Atak kaszlu w nocy u dziecka – co robić?

Okres jesienno-zimowy sprzyja częstym infekcjom i przeziębieniom. Jednym z towarzyszących im objawów jest atak kaszlu w nocy u dziecka. Płacz i nieprzespane noce powodują u Ciebie zmęczenie w dzień? Sprawdź, jak sobie z nim radzić i pomóc Twojemu maluchowi.

Skąd się bierze kaszel?

Kaszel  to nic innego jak odruch obronny układu oddechowego w celu oczyszczania dróg oddechowych np. po dostaniu się do nich substancji drażniących z powietrza czy zachłyśnięcia się ciałem obcym. Ze względu na czas utrzymywania się kaszel dzielimy na ostry (trwający 2-4 tyg.) oraz przewlekły (trwający powyżej 4-8 tyg.).

Wyróżniamy dwa rodzaje kaszlu:

• Kaszel suchy (nieproduktywny), może przypominać szczekanie psa. Występuje na samym początku infekcji dróg oddechowych,
• Kaszel mokry (produktywny), któremu towarzyszy odkrztuszanie wydzieliny z dróg oddechowych. U małych dzieci powoduje nawet wymioty. Pojawia się w drugiej fazie infekcji dróg oddechowych.

Atak kaszlu w nocy u dziecka

Nocny atak kaszlu u dziecka może być bardzo uciążliwy zarówno dla maluszka, jak i dla Ciebie.  Częste wybudzanie, niespokojny sen i płacz powoduje, że w dzień Twoja pociecha jest marudna i drażliwa. Ma to negatywny wpływ na komfort całej rodziny. 

Jest wiele przyczyn kaszlu w nocy. Bywa, że w ciągu dnia dziecko nie wykazuje oznak choroby. Natomiast w późnych godzinach pojawia się suchy i duszący kaszel. Maluch może kaszleć również przez sen, w ogóle nie wybudzając się w nocy. 

Przyczyną kaszlu u dzieci są najczęściej infekcje układu oddechowego o podłożu wirusowym lub bakteryjnym. Warto jednak zwrócić uwagę na dodatkowe objawy typu gorączka, katar, brak apetytu czy ospałość. Pomoże to w zdiagnozowaniu przyczyny kaszlu i wdrożeniu odpowiedniego leczenie. 

Nie zawsze ataki kaszlu u dziecka w nocy oznaczają infekcję. Powodem może być alergia, zbyt suche powietrze w pomieszczeniach lub klimatyzacja. Jeśli jednak nagły atak kaszlu u dziecka w nocy stanie się przewlekły i będzie trwał powyżej 4 tygodni, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. W przypadku kaszlu u niemowlaka od razu umów się na wizytę do specjalisty, gdyż u takich małych dzieci szybko mogą wystąpić powikłania.

Duszący kaszel u dziecka podczas snu i nie tylko

W pierwszej fazie infekcji dróg oddechowych kaszel jest suchy i męczący. Może mu towarzyszyć ból i zaczerwienione gardło. Pojawiająca się chrypka i tzw. szczekający kaszel mogą świadczyć o zapaleniu krtani, co często dopada dzieci w wieku 2-4 lat.  

Atak suchego kaszlu w nocy połączony ze świszczącym oddechem, może sygnalizować astmę. Jeśli u dziecka pojawią się takie objawy jak wodnisty katar czy zmiany skórne powinnaś skonsultować się z lekarzem w kierunku alergii wziewnej. Suchy kaszel w nocy występuje również w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego, gdzie cofanie kwasu żołądkowego do przełyku powoduje drażnienie gardła.

Przeczytaj, o czym świadczy świszczący oddech przy wydechu.

Mokry kaszel w nocy u dziecka

Po 2-3 dniach może pojawić się kaszel mokry, gdy wydzielina ścieka po tylnej ścianie gardła. Wtedy dziecko zaczyna odkrztuszać zalegającą flegmę. Taki stan utrzymuje się nawet kilka tygodni szczególnie u małych dzieci, które nie umieją dobrze odkaszleć spływającej wydzieliny. Często połykają ją, co może prowadzić do wymiotów. 

Dodatkowy, prawdopodobny objaw stanowi gorączka i katar, które w dalszym etapie mogą skutkować zapaleniem oskrzeli i płuc. Zdarza się, że atak mokrego kaszlu w nocy u dziecka pojawia się bez innych symptomów. Wówczas ciężko jest ustalić jego przyczynę i leczenie. Jednym z takich powodów może być ciało obce, które utknęło w drogach oddechowych.

Co podać na kaszel u dziecka w nocy?

Aby męczący kaszel nie wybudzał dziecka ze snu, leki na kaszel suchy stosuje się szczególnie na noc. Najlepiej podawać je mniej więcej godzinę przed snem.

Leki hamujące odruch kaszlowy bez recepty:

• Preparaty zawierające lewodropropiozynę (może powodować senność), butamirat, dekstrometorfan, które można stosować od 2. roku życia,
• Syropy roślinne na bazie prawoślazu i porostu islandzkiego, które nawilżają i osłaniają gardło.

Farmaceutyki stosowane na kaszel mokry rozrzedzają zalegającą wydzielinę, co pomaga usunąć ją z dróg oddechowych. Nie wolno ich natomiast stosować na noc, gdyż pobudzają odruch kaszlu. Pamiętaj, aby zamiast tego podawać dziecku zwiększoną ilość płynów, a syrop na kaszel mokry aplikuj maksymalnie do godziny 16.

Dostępne środki na kaszel mokry to:

• Substancje rozpuszczające wydzielinę (mukolityczne): erdosteina i N-acetylocysteina, zarejestrowane od 2. roku życia,
• Substancje pobudzające transport wydzieliny (mukokinetyczne): bromheksydyna oraz ambroksol,
• Syropy roślinne (sekretolityczne) na bazie liści bluszczu (już od 1. roku życia), pierwiosnka lekarskiego.

Domowe sposoby na nocny kaszel u dziecka

Kaszel możesz zwalczyć sama domowymi sposobami, jeśli u Twojego maluszka oprócz łagodnego przeziębienia nie ma innych dolegliwości. Zanim sięgniesz po środki farmakologiczne, możesz zastosować szereg innych metod.

Inhalacje z soli fizjologicznej 

To bardzo popularna i skuteczna forma walki z kaszlem. Inhalacja rozrzedza wydzielinę i ułatwia jej odkrztuszanie, nawilża również gardło. U małych dzieci dobrze sprawi się nebulizator, do którego używaj soli fizjologicznej, roztworu soli hipertonicznej bądź soli z kwasem hialuronowym. U starszych dzieci zastosuj inhalację z pary wodnej z sola morską, a dodatkowo możesz dodać olejek eukaliptusowy, tymiankowy lub sosnowy (jeśli dziecko nie ma alergii na olejki). Dziecko powinno wdychać napar z odpowiedniej odległości, aby się nie poparzyć.

Przeczytaj, jak nebulizacja pomaga w leczeniu chorób układu oddechowego. 

W aptekach dostępne są również plasterki i maści rozgrzewające, które naklejamy bądź smarujemy nimi klatkę piersiową dziecka przed snem, a one uwalniają olejki ziołowe.

Higiena nosa

Pamiętaj o zadbaniu o drożność nosa u malucha. Często oczyszczaj go z wydzieliny, aby nie spływała po tylnej ścianie gardła i powodowała atak kaszlu mokrego w nocy u dziecka.

Sprawdź, jak nawilżyć śluzówkę nosa u dziecka.

Odpowiednie nawodnienie 

Miej na uwadze, że dziecko podczas choroby powinno pić więcej niż normalnie. Odpowiednie będą napoje o temperaturze pokojowej, które nie podrażnią gardła. Możesz podawać mu wodę, herbatę z cytryną czy sokiem malinowym.

Odpowiednia pozycja do snu 

Podłóż dziecku dodatkową poduszkę pod głowę, aby zapobiec spływaniu wydzieliny na tylną ścianę gardła. Twoja pociecha nie będzie wybudzała się w nocy, ponieważ ułatwi jej to odkrztuszanie.

Dowiedz się, jak wygląda bezpieczne układanie noworodka do snu.

Nawilżanie powietrza 

Powietrze w pokoju dziecka nie powinno być zbyt suche. W takim przypadku możesz zastosować nawilżacze powietrza lub rozwiesić mokre ręczniki na kaloryferach bądź łóżeczku. Nawilżone powietrze będzie łagodziło atak suchego kaszlu w nocy u dziecka. Warto również wietrzyć pokój przed spaniem. Temperatura w pomieszczeniu nie powinna przekraczać  20 stopni Celsjusza.

Zobacz, jak nawilżyć powietrze w domu.

Domowe syropy na kaszel 

Prosty do wykonania i skuteczny w działaniu jest własnoręcznie przygotowywany syrop na kaszel dla dzieci. Na początek możesz sporządzić syrop z cebuli.  Pokrój warzywo w plastry, poukładaj warstwami w słoiku i zasyp cukrem. Po 12 godzinach odcedź, a uzyskany sok podawaj dziecku 3 razy dziennie po łyżce stołowej. Do takiego syropu warto dodać czosnek i cytrynę, co dodatkowo wzmocni jego działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. 

Podobnie możesz wykonać syrop z buraka lub wydrążyć w nim niewielki otwór od góry i wsypać do niego trochę cukru. W ten sposób przygotowane buraki wkładasz do piekarnika na ok. 45 min i na koniec zlewasz powstały gęsty syrop do słoika. 

Znany ze swoich właściwości leczniczych jest również miód. Nawilża gardło i zmniejsza ataki kaszlu u dziecka w nocy. Podawaj maluchowi powyżej 1. roku życia dwie łyżki stołowe przed snem.

Zobacz przepis na syrop na odporność.

Czy można zadziałać, zanim pojawi się kaszel?

Zanim Twoje dziecko dopadnie infekcja czy przeziębienie, a co za tym idzie kaszel, powinnaś zadbać o odporność malucha szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Wspomoże ją odpowiednia dieta, bogata w warzywa i owoce, ruch na świeżym powietrzu oraz suplementacja preparatów na odporność dla dzieci: tran dla dzieci, witamina D3, krople z witaminą C, syrop z wyciągiem z czarnego bzu czy betaglukanem.

Nagły atak kaszlu u dziecka w nocy - teraz nic Cię nie zaskoczy!

Przyczyną kaszlu są najczęściej infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych, krtani i oskrzeli. Szczególnie u dzieci chodzących do żłobka i przedszkola zakażenia te nawracają i mogą powodować przedłużanie się kaszlu nawet do kilku miesięcy. Wówczas staje się on przewlekły, a jego podłoża można doszukiwać się w chorobach układu oddechowego typu astma, refluks żołądkowo-przełykowy czy alergie. 

Jeśli nocny atak kaszlu u dziecka będzie utrzymywał się zbyt długo i ulegnie nasileniu, a dodatkowo pojawią inne niepokojące objawy typu katar, wysoka gorączka czy duszności, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. U małych dzieci tak niewielkie infekcje mogą szybko przeistoczyć  się w coś poważniejszego.

Źródła:

1. Doniec Z., Mastalerz-Migas A., Krenke K., Mazurek H., Bieńkowski P., Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ, Lekarz POZ, 4/2016.
2. Kawalec W., Grenda R., Kulus M., Pediatria Tom 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
3. Milanowski A., Kawalec W., Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w praktyce pediatrycznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.