Krztusiec. Leczenie kokluszu − na czym polega?

Krztusiec to bakteryjna choroba zakaźna, która przypomina zapalenie oskrzeli. Objawia się przede wszystkim męczącymi, uporczywymi i wyczerpującymi napadami kaszlu, a okres zdrowienia może trwać nawet 4 miesiące. Dla niektórych niesie ryzyko poważnych powikłań. Jak leczyć krztusiec i jak zapobiegać zachorowaniom?

Krztusiec − co to za choroba?

Krztusiec, zwany także kokluszem, to bakteryjna choroba zakaźna, która wywoływana jest przez bakterię Bordetella pertussis. Choroba przenosi się drogą kropelkową i przebiega pod postacią zapalenia oskrzeli. Toksyna bakteryjna uszkadza nabłonek dróg oddechowych i prowadzi do przewlekłych, uporczywych i ciężkich napadów kaszlu.

Sprawdź też, czy warto stosować szczepionkę na krztusiec.

Krztusiec − jak się objawia?

Choroba rozpoczyna się okresem nieżytowym, który trwa około 7 − 14 dni. W tym czasie dominują objawy grypopodobne z katarem, suchym i delikatnym kaszlem i ogólnym osłabieniem. Stopniowo zaczynają pojawiać się napady kaszlu, najpierw w nocy, a potem także w ciągu dnia. Kaszel z czasem przybiera na sile, a faza nieżytowa przechodzi w okres napadowego kaszlu, który trwa aż do 6 tygodni. Taki kaszel występuje seriami, jest duszący i wyczerpujący, a chory ma trudności z nabraniem powietrza. Napad kończy się wdechem powietrza i świstem krtaniowym, (który − szczególnie u dzieci − przypomina pianie) i odkrztuszeniem gęstej i lepkiej plwociny.

Sprawdź też leki na przeziębienie i grypę.

Czasem kaszel prowokuje wymioty. Ogólny stan chorego jest zazwyczaj dość dobry, ale kaszel może być wyjątkowo męczący − na twarzy mogą pojawić się wybroczyny, zasinienie i obrzęk.

W przypadku noworodków − ich stan może być poważny, a zamiast napadów kaszlu występują napady bezdechów.

Okres dochodzenia do pełnego zdrowia trwa długo, bo kilka miesięcy. W tym czasie kaszel stopniowo traci na sile, ale napady nadal mogą się pojawiać, np. po wysiłku fizycznym lub w trakcie innej infekcji.

Krztusiec − leczenie

Leczenie krztuśca obejmuje terapię przyczynową, łagodzenie objawów i zalecenia ogólne. Jeśli prawidłowe i skuteczne leczenie zostanie wprowadzone już w pierwszej fazie nieżytowej − istnieje szansa na delikatniejszy przebieg choroby. Gdy natomiast zaczniesz już napadowo kaszleć, leki nie wpłyną znacząco na Twoje objawy. Ale i tak warto zastosować je jak najszybciej − skrócą bowiem okres, w którym jesteś zaraźliwy dla otoczenia.

Jakie leki stosuje się u chorego na krztusiec? Leczenie opiera się na antybiotykoterapii. W pierwszym rzucie wykorzystuje się antybiotyki makrolidowe: azytromycynę przez 5 dni lub klarytromycynę przez tydzień. Jeśli nie możesz stosować tych leków, odpowiedni jest również kotrimoksazol zażywany przez 14 dni.

Sprawdź też leki na suchy kaszel.

Krztusiec − leczenie domowe

Niestety, nie istnieją potwierdzone medycznie, cudowne metody wyleczenia krztuśca domowymi sposobami. Choć warto oczywiście zwrócić uwagę na zdrowe odżywianie, unikanie czynników drażniących (np. papierosów), nawilżanie powietrza czy odpoczynek i higienę snu.

Większość osób dorosłych nie wymaga hospitalizacji i może dochodzić do zdrowia w warunkach domowych. Jeśli chorujesz jednak na inne poważne choroby przewlekłe i dopadnie Cię krztusiec, leczenie szpitalne może okazać się potrzebne.

Sprawdź też domowe sposoby na leczenie duszącego kaszlu.

Jakie powikłania może spowodować koklusz?

Leczenie (a przede wszystkim zapobieganie!) jest bardzo istotne, bo choroba może nieść ze sobą wiele powikłań. Szczególnie narażone są niemowlęta i osoby obciążone innymi chorobami.

Poważne powikłanie neurologiczne zagrażają przede wszystkim najmłodszym dzieciom, poniżej 6. miesiąca życia. Obejmują one: drgawki, obrzęk mózgu, krwawienia do mózgu czy niedotlenienie i niestety mogą skutkować trwałymi następstwami, np. niepełnosprawnością umysłową, głuchotą, a nawet śmiercią.

Inne następstwa choroby to między innymi choroby płuc (zapalenie płuc, odma opłucnowa), utrata masy ciała, nietrzymanie moczu, przepuklina, krwawienia z nosa, wylewy podspojówkowe, wypadanie odbytnicy czy złamania żeber.

Jak zapobiegać krztuścowi?

Krztusiec jest chorobą bardzo zaraźliwą. Osoba nieuodporniona w 80% zarazi się po kontakcie z osobą chorą. W związku z tym, warto się na nią szczepić. Szczepienie na krztusiec występuje w skojarzonej szczepionce wraz z tężcem i błonicą. Należy do szczepień obowiązkowych u dzieci, a w wieku dorosłym zaleca się jego powtarzanie co 10 lat (niestety ani szczepienie na krztusiec, ani jego przechorowanie nie pozostawia trwałej odporności).

Pamiętaj, że krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt. W związku z tym, szczególną grupą, która powinna zaszczepić się na krztusiec są kobiety w ciąży. Najlepiej zrobić to między 28. a 32. tygodniem ciąży. Wówczas jest duża szansa, że kobieta przekaże przeciwciała przez łożysko do płodu i będą one chronić dzidziusia bezpośrednio po urodzeniu. Jeśli nie jesteś przyszłą mamą, ale w niedługim czasie spodziewasz się noworodka w swojej najbliższej rodzinie, również pamiętaj o szczepieniu. Tak działa strategia kokonu − gdy wszyscy wokół będą zaszczepieni, mniejsze prawdopodobieństwo, że niemowlę się od kogoś zarazi.  

Sprawdź też, jak działa szczepionka.

Jeśli miałeś bliski kontakt z osobą chorą na krztusiec (np. wspólnie mieszkacie), zaleca się tzw. chemioprofilaktykę poekspozycyjną. Polega ona na zażywaniu tych samych leków, co w przypadku leczenia. Osoby chore powinny także pozostać w izolacji odpowiednio długi czas, w zależności od tego kiedy zaczęły zażywać antybiotyki.