Najlepsze zioła na oczy – co warto stosować?

Natura zna lekarstwa na wiele dolegliwości, dotyczy to również zmysłu wzroku. Rośliny lecznicze mają różnorodne działanie zdrowotne. Wyróżnia się m.in. zioła na suche oczy, na poprawę wzroku oraz lepsze widzenie nocą. Które gatunki są najskuteczniejsze? Jak je stosować?

Zioła na wzrok — dlaczego są potrzebne?

Oczy odpoczywają jedynie nocą, w czasie snu, a przez większość dnia są narażone na działanie niekorzystnych czynników. Męczą się na skutek pracy przed komputerem, długiej jazdy samochodem czy zbyt silnego światła. Łatwo ulegają podrażnieniu, co w dłuższej perspektywie może powodować  problemy z widzeniem. Do pogłębienia problemu przyczynia się niewłaściwa dieta (np. niedobór witaminy A i antyoksydantów). To powód, aby poza tradycyjnymi rozwiązaniami, np. kroplami do oczu, regularnie korzystać z dobrodziejstwa ziół. Najlepsze zioła na wzrok działają profilaktycznie i  mogą w pewnym stopniu zahamować lub cofnąć niekorzystne zmiany.

Sprawdź ćwiczenia na wzrok.

Zioła szwedzkie na oczy — sprawdzona mieszanka

Dużą popularnością cieszą się szwedzkie zioła na oczy, tj. mieszanka wg receptury Marii Treben składająca się z jedenastu roślin. Można przyrządzać ją w formie naparów i stosować zarówno zewnętrznie (przemywanie), jak i wewnętrznie (zioła na oczy do picia). Działa na oczy kojąco, likwiduje podrażnienia, nawilża, a jednocześnie dostarcza organizmowi ważnych substancji aktywnie czynnych.

Szwedzka mieszanka na oczy zawiera:

• Bylinę piołun (Artemisia absinthium),
• Balsamowiec mirra (Commiphora habessinica),
• Szafran (Crocus),
• Kamforowiec (Cinnamomum camphora),
• Rabarbar ogrodowy (Rheum rhaponticum),
• Ostryż (Curcuma),
• Mannę (Glyceria),
• Driakiew (Scabiosa),
• Dziewięćsił (Carlina),
• Arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica).

Zioła dobre na oczy — najbardziej znane gatunki

Numerem jeden wśród roślin leczniczych stosowanych na poprawę wzroku i zdrowia oczu jest świetlik łąkowy (Euphrasia officinalis). Ma szerokie zastosowanie:

• Łagodzi podrażnienia spojówek i brzegów powiek,
• Poprawia ostrość widzenia,
• Pomaga przy zmęczeniu oczu oraz przy nadwrażliwości na promienie słoneczne.

Można go stosować w formie odwaru lub kupić krople do oczu oparte na jego bazie. W jego skład wchodzą m.in. glikozydy, flawonoidy, olejki eteryczne, kumaryny, garbniki, kwasy organiczne oraz sole mineralne.

Inne rośliny lecznicze, z których warto korzystać na co dzień

• Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) zawiera alfa-bisabolol i jego pochodne, które mają działanie bakteriobójcze. Warto z niego korzystać w formie naparu. Rumianek na oczy najczęściej stosuje się do przemywania. Niektórzy używają  do tego nawet mokrych saszetek, które służą do sporządzania herbatek, choć większość specjalistów odradza tę metodę. Rumianek koi podrażnienia i pomaga na zmęczone oczy. Regularne stosowanie naparu z rumianku może przynieść ulgę i poprawić komfort. Jeśli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań, rumianek na oczy dla dziecka może stanowić  naturalny sposób na złagodzenie podrażnień i zmniejszenie obrzęków. 
  
• Szałwia - okłady z szałwii to popularny, domowy sposób na opuchnięte, zmęczone, zaczerwienione oczy. Roślina wykazuje delikatne działanie przeciwzapalne i antyseptyczne, dzięki czemu w medycynie naturalnej i alternatywnej stosowana jest m.in. w przypadku zapalenia spojówek. Napar z szałwii można wykorzystać do przemywania powiek. Alternatywą są kosmetyki do pielęgnacji skóry wokół oczu zawierające jej wyciągi w swoim składzie.

Poznaj inne właściwości szałwii.

• Miłorząb japoński (Ginkgo biloba) - substancje zawarte w tej roślinie mogą działać przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie oraz poprawiać krążenie krwi w siatkówce oka. W ziołolecznictwie znajduje zastosowanie jako środek wspierający leczenie jaskry i zmian zwyrodnieniowych plamki żółtej. Występuje w niektórych kroplach do oczu i kosmetykach do pielęgnacji skóry wokół nich jako substancja nawilżająca i ochronna.
• Borówka amerykańska (Vaccinium corymbosum) - warto regularnie pić sok z borówki, głównie ze względu na wysoką zawartość polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym Dzięki temu można poprawić wzrok i ochronić oczy przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. 
• Babka lancetowata (Plantago lanceolata) to niedoceniane panaceum na wiele chorób. Napary i ekstrakty z liści są dobrym źródłem glikozydu aukubiny. Związki te działają kojąco, zmniejszają obrzęki i worki pod oczami. Uszczelniają naczynia włosowate. Pomagają na zmęczone oczy. Wspomagają leczenie  zapalenia spojówek. Babka lancetowata może być stosowana  zewnętrznie, np. w postaci naparów i okładów.
• Nagietek lekarski (Calendula officinalis) jego kwiaty stosuje się podobnie jak liście babki lancetowatej. W szczególności zwalcza zmęczenie oczu i podrażnienia. Oprócz tego pomaga przy nadmiernym łzawieniu.
• Gorzknik kanadyjski (Hydrastis canadensis) to wszechlek od wieków wykorzystywany wśród ludności Ameryki Północnej. Jednym z zastosowań jest przemywanie oczu w przypadku stanów zapalnych i podrażnień. Można przyjmować go także wewnętrznie dla wzmocnienia organizmu, przeciw infekcjom i dla dostarczenia cennych związków.

Występuje głównie w pomarańczowych, czerwonych i żółtych warzywach i owoców. Warto również spożywać dużo owoców:

• Borówki czernicy (Myrtilli fructus),
• Winorośli właściwej (Vitis vinifera),
• Porzeczki czarnej (Ribes nigrum),
• Bzu czarnego (Sambucus nigra),
• Aronii  (Aronia melanocarpa).

Jak stosować zioła dobre na oczy?

Aby zadbać o zdrowie oczu  regularnie zaleca się spożywać owoce zawierające dużo antocyjanów i beta karotenu (wymienione w artykule). Ponadto można przyjmować napary, np. z rumianku czy babki lancetowatej. Takie kuracje zaleca się kontynuować przez 2-3 miesiące, potem warto  zrobić 1-2 miesiące przerwy. Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, codziennie można pić 1-2 filiżanki naparu (jest parzony jak herbata). Warto korzystać również z suplementów diety opartych na ich bazie po konsultacji ze specjalistą.

Większość roślin leczniczych stosuje się interwencyjnie, tj. w przypadku pojawienia się problemu. Okłady na oczy - z czego można zrobić? Najczęściej stosuje się rumianek, świetlik czy babkę lancetowatą, które łagodzą podrażnienia i zmniejszają obrzęki. Służą do tworzenia okładów i przemywania oczu. Alternatywą są krople do oczu wyprodukowane przy użyciu ziół.

Sprawdź wskazówki na pieczenie oczu.

Kiedy zioła na oczy nie pomogą?

• Nadwrażliwość skórna, przerwana ciągłość skóry, niektóre choroby przewlekłe, a także przyjmowanie leków (zarówno doustnie, jak i miejscowo) mogą stanowić przeciwwskazanie do ziołoterapii. 
• Należy również zachować szczególną ostrożność w przypadku dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią. 

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek zioła, zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że jest to zasadne, a przede wszystkim bezpieczne. Zioła na oczy stosowane w medycynie naturalnej od setek lat mogą powodować skutki uboczne, dlatego do ziołoterapii należy podchodzić ostrożnie i zdroworozsądkowo. 

Najlepsze zioła na oczy — podsumowanie

Zioła na oczy warto stosować regularnie, aby nie tylko przywrócić ostrość widzenia, ale również nie dopuszczać do jej pogorszenia. Traktuje się je jako uzupełnienie dla tradycyjnych metod ochrony wzroku.

Źródła:

1. E. Senderski; Prawie wszystko o ziołach; Podkowa Leśna 2007; Wydawca M. E. Senderski.
2. B-E van Wyk, M. Wink; Rośliny lecznicze świata; Wrocław 2004; MedPharm Polska
3. Parus A; Grys A; Babka lancetowata (Plantago lanceolata L.) właściwości lecznicze; Postępy Fitoterapii 3/2010, s. 162-165.
4. Huynh T. Botanical Compounds: Effects on Major Eye Diseases, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3703386/ [dostęp: 26.02.2025]