lipidowych z tkanek obwodowych i ścian naczyń. Następnie, usunięty cholesterol ze ścian naczyń, przemieszcza się do wątroby, gdzie rozkłada się i usuwa z organizmu w żółci. Właśnie dlatego cholesterol HDL jest jednym z istotnych czynników, który zapobiega miażdżycy, a jego wysokie stężenie działa ochronnie w chorobach układu krążenia. Dla organizmu najkorzystniejszy jest wysoki poziom HDL przy jednoczesnym niskim stężeniu LDL, czyli „złego cholesterolu”.

Sprawdź też, jakie są objawy miażdżycy.

Cholesterol − kto powinien badać?

Na poziom HDL wpływa wiele czynników, takich jak genetyka, tryb życia, aktywność fizyczna, palenie papierosów czy estrogeny (dlatego kobiety mają zwykle wyższy HDL w porównaniu do mężczyzn).

Badanie cholesterolu HDL warto wykonać, jeżeli masz zwiększone ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, czyli zmagasz się z:

• cukrzycą
• nadciśnieniem tętniczym
• masz problem z otyłością
• palisz papierosy
• w Twoje rodzinie występowały zaburzenia lipidowe
• przechodzisz lub przeszłaś menopauzę

Zaleca się także wykonywanie profilu lipidowego u pacjentów leczonych z powodu chorób tarczycy, choroby niedokrwiennej serca (po zawale), chorób naczyniowych mózgu (po udarze), zaburzeń krążenia obwodowego.

Normy cholesterolu HDL 

Żeby ocenić stężenie swojego cholesterolu HDL, najlepiej zgłoś się do lekarza, który wyda Ci skierowanie na badanie profilu lipidowego (lipidogramu). Wykonuje się z pobranej próbki krwi.

Badanie to obejmuje ocenę stężenia we krwi cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów. Ile w krwi powinno znajdować się cholesterol HDL? Norma zależy od płci. Obecne zaleca się, żeby stężenie cholesterolu HDL u kobiet wynosiło powyżej 50 mg/dl, a u mężczyzn – powyżej 40 mg/dl.

Jak się przygotować do badania? Zgłoś się na czczo (co najmniej 8 godzin bez jedzenia i picia). Najlepiej powstrzymaj się przed jedzenie dań wysokotłuszczowych i piciem alkoholu w ciągu 3 dni przed badaniem. Wszystkie wyniki badań laboratoryjnych powinny zostać zinterpretowane przez lekarza.

Sprawdź też leki i preparaty na cholesterol.

Niskie stężenie cholesterolu HDL może być przyczyną:

• hiperlipidemii rodzinnej
• cukrzycy typu 2
• stosowania leków: sterydów anabolicznych, kortykosteroidów, beta-blokerów i inhibitorów proteazy
• nieprawidłowej diety
• zbyt małej ilości wysiłku fizycznego

Obniżenie cholesterolu HDL może oznaczać zwiększone ryzyko miażdżycy, a stężenie poniżej 35 mg/dl zwiększa ryzyko pojawienia się choroby wieńcowej, dlatego pożądany jest jak najwyższy poziom cholesterolu HDL, ze względu na jego ważną funkcję ochronną na serce.

Jak podwyższyć dobry cholesterol?

Zanim zaczniesz zastanawiać się, jak zwiększyć dobry cholesterol, spróbuj skupić się na tym, jak leczyć cholesterol i jakie produkty podwyższają cholesterol LDL. A jak obniżyć cholesterol? Domowe sposoby i zmiana trybu życia są zawsze polecane w pierwszej kolejności, przed wprowadzeniem leczenia farmakologicznego.

Najpierw skup się na zmianie dotychczasowego stylu życia. Staraj się wprowadzić aktywność fizyczną do swojej rutyny, żeby pozbyć się nadprogramowych kilogramów. Jeżeli palisz, lepiej zerwij z nałogiem. Ruch i zdrowe nawyki to najlepszy sposób, jak obniżyć cholesterol domowymi sposobami.

Oprócz tego, bardzo ważna jest codzienna dieta. Najlepiej jeżeli będziesz przygotowywać jedzenie na parze, pieczone w piekarniku lub gotowane. Zrezygnuj też ze smażenia w głębokim tłuszczu i używania grubych panierek. Nie musisz wcale rezygnować z tłuszczu w diecie zupełnie. Wystarczy zamienić tłuszcze zwierzęce na tłuszcze roślinne − najlepiej stosuj olej rzepakowy lub olej lniany. To właśnie naturalne sposoby na cholesterol w normie.

Raczej odradzane jest jedzenie czerwonego mięsa, które lepiej zastąpić drobiowym (kurczakiem, indykiem czy kaczką). Warzywa i owoce jedz około 5 razy w ciągu dnia, a niezdrowe przekąski najlepiej zamienić na pestki dyni, świeżo łuskane orzechy czy migdały. Możesz pić także zieloną herbatę, która jest jednym z naturalnych blokerów powstawania blaszki miażdżycowej.

Niskie stężenie cholesterolu HDL stanowi istotny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, dlatego warto zadbać o zdrowy styl życia.

Więcej o tym, jak poprawić profil lipidowy dowiesz się z artykułu: Jak leczyć zaburzenia lipidowe − czyli co pomoże na wysoki cholesterol?

Źródła:

1. Wojciech Łukaszewski, Matylda Kręgielska-Narożna, Diagnostyka i leczenie zaburzeń lipidowych według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) i Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) z 2016 roku

2. Teresa Zaręba-Szczegot, Ewa Marcinowska-Suchowierska, Interpretacja zaburzeń gospodarki lipidowej w praktyce lekarza rodzinnego

3. Barbara Cybulska, Longina Kłosiewicz-Latoszek, Postępowanie w zaburzeniach lipidowych u chorych na nadciśnienie tętnicze