Kaszel psychogenny − skąd się bierze kaszel na tle nerwowym?

Kaszel psychogenny, inaczej kaszel idiopatyczny, najczęściej występuje u dzieci, choć zdarza się również u dorosłych. Nie ma on przyczyny fizjologicznej, takiej jak infekcje wirusowe czy bakteryjne lub inne choroby. Kaszel psychogenny leczy się podczas psychoterapii. Zobacz, jak można go rozpoznać.

Kaszel − co to jest?

Z medycznego punktu widzenia kaszel to bezwarunkowy odruch obronny, który jest wywołany podrażnieniem zakończeń nerwowych w błonie śluzowej dróg oddechowych.

Kaszel może pojawić się w wyniku uszkodzenia błony śluzowej dróg oddechowych, do których dochodzi w przebiegu licznych chorób − takich jak przeziębienie, infekcje wirusowe i bakteryjne, astma oskrzelowa, gruźlica, choroba nowotworowa czy alergia.

Kaszel natychmiast pojawia się też, gdy w drogach oddechowych znajdzie się ciało obce − pestka, kawałek jedzenia czy cząsteczki pyłu zawieszonego w powietrzu. Bardzo powszechnym zjawiskiem jest tak zwany „kaszel palacza”, który u palących papierosy spowodowany jest przewlekłym stanem zapalnym i podrażnieniem błony śluzowej w drogach oddechowych. 

Kaszel psychogenny − kaszel bez powodu?

Choć kaszel najczęściej związany jest z chorobą organiczną, zdarza się, że objaw ten występuje u osoby całkowicie zdrowej. Kiedy? Zdarza się tak w przypadku kaszlu psychogennego, czyli inaczej mówiąc, kaszlu na tle nerwowym.

Niektóre osoby kaszlą w sytuacjach stresowych z niewyjaśnionych przyczyn. Co ciekawe, częściej zdarza się to u dzieci niż u dorosłych.

Kaszel psychogenny, inaczej kaszel idiopatyczny, nie ma związku z podrażnieniem zakończeń nerwowych w drogach oddechowych tak, jak to jest w przypadku innych rodzajów kaszlu. Przyczynami kaszlu psychogennego są najczęściej czynniki stresowe, dlatego dotyczy on zwykle wrażliwych dzieci, które doświadczają nerwowych sytuacji w szkole lub w domu. 

Kaszel psychogenny − objawy 

Kaszel to objaw, który towarzyszy wielu chorobom. Dlatego ciężko jest zdiagnozować kaszel na tle nerwowym.

Charakterystyczne objawy kaszlu idiopatycznego to:

• trwa dłużej niż 8 tygodni
• nasila się szczególnie pod wpływem sytuacji stresowych
• nie pojawia się podczas mówienia
• nie występuje w nocy
• słabnie podczas zaangażowania dziecka w zabawę, czytania czy oglądania telewizji
• nie ustępuje po wdrożeniu typowych leków przeciwkaszlowych

Kaszel psychogenny u dziecka

Ten specyficzny rodzaj kaszlu znacznie częściej pojawia się u dzieci niż u osób dorosłych. Kaszel psychogenny może pojawić się u dziecka, które nie radzi sobie z problemami w szkole czy w grupie rówieśniczej. Objaw ten może tez być wyrazem problemów w domu, z molestowaniem seksualnym włącznie. Dlatego ważne jest, żeby osoby przebywające z dzieckiem (także nauczyciele czy opiekunowie w przedszkolu) nie bagatelizowali takich objawów u  podopiecznych. Kaszel psychogenny może być też spowodowany zaburzeniami psychicznymi − występuje między innymi w przebiegu zaburzeń lękowych.

Kaszel psychogenny − leczenie

Podstawowym sposobem leczenia kaszlu psychogennego jest psychoterapia. Leczenie to wdrożyć można jednak dopiero po postawieniu diagnozy, co trwa niejednokrotnie przez wiele tygodni lub miesięcy.

Chory z podejrzeniem kaszlu psychogennego poddawany jest szeregowi badań, takich jak prześwietlenie klatki piersiowej, tomografia komputerowa, spirometria, badania bakteriologiczne plwociny czy testy prowokacyjne. Badania te pozwalają na wykluczenie wszystkich innych przyczyn przewlekłego kaszlu, jak astma oskrzelowa czy choroba nowotworowa płuc.

Kaszel psychogenny ma swoje podłoże w psychice człowieka, a pacjent może nie zdawać sobie sprawy z prawdziwych przyczyn tego objawu. Psychoterapia pod opieką wykwalifikowanego psychoterapeuty to jedyny skuteczny sposób, żeby wyleczyć kaszel psychogenny.

Niestety, część pacjentów, kiedy słyszy taką diagnozę pozostaje sceptyczna i nie ma wystarczającej motywacji, żeby poddać się leczeniu. Kaszel psychogenny, który trwa latami, wywiera bardzo niekorzystny wpływ na zdrowie.