Zespół Aspergera: choroba geniuszy?

Zespół Aspergera (ang. Asperger syndrome, AS) to zaburzenie, które jest odmianą autyzmu. Choć znany jest od ponad 70 lat, do niedawna chorych na zespół Aspergera bardzo często uznawano po prostu za autystycznych. Nadal wiele osób nie wie, z czym wiąże się taka diagnoza. Bliscy osób, u których stwierdza się to zaburzenie, są często zagubieni i nie wiedzą, gdzie udać się po pomoc. Diagnoza zespołu Aspergera stawiana jest też u dorosłych. Czym zespół Aspergera u dorosłych? Jakie są jego objawy i jak wcześnie rozpoznać zespół Aspergera?

Czym jest syndrom Aspergera?

Spektrum zaburzeń autystycznych to szeroka grupa chorób, których wspólnym mianownikiem jest zaburzenie rozwoju o różnym podłożu. Osoby, które chorują na zaburzenia ze spektrum autyzmu mają przede wszystkim problemy z komunikacją i interakcjami społecznymi.

Do grupy tych zaburzeń należy między innymi zespół Aspergera. Choć większość zaburzeń rozwoju wykrywana jest w okresie wczesnego dzieciństwa, zespół Aspergera często wykrywa się dość późno. Zdarzają się nawet takie przypadki, że potocznie nazywany „Asperger” diagnozowany jest dopiero u dorosłych!

Według statystyk to mężczyźni 3, a nawet 4 razy częściej chorują na zespół Aspergera niż kobiety. Obecnie nie do końca wiemy, ile osób cierpi na zespół Aspergera, bo do lat 90. syndrom Aspergera opisywany był jako autyzm i nie ma dokładnych danych na ten temat.

Jak wygląda Asperger u dorosłych?

Osoby dotknięte Aspergerem przede wszystkim nie mają umiejętności nawiązywania kontaktów międzyludzkich, nie potrafią budować relacji społecznych, nie umieją też pracować w grupie jako część zespołu. Chorzy z zespołem Aspergera nie posiadają nie czytają „mowy ciała”. Gestykulacja i mimika twarzy osób z zespołem Aspergera są skąpe. Osoby te zachowują wyraźny dystans fizyczny, nie utrzymują też kontaktu wzrokowego i nie komunikują się tym samym w sposób niewerbalny. Co więcej, oczy nie stanowią dla tych osób źródła informacji o drugim człowieku. Cechy charakterystyczne dla zespołu Aspergera to też brak chęci do dzielenia się z innymi swoimi zainteresowaniami, bycia częścią zespołu czy wspólnego przeżywania emocji z innymi ludźmi.

Sprawdź też preparaty wspierające układ nerwowy.

Już w dzieciństwie osoba z syndromem Aspergera izoluje się od grupy, nie bawi się z innymi dziećmi i nie nawiązuje też przyjaźni. Dużo mówi się natomiast o ponadprzeciętnych umiejętnościach osób z Aspergerem. Dlaczego zdarza się, że zespół Aspergera jest wykrywany dopiero w dorosłości? W przeciwieństwie do chorych z autyzmem, osoby z zespołem Aspergera nie są dotknięte upośledzeniem umysłowym. Często wykazują natomiast różnego rodzaju wyjątkowe zdolności. Dzieci takie na przykład szybko zapamiętują dużo informacji czy liczą w pamięci i rozwiązują nawet niezwykle trudne działania matematyczne. Z tego powodu zdarza się, że osoba z zespołem Aspergera przez większość swojego życia uznawana jest za „dziwnego geniusza”, który odstaje od grupy rówieśniczej. A to głównie dlatego, że pacjenci z Aspergerem mają często bardzo wąskie, wyspecjalizowane zainteresowania, które nieraz graniczą z obsesją. Ich geniusz jest więc niczym innym, jak obsesją na danym punkcje, z którą nie chcą i nie mogą skończyć. Kolejną charakterystyczną cechą jest mała tolerancja na zmiany. Osoby te nie lubią nowości i są mało elastyczne. Lubią natomiast żyć według własnych, sztywno ustalonych reguł i powtarzalnych rytuałów. To zapewnia im poczucie bezpieczeństwa.

Sprawdź też, czym jest zespół chronicznego zmęczenia.

W przeciwieństwie do chorób ciała, takich jak nadciśnienie czy cukrzyca, zaburzenia dotyczące ludzkiej psychiki są trudniejsze do zdiagnozowania. Czasem subtelny objaw, którego nie zauważa większość osób z otoczenia pacjenta, zdradza chorobę. Zespół Aspergera jest właśnie takim zaburzeniem i niekiedy pacjent przez wiele lat żyje bez prawidłowej diagnozy. Objawy zespołu Aspergera w wieku dorosłym zwykle nie są już tak silne jak u dzieci, lecz nadal bardzo podobne. Członkowie rodziny osoby z Aspergerem są zwykle zaniepokojeni izolacją i chęcią przebywania w samotności. Niezrozumienie wśród najbliższych budzi też sztywny zestaw reguł, według których żyje osoba z Aspergerem i jej strach przed jakimikolwiek zmianami, nawet błahymi! Dorośli z Aspergerem maję też często dziwne, nawet ekscentryczne zainteresowania, jak zapamiętywanie długich ciągów liczb czy zauważanie drobnych szczegółów np. ilości lamp w pomieszczeniu. Mała chęć do kontaktu z ludźmi oraz specyficzne zachowania powodują, że osoby te mogą być odbierane przez otoczenie jako dziwne czy samolubne.

Sprawdź też, jak żyć z osobą cierpiącą na depresję.

Choroba Aspergera u dorosłych − jak ją wykryć?

Co robić, gdy podejrzewamy u najbliższej osoby syndrom Aspergera? Jednym z rozwiązań jest udanie się do poradni zdrowia psychicznego lub poradni psychologiczno-pedagogicznej. Są w każdym, nawet małym mieście. W takiej poradni psycholog lub lekarz psychiatra przeprowadzi z pacjentem długą rozmowę i test, np. test czynnika AQ (Autism spectrum Quotient). Na tej podstawie stwierdzi, czy pacjent zdradza jakieś cechy ze spektrum autyzmu.

Często powtarza się mit, że osoby dotknięte tym syndromem są niezdolne do normalnego życia. To nieprawda! Jeśli tylko choremu zapewni się odpowiednią pomoc psychologiczną, jest on w stanie funkcjonować w społeczeństwie, założyć rodzinę, mieć pracę i cieszyć się życiem jak każdy człowiek. Najważniejsze jest, żeby jak najwcześniej rozpoznać zespół Aspergera. Pozwala to rodzinie i otoczeniu zrozumieć różne zachowania chorego i wdrożyć odpowiednią pomoc.