Izotoniki – czym są i jak działają?
Wzmożony wysiłek fizyczny, wysoka temperatura i wilgotność powietrza przyczyniają się do szybszej utraty z organizmu wody i cennych składników mineralnych. Jeden ze sposobów uzupełnienia niedoborów stanowią napoje izotoniczne. Czym są izotoniki i jak działają? Czy są zdrowe? Odpowiadamy!
Co to jest napój izotoniczny?
Napój izotoniczny to płyn do picia, którego celem jest błyskawiczne nawodnienie i wzmocnienie organizmu. W składzie izotoników znajduje się głównie woda, wzbogacona dodatkowo w niezbędne składniki mineralne. Mamy tu więc sód, magnez, potas, węglowodany i witaminy, czyli kluczowe składniki, które wpływają między innymi na sprawność układu sercowo-naczyniowego, układu nerwowego, zapobiegają bolesnym skurczom mięśni i umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Węglowodany znajdujące się w napojach izotonicznych odpowiadają za dostarczenie odpowiedniej dawki energii, a także przyspieszają regenerację organizmu po intensywnym treningu.
Dobry izotonik wyróżnia się świetnie zbilansowanym składem, bez zawartości sztucznych barwników, substancji słodzących czy regulatorów kwasowości. Ponadto charakteryzuje się prawidłowym ciśnieniem osmotycznym, zbliżonym do tego, które naturalnie panuje w ludzkich płynach ustrojowych.
Jak działają i co dają izotoniki?
Podstawowym zadaniem izotoników jest nawodnienie organizmu i uzupełnienie poziomu elektrolitów utraconych wraz z potem w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, a także w trakcie upałów. Ponieważ napoje izotoniczne mają znakomite właściwości nawadniające, polecane są głównie osobom, które aktywnie uprawiają sport zarówno zawodowcom, jak i amatorom.
Należy podkreślić, że nawodnienie w trakcie i po wyczerpującym wysiłku fizycznym jest bardzo ważne, a utrata nawet 1% wody skutkuje znacznym spadkiem wydolności organizmu podczas treningu. Efektywność organizmu maleje, ćwiczenia stają się trudniejsze do wykonania, a praca niektórych układów zostaje zaburzona. Jeśli więc prowadzisz bardzo aktywny tryb życia, a Twoje treningi trwają ponad godzinę, warto wspomóc organizm i sięgnąć po napój izotoniczny, który uzupełni niedobory płynów i elektrolitów.
Czy napoje izotoniczne są zdrowe?
Napoje izotoniczne znakomicie regulują gospodarkę wodną w organizmie. Do tego zawierają niezbędne pierwiastki, wyróżniają się bardzo dobrą przyswajalnością i właściwościami nawadniającymi. Izotoniki bogate w elektrolity dla dorosłych są wręcz zalecane w przypadku długotrwałego wysiłku fizycznego lub w trakcie upałów:
- Zapobiegają przykrym konsekwencjom odwodnienia i intensywnego wysiłku,
- Zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia bolesnych skurczów mięśni i zakwasów,
- Niwelują zmęczenie i przyspieszają regenerację organizmu.
Przyjmowane zgodnie z ich przeznaczeniem nie powodują skutków ubocznych, oczywiście pod warunkiem, że znajdujesz się w grupie docelowej. Nie ma potrzeby picia napojów izotonicznych, gdy nie uprawiasz sportu o dużym zapotrzebowaniu energetycznym. Jeśli Twoja aktywność jest umiarkowana, w zupełności wystarczy zwykła woda.
- Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego o smaku pomarańczowym.
- Suplement diety zawiera elektrolity, które wspomagają pracę mózgu, mięśni.
- Elektrolity w proszku do sporządzenia doustnego płynu nawadniającego.
- Elektrolity w tabletkach o pomarańczowym smaku nawadniają organizm.
W sprzedaży dostępne są izotoniki w postaci płynnej oraz w saszetkach lub tabletkach do rozpuszczenia w wodzie. Wśród całej gamy izotoników dostępnych w sklepach i aptekach na uwagę zasługują między innymi:
- Elektrolity Litoxen – tabletki musujące dla młodzieży i dorosłych, które nawadniają i mineralizują organizm,
- Suplement diety Activlab Pharma ElectroVit – polecany podczas obfitego pocenia, wymiotów i zwiększonego wysiłku fizycznego. Zawiera takie składniki jak magnez, potas, wapń i sód, które regulują równowagę elektrolitową w organizmie,
- Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego Litorsal – dla młodzieży i osób dorosłych. Gasi pragnienie, uzupełnia niedobory płynów oraz składników mineralnych, a także pomaga zachować równowagę wodno-elektrolitową organizmu,
- Suplement diety Olimp Hydratonic Fast – tabletki musujące do rozpuszczenia w wodzie. Zawiera między innymi magnez, wapń, sód i potas, a także glukozę i witaminę C, dzięki czemu świetnie redukuje uczucie zmęczenia i znużenia, a ponadto umożliwia prawidłowe funkcjonowanie mięśni.
Czy dzieci mogą pić napoje izotoniczne?
Izotoniki nie są zalecane dzieciom, kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Ze względu na możliwą obecność w składzie substancji słodzących, węglowodanów i kalorii osoby cierpiące na nadwagę powinny uwzględnić spożycie napoju izotonicznego w swoim dziennym bilansie kalorycznym.
Przepis na domowy napój izotoniczny
Czy elektrolity można uzupełniać wyłącznie gotowymi preparatami, dostępnymi w sklepach i aptekach? Bynajmniej! Możesz przygotować pełnowartościowy napój izotoniczny samodzielnie, a zajmie Ci to nie więcej niż 5 minut.
Do przygotowania napoju izotonicznego według przepisu Ewy Antoniak potrzebujesz:
- 1 l wody mineralnej niegazowanej,
- 120 g pomarańczy (połówka),
- 40 g cytryny (połówka),
- 75 g miodu,
- 1 g soli himalajskiej różowej.
Do dzbanka wypełnionego wodą wyciśnij sok z cytryny i pomarańczy, dodaj sól i miód, wymieszaj i już – pyszny i zdrowy napój izotoniczny gotowy. Możesz pić w domu, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by przelać go do butelki i zabrać ze sobą na salę treningową.
Podsumowanie
Napój izotoniczny to skuteczne remedium na niedobory elektrolitów, będące wynikiem długotrwałego, intensywnego wysiłku lub wysokich temperatur powodujących zwiększone wydzielanie potu. Doskonale reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, uzupełnia braki niezbędnych organizmowi składników mineralnych, chroni przed skutkami wyczerpujących treningów. Dobrej jakości napój izotoniczny jest bezpieczny dla zdrowia, aczkolwiek nie powinien być przyjmowany przez ciężarne, kobiety karmiące piersią i dzieci.
Źródła:
- F.F. Colakoglu, The effect of the intake of an isitonic spors drink before orienteering competitions on skeletal muscle damage, J. Phys. Ther. Sci., 2016, 28, 11: 3200–3204, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27942149/, [dostęp 22.07.2022]
- O. Czarnecka, Spożywanie napojów izotonicznych i energetyzujących przez młodzież szkolną, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/183492, [dostęp 22.07.2022]
- K. Szwedziak, E. Polańczyk, M. Szwancarz, A. Żurawska, Napoje izotoniczne w diecie sportowców, Postępy techniki przetwórstwa spożywczego, 1/2015
- Miód z krzewów manuka zawierający methylglyoxal w ilości powyżej 30 mg/k.
- Suplement diety w postaci kapsułek z kompleksem witamin i minerałów.
- Suplement diety z witaminą B6, cynkiem i magnezem, dla sportowców.
- Dodający energii miód nektarowy wielokwiatowy na odporność organizmu.
Najnowsze artykuły
Za co odpowiada błonnik pokarmowy? Poznaj jego właściwości!
Chcesz wspomóc swój metabolizm? Sięgnij po błonnik. Dowiedz się, dlaczego jest tak ważny w codziennej diecie. Sprawdź, w jakich produktach można go znaleźć!
Dieta bogata w błonnik – najważniejsze zasady. Jak ją wprowadzić?
Zobacz, jak ułożyć dietę bogatą w błonnik i cieszyć się dobrym trawieniem.
Cebula – zastosowanie, działanie, właściwości
Zaskakujące właściwości cebuli. Zobacz, w jaki sposób ten niepozorny składnik może poprawić Twoje zdrowie i smak potraw. Wszystko o cebuli!
Dieta w chorobie refluksowej – co można jeść a czego unikać przy refluksie?
Podstawowym zaleceniem terapeutycznym, mającym na celu łagodzenie objawów refluksu, jest stosowanie odpowiedniej diety. Zobacz, co należy jeść, a czego powinno się unikać w chorobie refluksowej.
Przeczytaj także
Izotoniki – czym są i jak działają?
Jeśli Twoją codziennością są intensywne treningi, koniecznie zwróć uwagę na napoje izotoniczne. Jak działają i czym są izotoniki? Czy są zdrowe? Dowiedz się więcej o napojach izotonicznych.
Bergamota i monakolina K i ich wpływ na leczenie zaburzeń lipidowych
W jaki sposób bergamota i monakolina K wpływają na obniżenie cholesterolu? Czy stanowią alternatywę dla tradycyjnych leków? Szczegóły zdradzamy w naszym artykule!
Berberyna – czy jej działanie pomaga w odchudzaniu? Zastosowanie lecznicze berberyny
Berberyna ma wiele dobroczynnych właściwości. Może być wsparciem m.in. dla osób borykających się z cukrzycą typu 2, nadwagą i osłabioną odpornością. Jak i kiedy ją stosować?
Przedawkowanie witaminy D – jakie są objawy i skutki nadmiaru witaminy D w organizmie?
Przedawkowanie witaminy D inicjuje szereg niekorzystnych następstw w naszym organizmie. Dlatego tak ważne jest, aby przed każdą suplementacją sprawdzać jej poziom we krwi i spożywać ją zgodnie z rekomendacjami.
Więcej artykułów na ten temat
Zdrowe słodycze po treningu – kulki mocy z kaszy jaglanej
· 4 minuty czytaniaJeśli szukasz sposobu na przygotowanie organizmu do wysiłku, sprawdź nasz przepis na kulki mocy. Dowiedz się, jak wykonać wysokoenergetyczne przekąski do spożywania przed treningiem!
Odżywczy koktajl potreningowy – dietetyk radzi co jeść po treningu
· 4 minuty czytaniaOdżywienie mięśni po treningu to obowiązkowy element, dzięki któremu mogą się zregenerować i wzmocnić po intensywnym wysiłku. Sprawdź naszą propozycje na szybki i odżywczy koktajl potreningowy!
Power-naleśniki dla sportowców
· 4 minuty czytaniaChcesz przygotować zdrowe i pożywne naleśniki, które dostarczą Ci mnóstwo energii? Sprawdź nasz przepis i przygotuj pyszne danie z dodatkiem masła orzechowego oraz bananów!
