Ból brzucha w ciąży – jakie są przyczyny i kiedy powinniśmy udać się do lekarza?

Ból brzucha w ciąży stanowi niepokojący objaw. Przysparza wielu zmartwień o zdrowie własne oraz płodu. Dolegliwości bólowe mogą mieć różne przyczyny i charakter. Kiedy powinnaś pójść do lekarza? Kiedy ból brzucha w ciąży powinien niepokoić? Sprawdź! 

Jaki ból brzucha w ciąży jest niebezpieczny? 

Prawdopodobnie nie masz powodów do zmartwień, gdy ból jest łagodny i ustępuje po odpoczynku, zmianie pozycji czy odejściu wiatrów i wydaleniu stolca. Pamiętaj jednak, że ból brzucha w ciąży może być objawem choroby wymagającej pilnej terapii. Odwiedź oddział położniczy lub skontaktuj się z lekarzem, jeśli: 

• Pojawiło się plamienie lub krwawienie z dróg rodnych, 
• Zmienił się charakter wydzieliny pochwowej, 
• Odczuwasz ból w dolnej części pleców, 
• Odczuwasz ból podczas oddawania moczu, 
• Ból jest silny i nie ustępuje po odpoczynku, 
• Bólowi towarzyszą skurcze brzucha, 
• Masz nudności, wymioty, biegunkę lub zaparcia (wymioty i biegunka w ciąży mogą doprowadzić do szybkiego odwodnienia), 
• Czujesz się osłabiona i odwodniona, 
• Masz gorączkę, 
• Boli Cię głowa, 
• Odczuwasz zmniejszoną liczbę ruchów płodu lub nie odczuwasz ich wcale. 

Jeśli niepokoją Cię jakiekolwiek objawy, nie wstydź się porozmawiać z medykiem. Nie martw się, że wizytą w placówce medycznej zmarnujesz czyjś czas. Poproś o pomoc, jeśli przejmujesz się stanem swojego zdrowia i dobrostanem dziecka. 

Ból brzucha w ciąży – przyczyny 

Bóle brzucha mogą wystąpić w dowolnym momencie ciąży. Oto kilka sytuacji, które mogą wystąpić niezależnie od zaawansowania ciąży: 

• Aktywność seksualna – ból brzucha w ciąży po stosunku może być związany ze zwiększonym przepływem krwi do macicy. O ile czujesz się dobrze i lekarz nie zaleci inaczej, to w zdrowej ciąży możesz uprawiać seks, 
• Problemy gastryczne – ból żołądka w ciąży spowodowany jest najczęściej przesunięciem narządu w górę jamy brzusznej i pogorszonym trawieniem, 
• Zapalenie dróg moczowych – to częsta ciążowa przypadłość. Towarzyszą jej ból w podbrzuszu oraz trudności z oddawaniem moczu. Czasem zmienia się prawidłowy kolor moczu – może się stać mętny lub podbarwiony krwią. Każde zapalenie pęcherza w ciąży powinno być leczone, 
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek – takie zapalenie nerek to najczęściej infekcja o podłożu bakteryjnym. Pojawia się ból w okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny oraz gorączka, 
• Kamica i kolka nerkowa – silny ból okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny. Może pojawić się krwiomocz, 
• Kamica i kolka żółciowa – ból koncentruje się w prawej górnej części brzucha. Może promieniować do pleców i prawej łopatki, 
• Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – w czasie ciąży ból często lokalizuje się w nadbrzuszu. 

Ważna jest również wiedza odnośnie do tego, na co zwrócić uwagę w każdym trymestrze ciąży. 

Ból brzucha w ciąży – 1 trymestr 

Na początku ciąży mogą wystąpić dolegliwości przypominające nieco te pojawiające się przy miesiączce. Ból brzucha w ciąży „jak na okres” jest częsty i zwykle spowodowany zmianami hormonalnymi oraz powiększaniem się macicy. O tym, że ból nie jest zwiastunem miesiączki, będzie świadczyło pojawienie się innych pierwszych objawów ciąży. 

Ból brzucha we wczesnej ciąży może być oznaką poważnego stanu, jakim jest ciąża pozamaciczna i poronienie. 

• W ciąży pozamacicznej zapłodnione jajo zagnieżdża się poza macicą – w większości przypadków w bańce jajowodu. Ciąża pozamaciczna jest niebezpieczna, ponieważ z czasem dochodzi do pęknięcia struktur układu rozrodczego. Pojawia się silny ból brzucha w ciąży, uczucie znacznego osłabienia i zawroty głowy, czasem też krwawienie z dróg rodnych. Pilnie szukaj pomocy lekarza! 
• Poronienia są bardzo częste, ale nie zawsze zauważane przez kobiety – to dlatego, że większość z nich występuje na bardzo wczesnym etapie ciąży, gdy jeszcze kobieta nie wie, że w jej macicy rozwija się płód. Do objawów poronienia należą m.in. krwawienie z pochwy, brzydki zapach wydzieliny z pochwy oraz silny ból brzucha. 

Ból brzucha w ciąży – 2 trymestr 

Przyczyną bólu brzucha w 2 trymestrze ciąży może być rozciąganie więzadeł okrągłych. Są to duże więzadła, które biegną od przodu macicy ku dołowi do pachwiny. Powiększająca się macica pociąga ze sobą więzadła i może powodować ciągnący ból w dole brzucha w ciąży. Często promieniuje do pachwiny. 

Ból brzucha w ciąży – 3 trymestr 

Uczucie dyskomfortu na końcowych etapach ciąży jest częste. Ból brzucha pod koniec ciąży może być oznaką skurczów Braxtona Hicksa. Są nieregularne i krótkie (30-60 sekund). Przypominają raczej dyskomfort niż ból. Można powiedzieć, że jest to „trening” mięśnia macicy do porodu. 

Inną częstą przypadłością w końcowych tygodniach ciąży jest ból spowodowany uporczywymi zaparciami, co wiąże się uciskiem na jelita wywoływanym przez rosnącą macicę.  

Jak złagodzić ból brzucha w ciąży? 

Jeśli jesteś w ciąży, nie powinnaś przyjmować żadnych leków przeciwbólowych bez konsultacji z lekarzem. Najważniejsze jest poznanie przyczyny bólu i leczenie ukierunkowane. 

• Ból spowodowany zapaleniem pęcherza lub problemami gastrycznymi najczęściej może być leczony w warunkach domowych. W pierwszym przypadku lekarz zapisze Ci do stosowania tabletki na zapalenie pęcherza z antybiotykiem. Na problemy gastryczne sprawdzą się preparaty łagodzące kwasotę soku żołądkowego.  
• Kolka nerkowa, kolka żółciowa czy zapalenie trzustki powinny być leczone na oddziale szpitalnym. Dopiero po ustabilizowaniu Twojego stanu lekarz może wypuścić Cię do domu i zapisać do stosowania leki na trzustkę, leki na pęcherzyk żółciowy czy tabletki na kamienie nerkowe.  
• Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego oraz położnicze przyczyny bólu brzucha w ciąży wymagają specjalistycznej terapii. 

Domowe sposoby na ból brzucha w ciąży 

Jakie są sposoby na ból brzucha w ciąży? Jest kilka czynności, które możesz wykonywać w domowym zaciszu i które mogą pomóc w uśmierzeniu niektórych lekkich dolegliwości bólowych: 

• Wybieraj pokarmy bogate w błonnik – wysokobłonnikowa dieta może pomóc w zaparciach. Unikaj produktów kwaśnych, 
• Pij dużo wody, 
• Posiłki jedz często i regularnie. Lepsze będzie kilka mniejszych posiłków niż 1-2 duże w ciągu dnia, 
• Często opróżniaj pęcherz – przetrzymywanie moczu w pęcherzu sprzyja stanom zapalnym, \
• Dbaj o sen i odpoczynek, 
• Ćwicz regularnie – Twoja aktywność fizyczna powinna być umiarkowana, regularna i uprawiana wtedy, kiedy nie masz do tego żadnych przeciwwskazań. Możesz skonsultować się z fizjoterapeutą, 
• Poruszaj się nieco wolniej podczas zmian pozycji na łóżku lub wstawania z krzesła – sprawi to, że w mniejszym stopniu będą się rozciągały więzadła okrągłe.  

Podsumowanie 

Łagodne bóle brzucha są częste w czasie ciąży i zwykle nie są powodem do zmartwień. Czasem mogą być jednak objawem poważnego stanu lub choroby. Zawsze, kiedy masz wątpliwości, skontaktuj się z placówką medyczną. Nie zwlekaj, jeśli bólowi brzucha towarzyszą jakiekolwiek objawy dodatkowe. Obserwuj swoje ciało i odpowiednio szybko reaguj.

Źródła:

1. G.H. Bręborowicz (red.), Położnictwo, wyd. III, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2020
2. A. Kwaśniewska, A. Miturski, Ciężarna – gdy przychodzi do lekarza z bólem, Medical Tribune, 11.2016, https://podyplomie.pl/medical-tribune/23884,ciezarna-gdy-przychodzi-do-lekarza-z-bolem, [dostęp: 17.01.2024 r.]
3. J. Bouyou i in., Abdominal emergencies during pregnancy, Journal of Visceral Surgery, 12.2015, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1878788615001241, [dostęp: 18.01.2024 r.]