Zioła na laktację – jakie zioła wspomagają laktację?

Karmienie piersią uznawane jest za złoty standard żywienia w pierwszych miesiącach życia dziecka. Niestety, nie zawsze laktacja przebiega tak, jakbyś tego chciała. Choć wiele kobiet planuje karmić piersią, istnieją czynniki, które mogą to utrudniać. Jednym z naturalnych sposobów na pobudzenie laktacji jest picie odpowiednich ziół lub mieszanek ziołowych. Jakie poleca się w szczególny sposób? Sprawdźmy to! 

Jakie zioła wpływają na laktację? 

Proces laktacji ma swój początek jeszcze w trakcie ciąży. Już ok. 16 tygodnia w gruczołach piersiowych, a konkretniej w pęcherzykach mlecznych, dochodzi do wytwarzania mleka kobiecego pod wpływem hormonów kompleksu laktogennego. Laktocyty, czyli komórki, z których zbudowane są pęcherzyki mleczne, pobierają w tym czasie niezbędne składniki do produkcji mleka z krwi matki. 

Momentem, który w znacznym stopniu pobudza laktacje, jest poród oraz przystawienie dziecka po porodzie do piersi. Odruch ssania dziecka powoduje uwalnianie prolaktyny przez przysadkę mózgową. Prolaktyna to hormon stymulujący wytwarzanie mleka. Pierwszy pokarm kobiecy, który powstaje po porodzie, nazywa się siarą. Jest ona bogata w składniki odżywcze i przeciwciała niezbędne dla prawidłowego rozwoju noworodka. 

Choć karmienie piersią to naturalny i fizjologiczny proces, nie zawsze przebiega prawidłowo. Oto co najczęściej blokuje laktację: 

• Stres, 
• Kryzys laktacyjny, 
• Palenie papierosów, 
• Stany zapalne piersi, 
• Zaburzenia hormonalne, 
• Zbyt mała częstość karmień, 
• Wady anatomiczne u dziecka, 
• Choroby autoimmunologiczne, 
• Nieprawidłowa technika karmienia. 

Składniki, które pobudzają laktację, nazywane są galaktogogami. To m.in. różnego rodzaju zioła, hormony i środki farmaceutyczne, m.in. antagoniści dopaminy. Ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia wielu skutków ubocznych, środki farmaceutyczne są obecnie niezalecane. 

W grupie najchętniej stosowanych galaktogogów znajdują się herbatki ziołowe. Zawierają m.in. ziele kozieradki, anyż, melisę czy kminek. Można je spożywać pod postacią mieszanki ziołowej lub jako pojedynczy preparat. Część kobiet sięga także po suplementy diety zawierające wyciągi z ziół bądź sproszkowane zioła. Sprawdź, np. Nestle NANCare Mama Lacto+, suplement diety. 

Warto w tym miejscu przyjrzeć się jednej z popularniejszych herbatek ziołowych, która od lat była szczególnie zalecana kobietom karmiącym mającym problemy z laktacją. Mowa tutaj o koprze włoskim.Najnowsze badania naukowe nie potwierdzają jego działania pobudzającego wytwarzanie mleka kobiecego. Co więcej, część kobiet po spożyciu kopru włoskiego może odczuwać skutki uboczne, takie jak np. nudności czy bóle brzucha. Wobec tego koper włoski nie powinien być spożywany w okresie laktacji. 

O wiele lepsze działanie poprawiające laktacje wykazuje słód jęczmienny. Co najważniejsze, ten składnik ma udowodnione naukowo działanie. Mimo że nie jest to zioło, można go z powodzeniem potraktować jako zamiennik popularnego kopru włoskiego. Dlaczego słód stosuje się przy laktacji? Słód jęczmienny zawiera polisacharyd beta-glukan, który wykazuje właściwości pobudzające produkcję prolaktyny. Ten hormon ma największy wpływ na produkcję mleka kobiecego. Ponadto słód jęczmienny odznacza się wysokim bezpieczeństwem stosowania, a jego spożycie nie wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych. Jedyną grupą osób, która nie powinna stosować słodu jęczmiennego, są chorzy na celiakię. 

Choć lista powszechnie zalecanych ziołowych galaktogogów jest długa, nie wszystkie z nich mają potwierdzone naukowo działanie. Poza koprem włoskim w tej grupie należy wymienić m.in. ziele rutwicy, czarnuszkę, pokrzywę, prawoślaz lekarski czy mniszek lekarski. 

Sprawdź też, jak pobudzić laktację. 

Okazuje się, że niektóre zioła mogą nawet wpływać na hamowanie laktacji. Wobec tego, jeśli planujesz ją kontynuować, zrezygnuj z ich spożywania lub wypijaj je w niewielkich ilościach. Są to np.: 

• Szczaw, 
• Oregano, 
• Tymianek, 
• Pietruszka, 
• Mięta pieprzowa, 
• Szałwia lekarska. 

Jeżeli karmisz piersią, a Twoja laktacja przebiega prawidłowo, nie musisz dodatkowo stosować ziół wspomagających laktację, ponieważ Twój organizm sam wytwarza wystarczającą ilość mleka dla dziecka. 

Pamiętaj jednak, że w okresie karmienia piersią należy szczególnie uważać na rodzaje spożywanych produktów. Jeżeli masz wątpliwość, czy dany preparat ziołowy będzie dla Ciebie bezpieczny, skonsultuj się ze swoim lekarzem. Co ważne, przestrzegaj też zalecanej dziennej porcji do spożycia. 

Zobacz również wkładki laktacyjne i laktatory. 

Jakie zioła na pobudzenie laktacji? 

Popularne zioła na pobudzenie laktacji to przede wszystkim: 

• Anyż – stosowanie anyżu w trakcie laktacji jest kwestią sporną. Do tej pory uważano, że nie ma on wpływu na produkcję mleka. Ostatnio pojawia się coraz więcej dowodów świadczących o tym, że regularne picie naparów z anyżu zwiększa objętość mleka kobiecego. Co więcej, zioło to ma działanie rozkurczające oraz przeciwdrobnoustrojowe, 
• Kminek – stosowany zwłaszcza przy problemach trawiennych. Znany ze swoich właściwości pobudzających laktację, moczopędnych, a także łagodzących stany zapalne organizmu, 
• Kozieradka – jedno z częściej stosowanych ziół na pobudzenie laktacji. Jej mechanizm wpływający na wzrost produkcji mleka nie jest jeszcze do końca poznany. Sugeruje się, że może oddziaływać na hormony stymulujące produkcję mleka. Kozieradka ponadto wpływa na regulację poziomu cukru i cholesterolu we krwi, a także wspomaga pracę układu pokarmowego. Sprawdź np. Weleda, organiczna herbatka dla mam karmiących piersią, 
• Melisa – działa łagodząco na układ nerwowy. Wycisza i zmniejsza napięcie. Ze względu na swoje rozluźniające właściwości wpływa na sprawniejszy przebieg laktacji. Dodatkowo wspomaga trawienie i zmniejsza dolegliwości żołądkowo-jelitowe, 
• Ostropest plamisty – sylimaryna obecna w ostropeście wykazuje właściwości pobudzające uwalnianie hormonu prolaktyny. Ostropest dodatkowo wspiera pracę wątroby, wspomaga trawienie i obniża poziom cholesterolu. 

Sprawdź witaminy dla kobiet w ciąży. 

Pamiętaj, że zioła pobudzające laktację to tylko dodatkowe wsparcie, a nie jedyny sposób na zwiększenie produkcji mleka. Jeśli zauważyłaś, że Twoja laktacja spowalnia, skonsultuj się ze specjalistą. W tym czasie zadbaj również o odpowiednio częste przystawianie dziecka do piersi i prawidłową technikę ssania. Miej również na uwadze swoje zdrowie i dobrostan psychiczny. Zwróć uwagę na to, czy Twoja dieta jest bogata w pełnowartościowe produkty spożywcze oraz czy wypijasz odpowiednią ilość płynów. Zorganizuj także czas na odpoczynek oraz zrelaksowanie się. Udowodniono, że przewlekły stres zaburza pracę hormonów odpowiedzialnych za produkcję mleka. 

Przeczytaj również, czym jest krwawnik pospolity i jakie ma działanie.  

Zioła na laktację – podsumowanie 

Picie ziół to jedna z prostszych metod na pobudzenie laktacji. Choć są chętnie wybierane przez kobiety karmiące, pamiętaj przy tym, aby przed ich zastosowaniem skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Jest to istotne, ponieważ nie wszystkie zioła są bezpieczne podczas karmienia. Zaburzenia laktacji to złożony problem, który może wymagać wdrożenia innych metod wsparcia, takich jak np. nauka poprawnego przystawiania do piersi bądź wyrównanie zaburzeń hormonalnych. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety w tym szczególnym okresie były pod stałą opieką specjalistów. 

Źródła:

1. Borszewska-Kornacka M. K. i in., Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji, https://kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/stanowisko_Standardy_Medyczne_3_2013.pdf [dostęp 13.12.2023 r.]
2. Jassem-Bobowicz J. M., Domżalska-Popadiuk I., Zioła i leki stosowane w okresie laktacji, https://annales.gumed.edu.pl/articles/191.pdf [dostęp 13.12.2023 r.]
3. Khalili S. i in., The effect of Pimpinella Anisum herbal tea on human milk volume and weight gain in the preterm infant: a randomized controlled clinical trial, https://bmccomplementmedtherapies.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12906-023-03848-6 [dostęp 13.12.2023 r.]
4. Młodawska M. i in., Breast is the best — czyli co każdy ginekolog o karmieniu piersią wiedzieć powinien, https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/62881 [dostęp 13.12.2023 r.]
5. Nehring-Gugulska M., Karmienie piersią lub mlekiem kobiecym jako złoty standard w żywieniu niemowląt – część 1, https://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2019/01/noworodek_karmienie_nehring.pdf [dostęp 13.12.2023 r.]
6. Rawi R., Joseph H., Effect of fenugreek on breast milk production and weight gain among Infants in the first week of life, https://cegh.net/article/S2213-3984(20)30005-1/pdf [dostęp 13.12.2023 r.]
7. Sarnecki J., Galaktogogi – substancje stymulujące laktację, https://www.standardy.pl/artykuly/id/1064 [dostęp 13.12.2023 r.]
8. Suchocka K., Najczęstsze problemy laktacyjne kobiety karmiącej piersią, https://www.termedia.pl/Najczestsze-problemy-laktacyjne-kobiety-karmiacej-piersia,98,47191,1,0.html [dostęp 13.12.2023 r.]
9. Szałabska K. i in., Fitoterapia zaburzeń laktacji – dowody naukowe i bezpieczeństwo stosowania, http://archiwum.pwsz.krosno.pl/gfx/pwszkrosno/userfiles/biblioteka/7_fitoterapia_zaburzen_laktacji.pdf [dostęp 13.12.2023 r.]