Izotoniki – czym są i jak działają?
Wzmożony wysiłek fizyczny, wysoka temperatura i wilgotność powietrza przyczyniają się do szybszej utraty z organizmu wody i cennych składników mineralnych. Jeden ze sposobów uzupełnienia niedoborów stanowią napoje izotoniczne. Czym są izotoniki i jak działają? Czy są zdrowe? Odpowiadamy!
Co to jest napój izotoniczny?
Napój izotoniczny to płyn do picia, którego celem jest błyskawiczne nawodnienie i wzmocnienie organizmu. W składzie izotoników znajduje się głównie woda, wzbogacona dodatkowo w niezbędne składniki mineralne. Mamy tu więc sód, magnez, potas, węglowodany i witaminy, czyli kluczowe składniki, które wpływają między innymi na sprawność układu sercowo-naczyniowego, układu nerwowego, zapobiegają bolesnym skurczom mięśni i umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Węglowodany znajdujące się w napojach izotonicznych odpowiadają za dostarczenie odpowiedniej dawki energii, a także przyspieszają regenerację organizmu po intensywnym treningu.
Dobry izotonik wyróżnia się świetnie zbilansowanym składem, bez zawartości sztucznych barwników, substancji słodzących czy regulatorów kwasowości. Ponadto charakteryzuje się prawidłowym ciśnieniem osmotycznym, zbliżonym do tego, które naturalnie panuje w ludzkich płynach ustrojowych.
Jak działają i co dają izotoniki?
Podstawowym zadaniem izotoników jest nawodnienie organizmu i uzupełnienie poziomu elektrolitów utraconych wraz z potem w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, a także w trakcie upałów. Ponieważ napoje izotoniczne mają znakomite właściwości nawadniające, polecane są głównie osobom, które aktywnie uprawiają sport zarówno zawodowcom, jak i amatorom.
Należy podkreślić, że nawodnienie w trakcie i po wyczerpującym wysiłku fizycznym jest bardzo ważne, a utrata nawet 1% wody skutkuje znacznym spadkiem wydolności organizmu podczas treningu. Efektywność organizmu maleje, ćwiczenia stają się trudniejsze do wykonania, a praca niektórych układów zostaje zaburzona. Jeśli więc prowadzisz bardzo aktywny tryb życia, a Twoje treningi trwają ponad godzinę, warto wspomóc organizm i sięgnąć po napój izotoniczny, który uzupełni niedobory płynów i elektrolitów.
Czy napoje izotoniczne są zdrowe?
Napoje izotoniczne znakomicie regulują gospodarkę wodną w organizmie. Do tego zawierają niezbędne pierwiastki, wyróżniają się bardzo dobrą przyswajalnością i właściwościami nawadniającymi. Izotoniki bogate w elektrolity dla dorosłych są wręcz zalecane w przypadku długotrwałego wysiłku fizycznego lub w trakcie upałów:
- Zapobiegają przykrym konsekwencjom odwodnienia i intensywnego wysiłku,
- Zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia bolesnych skurczów mięśni i zakwasów,
- Niwelują zmęczenie i przyspieszają regenerację organizmu.
Przyjmowane zgodnie z ich przeznaczeniem nie powodują skutków ubocznych, oczywiście pod warunkiem, że znajdujesz się w grupie docelowej. Nie ma potrzeby picia napojów izotonicznych, gdy nie uprawiasz sportu o dużym zapotrzebowaniu energetycznym. Jeśli Twoja aktywność jest umiarkowana, w zupełności wystarczy zwykła woda.
W sprzedaży dostępne są izotoniki w postaci płynnej oraz w saszetkach lub tabletkach do rozpuszczenia w wodzie. Wśród całej gamy izotoników dostępnych w sklepach i aptekach na uwagę zasługują między innymi:
- Elektrolity Litoxen – tabletki musujące dla młodzieży i dorosłych, które nawadniają i mineralizują organizm,
- Suplement diety Activlab Pharma ElectroVit – polecany podczas obfitego pocenia, wymiotów i zwiększonego wysiłku fizycznego. Zawiera takie składniki jak magnez, potas, wapń i sód, które regulują równowagę elektrolitową w organizmie,
- Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego Litorsal – dla młodzieży i osób dorosłych. Gasi pragnienie, uzupełnia niedobory płynów oraz składników mineralnych, a także pomaga zachować równowagę wodno-elektrolitową organizmu,
- Suplement diety Olimp Hydratonic Fast – tabletki musujące do rozpuszczenia w wodzie. Zawiera między innymi magnez, wapń, sód i potas, a także glukozę i witaminę C, dzięki czemu świetnie redukuje uczucie zmęczenia i znużenia, a ponadto umożliwia prawidłowe funkcjonowanie mięśni.
Czy dzieci mogą pić napoje izotoniczne?
Izotoniki nie są zalecane dzieciom, kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Ze względu na możliwą obecność w składzie substancji słodzących, węglowodanów i kalorii osoby cierpiące na nadwagę powinny uwzględnić spożycie napoju izotonicznego w swoim dziennym bilansie kalorycznym.
Przepis na domowy napój izotoniczny
Czy elektrolity można uzupełniać wyłącznie gotowymi preparatami, dostępnymi w sklepach i aptekach? Bynajmniej! Możesz przygotować pełnowartościowy napój izotoniczny samodzielnie, a zajmie Ci to nie więcej niż 5 minut.
Do przygotowania napoju izotonicznego według przepisu Ewy Antoniak potrzebujesz:
- 1 l wody mineralnej niegazowanej,
- 120 g pomarańczy (połówka),
- 40 g cytryny (połówka),
- 75 g miodu,
- 1 g soli himalajskiej różowej.
Do dzbanka wypełnionego wodą wyciśnij sok z cytryny i pomarańczy, dodaj sól i miód, wymieszaj i już – pyszny i zdrowy napój izotoniczny gotowy. Możesz pić w domu, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by przelać go do butelki i zabrać ze sobą na salę treningową.
Podsumowanie
Napój izotoniczny to skuteczne remedium na niedobory elektrolitów, będące wynikiem długotrwałego, intensywnego wysiłku lub wysokich temperatur powodujących zwiększone wydzielanie potu. Doskonale reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, uzupełnia braki niezbędnych organizmowi składników mineralnych, chroni przed skutkami wyczerpujących treningów. Dobrej jakości napój izotoniczny jest bezpieczny dla zdrowia, aczkolwiek nie powinien być przyjmowany przez ciężarne, kobiety karmiące piersią i dzieci.
Źródła:
- F.F. Colakoglu, The effect of the intake of an isitonic spors drink before orienteering competitions on skeletal muscle damage, J. Phys. Ther. Sci., 2016, 28, 11: 3200–3204, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27942149/, [dostęp 22.07.2022]
- O. Czarnecka, Spożywanie napojów izotonicznych i energetyzujących przez młodzież szkolną, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/183492, [dostęp 22.07.2022]
- K. Szwedziak, E. Polańczyk, M. Szwancarz, A. Żurawska, Napoje izotoniczne w diecie sportowców, Postępy techniki przetwórstwa spożywczego, 1/2015
Najnowsze artykuły
PCOS: Dieta i przepis na różowy koktajl z siemieniem lnianym
Przedstawiamy przepis na zdrowy koktajl, wpisujący się w dietę wspierającą leczenie PCOS. Sprawdź, jak go przygotować!
Dieta obniżająca cholesterol: poznaj przepis na zdrowe guacamole!
Dieta obniżająca cholesterol powinna być bogata w tłuszcze roślinne zamiast w odzwierzęce. Sprawdź nasz przepis na zdrowe guacamole!
Przepis na syrop na odporność – oto wzmacniająca mikstura z cebuli, imbiru i miodu!
Szukasz naturalnego syropu na odporność? Wszystko, czego potrzebujesz, to cebula, miód i imbir. Sprawdź, jak przygotować miksturę wspomagającą układ immunologiczny!
Dania z buraka: sałatka z burakiem, gruszką i orzechami
Burak to warzywo o nieocenionych wartościach odżywczych. Jeśli jeszcze go nie polubiłeś, musisz koniecznie wypróbować nasz przepis na sałatkę z burakiem!
Przeczytaj też
Zdrowe słodycze po treningu – kulki mocy z kaszy jaglanej
Jeśli szukasz sposobu na przygotowanie organizmu do wysiłku, sprawdź nasz przepis na kulki mocy. Dowiedz się, jak wykonać wysokoenergetyczne przekąski do spożywania przed treningiem!
Ksylitol, stewia, syrop z agawy... Czym zastąpić cukier?
Chcesz wyeliminować cukier ze swojej diety? Sprawdź, jakie zamienniki zastosować! Przeczytaj, czym są ksylitol i stewia. Dowiedz się, czy warto sięgać po syropy roślinne!
Łosoś pieczony w niskiej temperaturze z salsą mango-awokado
Nie masz pomysłu na obiad? Wypróbuj nasz przepis z łososiem i awokado. Danie przygotowuje się w piekarniku w niskiej temperaturze. Dzięki temu ryba zachowuje swój wyjątkowy smak. Dowiedz się więcej!
Dietetyczny deser – trójwarstwowy pudding chia
Szukasz pomysłu na zdrowy i jednocześnie pyszny deser? Poznaj nasz przepis na trójwarstwowy pudding chia. Sprawdź, jak przygotować pożywne i słodkie danie z nasion chia, malin i bananów!
Więcej artykułów na ten temat
Zdrowe słodycze po treningu – kulki mocy z kaszy jaglanej
· 4 minuty czytaniaJeśli szukasz sposobu na przygotowanie organizmu do wysiłku, sprawdź nasz przepis na kulki mocy. Dowiedz się, jak wykonać wysokoenergetyczne przekąski do spożywania przed treningiem!
Odżywczy koktajl potreningowy – dietetyk radzi co jeść po treningu
· 4 minuty czytaniaOdżywienie mięśni po treningu to obowiązkowy element, dzięki któremu mogą się zregenerować i wzmocnić po intensywnym wysiłku. Sprawdź naszą propozycje na szybki i odżywczy koktajl potreningowy!
Power-naleśniki dla sportowców
· 4 minuty czytaniaChcesz przygotować zdrowe i pożywne naleśniki, które dostarczą Ci mnóstwo energii? Sprawdź nasz przepis i przygotuj pyszne danie z dodatkiem masła orzechowego oraz bananów!
