Hipoplazja szkliwa - jak ją rozpoznać?

Hipoplazja szkliwa to nic innego jak niedorozwój tej twardej tkanki zęba (defekt ilościowy). Może występować zarówno w przypadku zębów mlecznych (zdecydowanie rzadziej), jak i zębów stałych. Nieprawidłowy rozwój szkliwa dzieje się na skutek zaburzenia odkładania się jego białek podczas tworzenia i formowania zawiązka zęba. Zobacz, co to jest hipoplazja zębów.

Hipoplazja szkliwa − co to jest?

Zmiany tego typu sporadycznie występują w uzębieniu mlecznym, bo większość zębów mlecznych ulega mineralizacji jeszcze w życiu płodowym, kiedy to organizm matki chroni dziecko przed wszelkiego rodzaju niedoborami i czynnikami zewnętrznymi.

Okresem, kiedy zęby są najbardziej narażone na zaburzenia rozwoju i mineralizacji szkliwa jest 1.rok życia dziecka, aż 60 % wszystkich zmian to takie, które powstały właśnie w tym czasie. Potem odsetek ten znacząco spada dlatego, że mineralizacji ulega coraz to więcej grup zębowych. Po 4. roku życia prawdopodobieństwo hipoplazji szkliwa wynosi 5%.

Hipoplazja szkliwa − przyczyny

Do najczęstszych przyczyn hipoplazji należą:

• choroby wieku dziecięcego takie jak: różyczka, ospa wietrzna, choroby przebiegające z wysoką gorączka takie jak zapalenie płuc, choroby przewodu pokarmowego oraz inne infekcje
• niedobory pokarmowe wynikające zarówno z niewystarczającą podaży składników odżywczych wraz z dietą i z zaburzeniami wchłaniania ich z przewodu pokarmowego. Szczególnie istotne znaczenie mają sole mineralne takie jak wapń, fosfor, magnez, fluor, witaminy C, D, A, K  i białka.
• choroby endokrynologiczne związane z zaburzeniem wydzielania hormonów tarczycy, przytarczyc, grasicy, trzustki, przysadki
• zaburzenia o charakterze dziedzicznym, gdzie obok nieprawidłowej budowy szkliwa mogą też występować zaburzenia w budowie zębiny. Wyróżniamy tu takie zmiany chorobowe jak np. amelogenesis imperfecta, czyli niecałkowity rozwój szkliwa, dentinogenesis imperfecta, odontogenesis imperfecta, choroba Capdeponta, gdzie występuje niecałkowity rozwój zębiny i dysplazję zębiny

Hipoplazja szkliwa zębowego − rodzaje

Hipoplazja może różnie wyglądać: od pojedynczych białych lub brunatnych plamek na powierzchni zęba tzw. hipoplazja plamkowata, przez punkciki ułożone w jednej lub kilku liniach jak plaster miodu (hipoplazja punkcikowata lub dołkowata). Bardziej zaawansowane zmiany mogą tworzyć bruzdy na powierzchni korony zęba sięgające aż do głębszej warstwy czyli zębny, jest to tzw. hipoplazja rowkowata.

W hipoplazji sierpowatej zmiany są tak rozwinięte, że brzegi sieczne zęba są pofałdowane. Najcięższa wersja hipoplazji szkliwa to tzw. częściowa aplazja szkliwa czyli hipoplazja powierzchniowa, gdzie brak szkliwa występuje na zmianę z szkliwem prawidłowym.

Hipoplazja szkliwa − leczenie

Wszystko zależy od tego, z jakim jej rodzajem mamy do czynienia. Zęby z niewielkimi zmianami takimi jak punktowe przebarwienia lub linijne dołki można odbudować materiałem kompozytowym (takim samym jak używany jest przy klasycznej odbudowie ubytków np. próchnicowego pochodzenia), wcześniej usuwając niewielkie przebarwienia przy pomocy narzędzi stomatologicznych lub preparatów wybielających.

Zęby z szkliwem hipoplastycznym często są dużo wrażliwsze niż zęby z prawidłowa tkanką. Szczególnie intensywnie reagują na bodźce termiczne (ciepło czy zimno) i osmotyczne (słodkie pokarmy). Tu lekarz może Ci polecić profilaktykę fluorkową. Gdy stosowanie past i płukanek na nadwrażliwość nie wystracza, lekarz z pewnością zaleci wykonanie profesjonalnego zabiegu w gabinecie przy użyciu specjalnych lakierów do fluoryzacji.

Gdy lekarz ma do czynienia z zębami o bardzo zaawansowanych zmianach, z dużymi niedoborami szkliwa lub jego znacznym niedorozwojem, zaleca się ich odbudowę przy pomocy licówek, onlay’ów (specjalnych nakładów na zęby) czy koron protetycznych. Często takie zęby są mniejsze, nie do końca wyrżnięte. Ważne jest, żeby odbudować je do prawidłowej wysokości zwarcia tak, żeby pacjent mógł prawidłowo żuć i rozdrabniać pokarmy i żeby czuł całkowity komfort w ich użytkowaniu.

Źródła:

1. Cameron A.,  Widmer R., Stomatologia dziecięca, Urban&Partner, Wrocław 2008, s. 253 -255

2. Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, s.166 -169