Higiena oczu a soczewki kontaktowe − jak uniknąć podrażnienia?

Zastanawiasz się, czy nie spróbować zamienić okularów na soczewki kontaktowe? To bardzo dobry pomysł! Oto krótki opis, jak założyć szkła kontaktowe, jak je pielęgnować oraz jak powinna wyglądać prawidłowa higiena oczu przy soczewkach. Zapraszam do lektury.

Jak zakładać soczewki kontaktowe?

Jeśli przed przestawieniem się na soczewki kontaktowe powstrzymuje Cię tylko strach i zastanawiasz się, jak założyć szkła kontaktowe, nie masz się czego obawiać: aplikacja soczewek jest szybka i całkowicie bezbolesna.

Wzdrygasz się na samą myśl o wkładaniu palca do oka? Jak zakładać soczewki bez dotykania gałki? Zupełnie normalnie. Podczas aplikacji szkieł kontaktowych palec nie ma kontaktu z gałką oczną. Umieszczona na opuszce soczewka po nałożeniu na oko sama powinna się właściwie ułożyć. Dzięki temu aplikacja jest totalnie bezbolesna i pozbawiona ryzyka przeniesienia zanieczyszczeń czy drobnoustrojów na gałkę oczną.

Prawidłowo założone soczewki nie powinny powodować dyskomfortu. Dobrze umieszczone szkło kontaktowe jest praktycznie niewyczuwalne. Co ważne, obraz, który widzisz, musi być klarowny i wyraźny. Parę pierwszych aplikacji pewnie zajmie Ci trochę czasu, a Twoje ruchy będą nieprecyzyjne. Jednak to tylko początki, po dojściu do wprawy soczewki będziesz wkładać automatycznie.

Zanim zaczniesz zakładać szkła kontaktowe, koniecznie bardzo dokładnie umyj ręce. O tym, jak to prawidłowo wykonać, dowiesz się z artykułu: Jak prawidłowo myć ręce?. Dzięki temu masz pewność, że nie przenosisz na oko żadnych zarazków, kurzu czy tłuszczu. Unikniesz też podrażnień czy infekcji. Do mycia rąk najlepiej jest stosować mydło antybakteryjne, a do osuszania ręcznik papierowy lub materiał niepozostawiający żadnych nitek czy innych pozostałości na skórze.

Po wyjęciu soczewki z opakowania zwróć uwagę, czy jest dobrze ułożona. Powinna mieć kształt półkolisty. Jeśli jej brzegi wywijają się na zewnątrz, obróć ją na drugą stronę. Dobrze jest zaczynać aplikacje soczewek zawsze od tego samego oka (np. od prawego). Taki nawyk pozwoli uniknąć pomyłek i przyspieszy założenie szkieł kontaktowych. To istotne szczególnie, gdy masz 2 różne wady wzroku. W ten sposób właściwa soczewka będzie dopasowana do dobrego oka.

Jeżeli szkło jest już dobrze ułożone i wygląda prawidłowo w opakowaniu, umieść je na opuszku palca (najlepiej na palcu wskazującym). Następnie, za pomocą środkowego palca tej samej ręki, odsuń lekko dolną powiekę, a palcami drugiej ręki podnieś górną powiekę. W ten sposób utrzymujesz kontrolę nad mruganiem. Zbliż powoli soczewkę do oka i nałóż bezpośrednio na jego powierzchnię. Kieruj wzrok do góry − to Ci pomoże i powstrzyma odruch mrugania.

Po nałożeniu soczewki na oko porozglądaj się na boki, do dołu, do góry i parę razy zamrugaj. Możesz też zamknąć oczy na kilka sekund. To dobrze dopasuje i ułoży szkło kontaktowe.

Jak zdjąć soczewkę? Higiena oczu a soczewki

Żeby ułatwić sobie sam proces ściągania soczewek, wybierz dobrze oświetlone miejsce i dokładnie umyj oraz osusz ręce jak przy zakładaniu soczewek. Przygotuj pojemnik, do którego odłożysz soczewki. Do pojemnika wlej nową, świeżą porcję płynu do pielęgnacji soczewek. Następnie stań przodem do lustra, głowę trzymaj prosto i skieruj wzrok ku górze. Za pomocą środkowego palca odchyl dolną powiekę, a palcem wskazującym przesuń soczewkę lekko w dół.  Następnie chwyć soczewkę w 2 palce − wskazujący i kciuk, lekko ściśnij i zdejmij ją z oka.

Jeśli masz wysuszone oczy, przed ściąganiem soczewek możesz zaaplikować krople nawilżające dedykowane do stosowania na soczewki lub roztwór soli fizjologicznej. O tym, jakie krople stosować do oczu pisałam tu: Krople do oczu: soczewki potrzebują specjalnych preparatów?. Do przesuszonego oka soczewka przylega mocniej, jakby była przyklejona, a na prawidłowo nawilżonych − po prostu leży na gałce i łatwiej ją ściągnąć.

Po całym dniu noszenia soczewki jednodniowe wyrzuć do kosza, natomiast soczewki 2-tygodniowe czy miesięczne dezynfekuj i umieść w pojemniku wypełnionym płynem do soczewek. Szkła kontaktowe powinny być całkowicie zanurzone w płynie. Przed umieszczeniem w pojemniku możesz skropić płynem ściągnięte soczewki i lekko rozetrzeć je w palcach tak, aby usunąć ewentualne zanieczyszczenia.

Dobrą praktyką jest rozpoczynanie ściągania soczewek od tego samego oka, od którego zaczynasz je nakładać. Pomoże to uniknąć mylenia soczewki na prawe oko z tą na lewe.

Jak myć soczewki kontaktowe? Płynem, nie wodą!

Jeśli zastanawiasz się, jak myć soczewki, odpowiedź jest prosta! Używaj do tego odpowiednich, dedykowanych płynów. Soczewek kontaktowych nigdy nie myj wodą! Płyny do mycia soczewek mają składniki dezynfekujące i odbiałczające oraz specjalne bufory, odpowiednie do kontaktu ze szkłem kontaktowym. Mycie powinno ograniczyć się do delikatnego przepłukania płynem i lekkiego roztarcia palcami tak, aby soczewka przybrała prawidłowy kształt. W tej formie odłóż ją do pojemniczka z płynem.

Higiena oczu a soczewki różnych rodzajów: szkła miękkie i twarde

Soczewki kontaktowe dzieli się na miękkie i twarde. Rzadziej używane, twarde stosuje się w przypadku różnych skomplikowanych wad wzroku. Poleca się je częściej osobom cierpiącym na zespół suchego oka. Są trwalsze od miękkich i lepiej przepuszczają tlen. Zwykle dobiera się je indywidualnie pod konkretną wadę wzroku i problemy z widzeniem. Ze względu na trwałość, ale i unikatowe wykonanie, kosztują więcej niż powszechnie używane miękkie szkła.

Obecnie najpopularniejsze na rynku są soczewki miękkie. Możesz je kupić: u optyka, w aptekach czy sklepach internetowych. Są dość uniwersalne i nie ma potrzeby ich indywidualnego dopasowywania do oka. Mają odpowiednio elastyczne tworzywo. Z tego powodu produkuje się je masowo, a ich cena zachęca do stosowania. Ten rodzaj soczewek jest dużo bardziej delikatny, przez co mniej trwały. Najczęściej szkła kontaktowe miękkie występują w wersjach: jednodniowej, 2-tygodniowej lub miesięcznej.

Dobór rodzaju trwałości soczewek zależy w dużej mierze od tego, na jak długo je potrzebujesz. Jeśli na co dzień nosisz okulary, a soczewek potrzebujesz doraźnie w niektóre dni, to najwygodniejsze będą soczewki jednodniowe. Stosując je, nie musisz się martwić o to, ile je przechowujesz. Nie potrzebujesz też płynu ani pojemnika do przechowywania. Gdy chcesz nosić tylko soczewki i zrezygnować z okularów, to bardziej opłacalne będą soczewki o dłuższym terminie przydatności. Niezależnie od sytuacji − wybór szkieł kontaktowych najlepiej skonsultuj z lekarzem. Pielęgnacja obu typów soczewek (miękkich i twardych) jest podobna. Ściąga się je na noc, płucze i umieszcza w pojemnikach z odpowiednim dedykowanym płynem.

Na rynku dostępne są też soczewki typu dzień i noc. Przepuszczają one bardzo dużą ilość tlenu i można położyć się w nich spać, a następnego dnia wyrzucić. Inny ciekawy rodzaj szkieł to ortosoczewki, czyli soczewki ortokeratologiczne. Zakłada się tylko na noc. Podczas snu kształtuje ona rogówkę oka tak, aby zapewnić dobre widzenie w ciągu dnia. Początkowo soczewki te należy nosić każdej nocy, ale z czasem można robić to coraz rzadziej (np. raz na 2 tygodnie). Jeśli jednak odstawisz je całkowicie, rogówka z czasem powróci do pierwotnego kształtu i wada wzroku się odnowi. Ortosoczewki nadają się do korygowania niewielkich wad wzroku i muszą być wykonywane indywidualnie pod Twoje oko.

Płyny do soczewek, czyli jak dbać o soczewki każdego dnia!

Na rynku dostępne są 3 główne typy płynów do soczewek: dezynfekujące, czyszczące i wielofunkcyjne. Płyny czyszczące nadają się przede wszystkim do twardych soczewek kontaktowych i odpowiednio usuwają z nich zanieczyszczenia. Płyny dezynfekujące, inaczej oksydacyjne, działają przeciwbakteryjnie, bo wytwarzają nadtlenek wodoru. Płyny te umieszczone są w specjalnych pojemnikach, które zawierają dyski katalizacyjne. Żeby zdezynfekować soczewkę, musi być ona zanurzona w płynie dezynfekującym ponad 6 godzin. Dużą zaletą płynów oksydacyjnych jest fakt, że nie zawierają konserwantów, więc sprawdzą się lepiej u alergików lub osób z wysuszonymi i podrażnionymi oczami.

Najczęściej wybieranymi i najwygodniejszymi płynami są te wielofunkcyjne. Nadają się do pielęgnacji wszystkich rodzajów soczewek miękkich. Jak sama nazwa wskazuje, działają wielotorowo: pielęgnują, czyszczą, jak i dezynfekują. Jeśli nie jesteś alergikiem i używasz miękkich soczewek, płyn wielofunkcyjny będzie najlepszym wyborem. Spośród wielu marek produkujących takie płyny możesz też wybrać te przeznaczone do wrażliwych oczu. Często dodatki łagodzące lub inna proporcja buforów wewnątrz płynu wystarczą, żeby nadawał się dla osób z wrażliwymi oczami.

Higiena oczu a soczewki − o czym pamiętać?

Soczewki kontaktowe to bardzo wygodna opcja dla osób z wadami wzroku. Żeby zachować oczy w zdrowiu i unikać podrażnień, regularnie myj szkła kontaktowe odpowiednimi płynami, ściągaj je na noc (chyba, że masz soczewki nocne) i pilnuj terminu przydatności do użycia. Jeżeli czujesz, że masz suche oko, skorzystaj z nawilżających kropli do oczu przeznaczonych do soczewek.

Źródła:

1. Whatham AR, Judge SJ. Compensatory changes in eye growth and refraction induced by daily wear of soft contact lenses in young marmosets. Vision Res 2001
2. Fulk GW, Cyert LA, Parker DE, West RW. The effect of changing from glasses to soft contact lenses on myopia progression in adolescents. Ophthalmic Physiol Opt 2003