Bulgotanie w brzuchu – co może oznaczać?

Bulgotanie w brzuchu to powszechne zjawisko, które pojawia się w czasie trawienia jedzenia. Jednak długotrwałe burczenie powodujące dyskomfort może świadczyć o zaburzeniach w obrębie układu pokarmowego. Taki stan wymaga zmiany nawyków żywieniowych oraz pomocy specjalisty. Skąd dokładnie bierze się bulgotanie w brzuchu oraz w jaki sposób pozbyć się wstydliwych dolegliwości? Wyjaśniamy!

Co oznacza bulgotanie w brzuchu?

Bulgotanie w brzuchu to objaw ze strony przewodu pokarmowego polegający na wydobywaniu się z wnętrza jamy brzusznej charakterystycznych odgłosów przelewania i rozpychania. Doznania te najczęściej pojawiają się przed i po jedzeniu. W pierwszym przypadku to oznaka głodu. Wówczas nasze jelita i żołądek są puste, a charakterystyczne dźwięki bulgotania związane są z ich motoryką. Przelewanie w jelitach może także pojawić się bezpośrednio po posiłku i występować przez krótki czas. Wiąże się to z łączeniem treści pokarmowej z kwasami w żołądku. Przyczyną nadmiaru gazów jest także zbyt pośpieszne spożywanie posiłków oraz niedokładne przeżuwanie pokarmów.

Burczenie w brzuchu u niemowlaka podobnie jak u starszych dzieci zwykle nie jest oznaką żadnych dolegliwości, stanowi jedynie fizjologiczny objaw. W niektórych przypadkach może jednak świadczyć o zbyt wczesnym wprowadzeniu do jadłospisu dziecka pewnych pokarmów. W przypadku gdy burczeniu w brzuchu u noworodka lub niemowlaka towarzyszą inne dolegliwości np. częste biegunki, kolki lub bóle brzucha, należy wykluczyć nietolerancje pokarmowe lub alergię.

Przyczyny bulgotania w brzuchu

Przyczyny bulgotania w brzuchu mogą mieć różne podłoże i nie zawsze wiążą się z poważnymi zaburzeniami ze strony do układu pokarmowego. Odgłosy najczęściej związane są z prawidłowymi procesami trawiennymi i nie powinny stanowić powodów do niepokoju. Do wystąpienia bulgotania predysponują:

• Głód,
• Nadmiar napoi gazowanych,
• Nieświeże jedzenie,
• Pokarmy wzdymające (m.in. nasiona strączkowe, warzywa kapustne),
• Powietrze połykane w zbyt dużej ilości podczas jedzenia,
• Ciąża,
• Zatrucie alkoholem.

Wówczas wzdęcia i bulgotanie nie są groźne, a żeby ich uniknąć, wystarczy wyeliminować dane produkty z codziennej diety. Przedłużające się dolegliwości mogą też zwiastować inne choroby.

• Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Gdy wrzody występują w przewodzie pokarmowym, także mogą wywoływać burczenie w brzuchu, ponieważ ich obecność zakłóca równowagę związaną z ilością powietrza w układzie pokarmowym. Najczęściej symptomy bulgotania i pełności jamy brzusznej pojawiają się około 1-3 godzin po spożyciu posiłku. Ponadto schorzenie objawia się bólami brzucha, odbijaniem oraz nudnościami.
• Nietolerancje i alergie pokarmowe. Jedną z powszechnych jest nietolerancja laktozy. Istotę choroby stanowi niedobór lub brak enzymu odpowiadającego za rozkład laktozy, co skutkuje jej zaleganiem w przewodzie pokarmowym i nadmierną produkcją gazów. W konsekwencji dochodzi do pojawienia się uporczywego burczenia w brzuchu.
• Choroby zapalne jelit. Należą do nich choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego, którym może towarzyszyć przelewanie, głośne burczenie w jelitach, biegunki i bóle brzucha. Objawy zespołu nadwrażliwości jelita grubego są zbliżone do występowania wrzodów.
• Biegunka. To jedna z najczęściej zgłaszanych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.  Głównym objawem sygnalizującym zatrucie oprócz uczucia bulgotania jest częste oddawanie stolca o nieprawidłowej konsystencji, a także ogólne rozbicie i osłabienie. Zlikwidować problem pomogą dostępne w aptece leki na biegunkę.

Przeanalizuj, czy któraś z powyżej opisanych przyczyn nie pasuje do Twojego stanu zdrowia.

Co na bulgotanie w brzuchu?

Należy pamiętać, że nieleczone choroby jelit w późniejszym czasie mogą doprowadzić do zniszczenia kosmków jelitowych i w konsekwencji do trwałych zaburzeń wchłaniania składników pokarmowych oraz poważnych problemów zdrowotnych. Jelita to także źródło odporności – nie bez powodu mówi się, że jest to nasz „drugi mózg”. Do jak najszybszej wizyty u lekarza powinno skłonić nas nagłe pojawienie się symptomów ze strony przewodu pokarmowego, do których należą:

• Ostry ból żołądka,
• Obecność krwi w kale lub krwawe wymioty,
• Silne bóle brzucha w okolicy prawego dołu biodrowego, które mogą wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego,
• Gorączka,
• Utrata apetytu,
• Skrajne zmęczenie.

Leczenie bulgotania w brzuchu zależy od przyczyny, która wywołuje ten stan. Jeśli przypadłość wynika ze spożywania niewłaściwych produktów, zlikwidowanie krępujących objawów możliwe jest dzięki ich eliminacji z codziennej diety. W przypadku nietolerancji laktozy zastosowanie ma dieta bezmleczna, natomiast przy wrzodach – lekkostrawna z wykluczeniem potraw wzdymających, tłustych i ciężkostrawnych. Pacjenci muszą być pod stałą opieką lekarza i przyjmować leki na zespół jelita drażliwego lub tabletki na nietolerancje laktozy. Uzupełnienie farmakoterapii powinien stanowić zdrowy tryb życia i odpowiednia dieta na wzdęcia uwzględniająca podstawowe zasady jakości i ilości spożywanych produktów.

Przy problemach z bulgotania i przelewania w brzuchu powinniśmy unikać:

• Żywności wysoko przetworzonej,
• Napojów gazowanych,
• Serów pleśniowych,
• Obfitych, tłustych i ciężkostrawnych posiłków,
• Warzyw wykazujących działanie wzdymające: surowa cebula, śliwki, rzodkiewki czy czereśnie.

Warto przestawić się na dietę lekkostrawną opartą na gotowanych zbożach, warzywach oraz zupach. Posiłki powinny być zbilansowane i wzbogacone dobrej jakości zimnotłoczonymi olejami. W budowaniu odpowiedniej flory jelitowej pomogą nam kiszonki oraz przyprawy np. kurkuma, imbir, żeń-szeń oraz cynamon. Pamiętajmy o tym, by (do 30 min) przed, w trakcie i bezpośrednio po posiłku powstrzymać się od spożywania napojów. Płyny rozrzedzają soki trawienne i mogą powodować niestrawność. 

Niebagatelne znaczenie w przypadku problemów trawiennych związanych z bulgotaniem w brzuchu ma aktywność fizyczna. Już intensywny spacer pomoże zmniejszyć uporczywe dolegliwości. Prawidłową kondycję układu pokarmowego wspomagają także dostępne bez recepty tabletki na trawienie, które stymulują organy odpowiedzialne za prawidłową pracę organizmu, chroniąc je przed nadmiernym odkładaniem tłuszczu i przeciwdziałając wydzielaniu zbyt dużej ilości soków żołądkowych. Bulgotaniu w brzuchu często towarzyszy zgaga, dlatego osoby zmagające się z nią w domowej apteczce powinny mieć leki na zgagę.

Podsumowanie

Krótkotrwałe bulgotanie w brzuchu nie stanowi powodu do niepokoju. To normalne zjawisko trawienia treści pokarmowej bądź oznaka uczucia głodu. Jednak gdy objawy utrzymują się ciągle i towarzyszą temu inne symptomy, warto szukać pomocy u specjalisty.

Powyższy artykuł nie stanowi porady lekarskiej. W razie jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia należy skonsultować się ze swoim lekarzem.

Źródła:

1. Interna Szczeklika, P. Gajewski, A. Szczeklik, 2021.
2. J.P. Dubiel, Propedeutyka chorób wewnętrznych. Część II, wyd. IV, skrypt Akademii Medycznej im. M. Kopernika w Krakowie.
3. A. Mokrowiecka, Niepokojące objawy ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego,https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/86141,niepokojace-objawy-ze-strony-gornego-odcinka-przewodu-pokarmowego, [dostęp 21.07.2022 r.].