Morwa biała -  właściwości lecznicze, stosowanie, przeciwwskazania

23. 3. 2021 · Bartosz Kulczyński · 10 minut czytania

Morwa biała to produkt, który zwykle reklamowany jest jako skuteczny środek w łagodzeniu cukrzycy. Jednak aktualny stan wiedzy pokazuje, że wykazuje ona o wiele szerszy wpływ na zdrowie człowieka. Dlaczego i w jakiej postaci warto po nią regularnie sięgać? O tym dowiesz się z niniejszego artykułu.

 

Co to jest morwa biała?

Morwa biała (Morus alba L.) to roślina należąca do rodziny morwowatych (Moraceae), która cechuje się wysokim potencjałem prozdrowotnym. Powszechnie stosuje się zarówno owoce, jak i liście morwy, jednakże więcej potwierdzonych naukowo właściwości posiadają liście. Są one źródłem wielu związków bioaktywnych o korzystnym działaniu, w tym polifenoli.

 

Podstawowe informacje o morwie białej
Znana także jako: Morus alba
Zastosowanie i działanie:przeciwcukrzycowe, przeciwmiażdżycowe, antynowotworowe, hepatoochronne, wspomagające odchudzanie, antyoksydacyjne
Morwa a alergia: U niektórych osób może powodować reakcje alergiczne
Ciąża i karmienie piersią: Nie zaleca się stosowania

Morwa biała – właściwości lecznicze

Morwie białej przypisuje się szereg walorów prozdrowotnych. W sieci można znaleźć wiele informacji, jakoby surowiec ten miał szeroki wpływ na organizm człowieka. Z pewnością jest składnikiem diety o pozytywnym działaniu, jednakże trzeba zaznaczyć, że nie wszystkie jej właściwości zostały dokładnie zbadane i potwierdzone w badaniach naukowych. W poniższej części artykułu omówiliśmy najważniejsze aspekty związane z potencjałem zdrowotnym morwy białej.

 

Grupa związków biologicznie czynnych w morwie białej
Witaminy: witamina C, witamina K, witamina B2, witamina PP (niacyna)
Flawonoidy:kaempferol, katechina, kwercetyna, mirycetyna, rutyna
Związki mineralne:potas, fosfor, wapń, magnez, żelazo, mangan
Kwasy fenolowe:kwas protokatechowy, kwas galusowy, kwas hydroksybenzoesowy, kwas chlorogenowy, kwas cynamonowy
Inne:1-dezoksynojirimycyna

Morwa biała i jej właściwości zdrowotne w medycynie chińskiej

Morwa biała stanowi ważny element w tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM). W tym systemie medycznym wykorzystywane są różne części rośliny: liście, owoce, a nawet kora. Od setek lat stosowano je w leczeniu gorączki i nadciśnienia tętniczego. Przypisuje się im również właściwości poprawiające wzrok, wzmacniające stawy, a także hepatoprotekcyjne (ochronne wobec wątroby).

Morwa biała na cukrzycę

Morwa biała jest szczególnie znana ze swoich właściwości hipoglikemicznych (obniżających stężenie cukru we krwi), które zostały dobrze udokumentowane w literaturze naukowej. Dla przykładu w 2017 r. zostało opublikowane obszerne opracowanie (źródło: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26972284, data dostępu: 16.03.2021), które jednoznacznie dowiodło, że roślina może powodować obniżenie stężenia glukozy po posiłku.

morwa biała - właściwości zdrowotne

Działanie to ma szczególne znaczenie dla osób zmagających się z podwyższonym poziomem cukru we krwi, cukrzycą typu 2 i insulinoopornością. W tym miejscu koniecznie należy zaznaczyć, że wspomniane właściwości zdrowotne dotyczą liści morwy, a nie owoców, a dokładniej związku w nich zawartego - 1-dezoksynojirimycyny (DNJ). Suplementy diety obniżające pozom cukru jak Morwa Biała Premium, suplement diety zawierają w sobie wyciąg z morwy.

Równocześnie należy podkreślić, że wyniki wspomnianych badań naukowych wykazały również, że stosowanie morwy białej nie wiązało się z poprawą pozostałych parametrów gospodarki węglowodanowej. Naukowcy zaobserwowali, że produkt ten nie miał znaczącego wpływu na wskaźnik insulinooporności (HOMA-IR, ang. Homeostatic Model Assessment). Dodatkowo spożycie rośliny nie spowodowało zmian w poziomie hemoglobiny glikowanej (HbA1C) oraz w stężeniu glukozy na czczo.

Morwa biała – działanie przeciwmiażdżycowe

Naukowcy sugerują, że zarówno owoce, jak i liście białej morwy mogą być skuteczne w zapobieganiu rozwoju miażdżycy. Badania przeprowadzone na gryzoniach (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15795425) pokazały, że u osobników, które otrzymywały proszek z liści morwy, wystąpiła 40% redukcja zmian miażdżycowych w aorcie. Dodatkowo nastąpiło u nich ograniczenie utleniania złego      cholesterolu LDL, stanowiącego      główną przyczynę      powstawania miażdżycy. Z kolei badania (źródło: sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814604005072, data dostępu: 16.03.2021) wykonane z udziałem królików wykazały, że owoce morwy mogą być pomocne w obniżaniu poziomu triglicerydów, cholesterolu całkowitego i „złego” cholesterolu LDL we krwi.

     

    Morwa biała i jej zastosowanie w stanach zapalnych

    Morwa biała suszona cechuje się wysokim potencjałem przeciwutleniającym za sprawą obecnych w niej flawonoidów i kwasów fenolowych. Autorzy badań (źródło: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29567249, data dostępu: 16.03.2021) zaobserwowali, że podawanie ekstraktu z liści morwy zwierzętom z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby spowodowało złagodzenie stresu oksydacyjnego i zwiększenie poziomu dysmutazy ponadtlenkowej, czyli wewnątrzustrojowego przeciwutleniacza.

    Dodatkowo naukowcy odnotowali, że ekstrakt z liści morwy wykazuje zdolność do obniżania stanu zapalnego poprzez wpływ na redukcję poziomu cząsteczek prozapalnych, np. białka C-reaktywnego (CRP), czynnika martwicy nowotworu alfa (TNF-alfa) i interleukiny 1 (IL-1).

    Morwa biała – działanie lecznicze na wątrobę

    Aktualny stan wiedzy wskazuje, że morwa biała może mieć potencjalne działanie hepatoprotekcyjne. W jednym z badań na szczurach (źródło: hindawi.com/journals/ecam/2018/8165716/, data dostępu: 16.03.2021) udowodniono, że owoce morwy mogą łagodzić toksyczne uszkodzenie wątroby wywołane czterochlorkiem węgla. Badacze zauważyli, że doustne podawanie ekstraktu z owoców spowodowało ograniczenie odkładania się lipidów i zmniejszenie zwłóknienia wątroby. Dodatkowo u badanych zwierząt stwierdzono korzystny, mniejszy poziom cytokin (cząsteczek) prozapalnych, co wskazuje na złagodzenie stanu zapalnego.

    Sprawdź też leki na wątrobę.

    właściwości morwy białej

    Dowiedz się więcej na temat regeneracji wątroby.

    W tym miejscu warto podkreślić, że działanie ochronne na wątrobę wykazują też liście morwy białej. Badacze zauważyli, że związki w nich zawarte mają zdolność do obniżania stężenia enzymów wątrobowych - aminotransferazy asparaginianowej (AST) i aminotransferazy alaninowej (ALT) (źródło: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29567249, data dostępu: 16.03.2021).

    Morwa biała liście – właściwości przeciwnowotworowe

    Liściom morwy białej przypisuje się działanie zapobiegające rozwojowi nowotworów. Przeprowadzony eksperyment in vitro dowiódł, że składniki obecne w liściach morwy białej wykazują właściwości cytotoksyczne wobec komórek raka piersi i jelita grubego (źródło: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23441618, data dostępu: 16.03.2021). Warto więc wprowadzić morwę w postaci naparów lub suplementów diety.

    Morwa biała - odchudzanie

    Morwa biała jest postrzegana jako produkt wspomagający odchudzanie. Jednakże na obecną chwilę brakuje przekonujących dowodów naukowych, które mogłyby potwierdzić takie działanie. Choć warto w tym miejscu przywołać wyniki badań na myszach (źródło: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31312821, data dostępu: 16.03.2021), które pokazały, że stosowanie tej rośliny może być pomocne w przypadku leczenia nadwagi i otyłości. Naukowcy odnotowali, że podawanie liści morwy otyłym zwierzętom spowodowało obniżenie masy ciała, jak również zmniejszyło odkładanie się tłuszczu w organizmie. Autorzy doświadczenia zasugerowali, że morwa może łagodzić otyłość poprzez zwiększenie aktywności brunatnej tkanki tłuszczowej (BAT).

    herbatka z morwy białej - na co pomaga?

    Sprawdź, jak obliczyć nomę BMI.

    Morwa biała – skutki uboczne

    Dotychczas nie zaobserwowano poważnych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem liści lub owoców morwy białej. Jednakże u niektórych osób stosowanie preparatów na bazie tej rośliny może być przyczyną wystąpienia łagodnej biegunki, zaparć, wzdęć czy też zawrotów głowy.

    Dodatkowo należy pamiętać, że morwa biała posiada właściwości obniżające stężenie glukozy we krwi. Z tego względu szczególną ostrożność powinny zachować osoby cierpiące na cukrzycę typu 2, które stosują leki hipoglikemizujące (redukujące poziom cukru we krwi). Wynika to z tego, że jednoczesne sięganie po morwę białą, jak i po wspomniane leki może doprowadzić w niektórych przypadkach do niebezpiecznej dla zdrowia hipoglikemii (zbyt znacznego obniżenia stężenia glukozy we krwi).

    Morwa biała – przeciwwskazania

    Morwy białej nie powinny spożywać osoby, które są na nią uczulone.

    Morwa biała w ciąży

    Morwa biała jest produktem potencjalnie bezpiecznym dla zdrowia, jednakże ze względu na brak badań dotyczących skutków ubocznych jej stosowania nie zaleca się przyjmowania suplementów diety z morwą białą przez kobiety ciężarne.

    Morwa biała a karmienie piersią

    Podobnie jak w przypadku wspomnianej ciąży, dotychczas nie określono potencjalnego wpływu spożywania morwy białej (w formie preparatów) na zdrowie kobiet karmiących piersią i ich potomstwo. Stąd nie zaleca się sięgania po suplementy z tą rośliną  w okresie laktacji.

    Morwa biała suszona – ile jeść?

    Głównym składnikiem morwy białej odpowiedzialnej za jej właściwości obniżające poziom glukozy we krwi jest DNJ. Najlepiej sięgać po preparaty z morwą, które w porcji dziennej dostarczą 4,5-18 mg tego składnika. W przypadku suszonych liści morwy najlepiej stosować ok. 3-6 g dziennie.

    morwa biała a cukrzyca

    Sprawdź również zasady żywieniowe dla cukrzyka seniora.

    Morwa biała herbata – jak stosować?

    Nie ma ogólnych zaleceń dotyczących stosowania herbatki z morwy białej. Jednakże zwykle sporządza się napar z wykorzystaniem 2 g suszonych liści, które zalewa się ok. 150-200 ml wody. Zalane liście morwy najlepiej trzymać pod przykryciem przez ok. 10-15 minut.

    Czy morwa biała obniża cukier?

    Morwa biała posiada właściwości obniżające stężenie glukozy we krwi po posiłku. Działanie to dotyczy liści morwy, a nie owoców.

    Morwa biała – które produkty wybierać?

    Na rynku istnieją różne rodzaje produktów z morwą. Najlepiej wybierać suszone liście morwy, ponieważ to właśnie one posiadają wiele potwierdzonych właściwości zdrowotnych. Owoce prawdopodobnie nie wykazują takiego samego działania. Dobrym rozwiązaniem będzie np. morwa biała do picia (w postaci soku przygotowanego na bazie liści). Z kolei decydując się na zakup suplementów diety, warto wybierać sprawdzone preparaty, które posiadają informację o zawartości 1-dezoksynojirimycyny (DNJ), czyli składnika odpowiedzialnego m.in. za właściwości przeciwcukrzycowe. Jeżeli taka informacja nie została podana, to najlepiej sięgać po produkty, w przypadku których producent podał, z jakich ilości suszu przygotowano ekstrakt.

     

    Źródła:

    1. Phimarn W. i wsp.: A meta-analysis of efficacy of Morus alba Linn. to improve blood glucose and lipid profile. Eur J Nutr., 2017, 56, 4, 1509-1521.
    2. Rodrigues EL. i wsp.: Nutraceutical and medicinal potential of the Morus species in metabolic dysfunctions. Int J Mol Sci., 2019, 20, 2, 301.
    3. Thaipitakwong i wsp.: Mulberry leaves and their potential effects against cardiometabolic risks: a review of chemical compositions, biological properties and clinical efficacy. Pharm Biol., 2018, 56, 1, 109-118.
    4. Gryn-Rynko A. i wsp.: New potential phytotherapeutics obtained from white mulberry (Morus alba L.) leaves. Biomed Pharmacother., 2016, 84, 628-636.
    5. Deepa M. i wsp.: Antioxidant rich Morus alba leaf extract induces apoptosis in human colon and breast cancer cells by the downregulation of nitric oxide produced by inducible nitric oxide synthase. Nutr Cancer, 2013, 65, 2, 305-310.
    6. Peng CH. i wsp.: Mulberry Leaf Extracts prevent obesity-induced NAFLD with regulating adipocytokines, inflammation and oxidative stress. J Food Drug Anal., 2018, 26, 2, 778-787.
    7. Chen CC. i wsp.: Mulberry extract inhibits the development of atherosclerosis in cholesterol-fed rabbits. Food Chem., 2005, 91, 4, 601-607.
    8. Yang DK i wsp.: Mulberry fruit extract ameliorates nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD) through inhibition of mitochondrial oxidative stress in rats. Evid-Based Complementary Altern Med., 2018.
    9. Deepa M. i wsp.: Antioxidant rich Morus alba leaf extract induces apoptosis in human colon and breast cancer cells by the downregulation of nitric oxide produced by inducible nitric oxide synthase. Nutr Cancer, 2013, 65, 2, 305-310.
    10. Sheng Y. i wsp.: Mulberry leaves ameliorate obesity through enhancing brown adipose tissue activity and modulating gut microbiota. Food Funct, 2019, 10, 8, 4771-4781.
    11. Enkhmaa B. i wsp.: Mulberry (Morus alba L.) leaves and their major flavonol quercetin 3-(6-malonylglucoside) attenuate atherosclerotic lesion development in LDL receptor-deficient mice. J Nutr., 2005, 135, 4, 729-734.

      Więcej artykułów na ten temat

      O autorze
      Bartosz Kulczyński
      Bartosz Kulczyński
      Z wykształcenia jestem dietetykiem. Aktualnie pracuję jako wykładowca na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu oraz prowadzę własną praktykę dietetyczną w ramach Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek Zdrowie”. Jestem autorem kilkudziesięciu publikacji naukowych o zasięgu krajowym i międzynarodowym, których tematyka dotyczy głównie wpływu składników diety na zdrowie człowieka. Specjalizuję się w żywieniu osób zmagających się z chorobami sercowo-naczyniowymi.
      Przeczytaj więcej od tego autora
      O autorze
      Bartosz Kulczyński
      Bartosz Kulczyński
      Z wykształcenia jestem dietetykiem. Aktualnie pracuję jako wykładowca na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu oraz prowadzę własną praktykę dietetyczną w ramach Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek Zdrowie”. Jestem autorem kilkudziesięciu...
      Przeczytaj więcej od tego autora