Wyrostek robaczkowy: jak rozpoznać zapalenie i kiedy udać się po pomoc?

23. 9. 2021 · 7 minut czytania

Zapalenie wyrostka robaczkowego częściej zdarza się u dzieci, ale dotyka również dorosłych. Sprawdź, jak rozpoznać ból i gdzie szukać pomocy!

Agnieszka Raczkowska
Agnieszka Raczkowska
Wyrostek robaczkowy: jak rozpoznać zapalenie i kiedy udać się po pomoc?

Wyrostek robaczkowy jest u człowieka narządem szczątkowym. Może być jednak źródłem kłopotów w postaci stanu zapalnego. To schorzenie niezwykle bolesne. Co więcej, wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej, ponieważ stanowi zagrożenie dla życia. Co jeszcze warto wiedzieć?

Gdzie jest wyrostek robaczkowy i czy go potrzebujesz?

Masz w swoim ciele kilka narządów szczątkowych, takich jak na przykład wyrostek robaczkowy. Gdzie jest umiejscowiony? Najczęściej swobodnie zwisa w obrębie prawego dołu biodrowego w kierunku miednicy mniejszej. Najczęściej, bo nie zawsze. Czasami może być w nietypowym miejscu. Wtedy stan zapalny wyrostka stanowi utrapienie dla diagnozującego go lekarza. Nie ma co ukrywać, pomyłki diagnostyczne się zdarzają i dotykają najczęściej kobiet w wieku rozrodczym.

Chociaż rola wyrostka robaczkowego stanowi w pewnym stopniu naukową zagadkę, to wiele badań sugeruje, że jest on użyteczny dla naszego układu odpornościowego. Wyrostek to swoistym magazyn dobrych bakterii, biorących udział w walce z infekcjami. Może być jednak związany z chorobą – zapaleniem wyrostka robaczkowego.

wyrostek robaczkowy

Wyrostek robaczkowy – przyczyny zapalenia i grupa ryzyka

Zapalenie wyrostka robaczkowego może być spowodowane przez wiele różnych czynników. W swojej budowie wyrostek jest długi i wyjątkowo cienki, dlatego dość łatwo może ulec zatkaniu. Najczęstszym powodem niedrożności wyrostka stają się kamienie kałowe lub obrzęk tkanki chłonnej. Rzadziej do zapalenia dochodzi przez rozwijające się guzy lub pasożyty.

Ryzyko wystąpienia ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego w ciągu całego życia wynosi 6-20%. Największe prawdopodobieństwo przypada na wiek 10-30 lat. Jeśli zastanawiasz się, czy masz wpływ na wystąpienie lub uniknięcie tego schorzenia, to odpowiedź brzmi: TAK.

Farmaceutka Irmina Turek pisze: 

„Wyrostek robaczkowy i przyczyny problemów z nim związanych są połączone z dietą i stylem życia”.

Wiadomo, że ostry stan zapalny wyrostka występuje znacznie częściej w krajach rozwiniętych. Potencjalnymi czynnikami ryzyka jest dieta uboga w błonnik, nadmiar cukrów oraz towarzyszące infekcje bakteryjne i wirusowe. Jeżeli chcesz wiedzieć, jak obniżyć cukier we krwi, zapraszamy do artykułu Karoliny Rudowskiej.

Wyrostek robaczkowy – objawy i diagnostyka stanu zapalnego

Ważne jest to, że istnieją dwie postaci zapalenia wyrostka robaczkowego. Różnią się one przede wszystkim czasem występowania.

zapalenie wyrostka robaczkowego

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

Może Cię zaskoczyć w domu, w pracy, na wakacjach, a nawet podczas pobytu w szpitalu. Istnieje 6 typowych objawów ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego. Występują one u około 70% chorych. Oto one:

  • charakterystyczny ból brzucha, który rozpoczyna się w okolicy pępka lub w nadbrzuszu. Jest początkowo niezbyt silny, ale z czasem wzmaga się i lokalizuje się po prawej stronie w okolicy biodra. Nasila się podczas wykonywania ruchów, kichania i kaszlu. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego można rozpoznać również po tym, że bolesność brzucha zwiększa się podczas podniesienia prawej nogi do pionu. Co więcej, przy ucisku okolicy lewego dołu biodrowego, ból nasila się po prawej stronie podbrzusza,
  • wzrost temperatury ciała, któremu mogą towarzyszyć dreszcze,
  • niechęć do jedzenia, nudności i wymioty. Może pojawić się także biegunka (występuje częściej u dzieci) lub zaparcia (zwłaszcza dorośli),
  • osłabiona perystaltyka jelit, która jest połączona z uczuciem pełności,
  • uczucie częstego parcia na mocz, ponieważ wyrostek umiejscowiony jest blisko moczowodu i pęcherza moczowego,
  • przyspieszone bicie serca.

Przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego

Objawy pojawiają się i znikają przez wiele miesięcy, zanim stan pacjenta przejdzie w postać ostrą. W postaci przewlekłej występują zaburzenia wypróżniania, bóle brzucha, podwyższona temperatura i ogólne uczucie rozbicia. Aby zmniejszyć dyskomfort, chory najchętniej śpi na prawym boku z podkurczonymi nogami.

Największy problem przy diagnostyce tej choroby stanowi różnorodność sygnałów, którą niesie ze sobą znajdujący się w stanie zapalnym wyrostek. Objawy pojawiające się przy ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego są bardzo różne. Lekarze w przypadku jakiegokolwiek bólu w obrębie jamy brzusznej zawsze biorą pod uwagę ewentualność tego schorzenia. Zapalenie wyrostka robaczkowego może kryć się pod prawie każdą niedyspozycją ze strony brzucha!

wyrostek objawy

Farmaceutka Irmina Turek dodaje: 

„Wyrostek robaczkowy i objawy jego zapalenia, jeśli nie są od razu ostre i gwałtowne, mogą być przez jakiś czas ignorowane. Masz problemy żołądkowe, czy czujesz nietypowy ból brzucha, więc sięgasz po leki rozkurczowe, leki na nudności, tabletki na biegunkę lub probiotyki dla dorosłych. W wielu problemach z układem trawiennym leki te przyniosą pomoc, jednak w przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jedynie złagodzą objawy i odwleką niezbędną wizytę u lekarza. Dlatego w przypadku problemów z wyrostkiem robaczkowym, symptomy powinien sprawdzić lekarz”.

Wyrostek robaczkowy – leczenie zapalenia

Zapalenie wyrostka robaczkowego wyleczysz usunięciem narządu. To jedna z najczęstszych doraźnych interwencji chirurgicznych. Sama operacja jest bardzo prosta – wykonuje się ją metodą klasyczną lub laparoskopową.

Od operacji znacznie groźniejsza jest zwłoka chorego w przypadku pojawienia się pierwszych objawów. Nieleczone, ostre zapalenie wyrostka może prowadzić do bardzo ciężkich powikłań. W większości przypadków dochodzi do rozlanego zapalenia otrzewnej, które stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.

Farmaceutka Irmina Turek precyzuje: 

„Sama diagnostyka zapalenia wyrostka robaczkowego nie jest prosta. Zwykle na początku lekarz dokładnie wypyta Cię o objawy. Ważne, w jakiej kolejności następowały oraz jak bardzo są intensywne. Następnie wykona badanie jamy brzusznej. Badanie to może być nieprzyjemne, gdyż specjalista będzie naciskał różne obszary bolącego brzucha. Często zleca się również dodatkowe badania diagnostyczne krwi, aby sprawdzić poziom leukocytów czy białek CRP.

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić dodatkowe badania obrazowe, takie jak USG jamy brzusznej i miednicy, czy zdjęcie rentgenowskie brzucha. U kobiet często przeprowadza się też badanie ginekologiczne, aby wykluczyć bóle brzucha związane z chorobami układu rozrodczego. Czasem może zostać wykonana tomografia komputerowa (w bardziej niejednoznacznych przypadkach).

wyrostek robaczkowy objawy

Co robić w przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego?

Dokładne postępowanie w przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego polega na usunięciu wyrostka i jeśli proces zapalny przeniósł się już poza wyrostek do jamy brzusznej, to usunięciu również potencjalnych skutków i zagrożeń z tym związanych.

Dlatego też dokładny obszar, jaki należy usunąć i oczyścić, zależy od stanu, w którym lekarz zastanie wyrostek. Jeśli zapalenie występuje wewnątrz lub tylko w najbliższym otoczeniu wyrostka, będzie to mniejszy obszar. W przypadku rozlanego zapalenia otrzewnej będzie to bardzo duży i skomplikowany zabieg, który wymaga nie tylko usunięcia wyrostka, ale i oczyszczenia jamy brzusznej.

W niektórych przypadkach lekarze mogą zdecydować się jedynie na antybiotykoterapię lub drenaż przezskórny. Takie metody wybiera się wtedy, kiedy powstanie ropień okołowyrostkowy. Zabieg usunięcia wyrostka robaczkowego (niezależnie od tego, czy jest on wykonywany techniką laparoskopową, czy tradycyjną) wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Podczas zabiegu metodą tradycyjną lekarz najczęściej wykonuje cięcie skóry pod skosem, w miejscu powyżej prawej pachwiny. Jeśli chodzi o operację metodą laparoskopową, to ilość blizn może być różna, gdyż jest wiele różnych rodzajów wykonania operacji wyrostka tą techniką. W związku z tym po takiej operacji można mieć od jednej do czterech niedużych blizn na brzuchu.

Charakterystycznym i bardziej skomplikowanym przypadkiem zapalenia wyrostka robaczkowego są osoby, które dodatkowo chorują na chorobę Leśniewskiego-Crohna. W ich przypadku oprócz usunięcia samego wyrostka niezbędne może okazać się również usunięcie fragmentu jelita. Dowiedz się, na czym polega kolektomia!

Po udanym zabiegu wycięcia wyrostka robaczkowego nie ma wielu dodatkowych zaleceń. Należy jednak pamiętać, żeby w każdym przypadku nietypowych bóli brzucha zgłaszać lekarzowi informację o tym, że się taki zabieg przeszło”. 

gdzie jest wyrostek robaczkowy

Zapalenie wyrostka robaczkowego – nie ignoruj, działaj!

Zanim medycyna rozwinęła się na tyle, by zacząć przeprowadzać zabiegi chirurgiczne, z powodu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego umierało 60-95% ludzi. Jeśli zauważysz u siebie opisane w artykule objawy, pilnie zgłoś się na SOR i po zbadaniu poddaj się zabiegowi usunięcia wyrostka robaczkowego. Gdzie boli w przypadku stanu zapalnego? Najczęściej ból zacznie się w okolicy pępka, a potem zlokalizuje w prawej części biodra. Przed wizytą u lekarza nic nie jedz i nie zażywaj leków! Jeśli niezbędna będzie operacja, powinieneś być na czczo.

Źródła:

  1. Ouwehand A.C.: A review of dose-responses of probiotics in human studies. Benef. Microbes, 2017.

  2. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika, 2013.

    Więcej artykułów na ten temat

    • Nadkwasota żołądka często objawia się po obfitym posiłku. Jej objawy często bywają bagatelizowane. Sprawdź, jak skutecznie ją leczyć! 
    • Krew w kale − na co może wskazywać?

      Krew w kale − na co może wskazywać?

      · 6 minut czytania
      Krew w stolcu może świadczyć o poważnych problemach zdrowotnych, w tym o raku jelita grubego. Dowiedz się, co zrobić, kiedy zauważysz niepokojące objawy! Sprawdź, kiedy udać się do lekarza!
    • Gruczolak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych układu pokarmowego. Sprawdź, z jakimi objawami się wiąże i na czym polega jego leczenie!
    O autorze
    Agnieszka Raczkowska
    Agnieszka Raczkowska
    Jestem farmaceutką, absolwentką Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Chociaż studia dawno za pasem, to nauki nie ma końca. Ciągle dokształcam się, analizując najnowszą literaturę medyczną, uczestnicząc w szkoleniach i rozmawiając z autorytetami w branży. Zarówno z pasji, jak i racji zawodu, zgłębiam tajniki długiego zdrowia. Jestem fanką picia herbatek ziołowych i nalewek leczniczych. W wolnym czasie redaguję bloga Pułapki w Aptece, a wieczorami czytam kryminały i szukam okazji do kreatywnych zabaw z rodziną.
    Przeczytaj więcej od tego autora
    O autorze
    Agnieszka Raczkowska
    Agnieszka Raczkowska
    Jestem farmaceutką, absolwentką Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Chociaż studia dawno za pasem, to nauki nie ma końca. Ciągle dokształcam się, analizując najnowszą literaturę medyczną, uczestnicząc w szkoleniach i rozmawiając z...
    Przeczytaj więcej od tego autora