Oparzenia słoneczne u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

Skóra jest największym narządem ludzkiego organizmu. Wraz z upływem czasu jej struktura się zmienia. Skóra dziecka dodatkowo jest cienka, a zawartość barwnika ochronnego – melaniny – dużo mniejsza niż u dorosłego. Nic więc dziwnego, że tak szybko ulega poparzeniu pod wpływem promieniowania słonecznego. Dowiedź się, jakie są objawy oparzenia słonecznego u dziecka i jak je leczyć.

Przyczyny oparzeń słonecznych u dzieci

Główną przyczyną oparzenia słonecznego u dzieci jest długotrwała ekspozycja niechronionej skóry na promieniowanie słoneczne. Skóra dziecka jest niezwykle delikatna, szczególnie u maluchów posiadających jasną karnację, a w związku z tym bardziej wrażliwa na szkodliwy wpływ słońca niż skóra dorosłego. Przy braku odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej szybciej pojawiają się na niej objawy poparzenia.

Warto być świadomym, że konsekwencje oparzenia słonecznego w dzieciństwie nie ograniczają się tylko do trwającego kilka dni zaczerwienienia i pieczenia skóry. Wykazano, że ich przebycie w istotny sposób zwiększa ryzyko czerniaka w dorosłości – jednego z najbardziej złośliwych nowotworów. Długotrwała ekspozycja na słońce i brak ochrony przeciwsłonecznej to również czynniki ryzyka przedwczesnego starzenia się skóry, powstawania znamion oraz rozwoju mniej złośliwych nowotworów – raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego.

Oparzenie słoneczne u dziecka – objawy

Objawy oparzenia słonecznego u dziecka zależą od stopnia uszkodzenia skóry. Oparzenie powierzchniowe (pierwszego stopnia) obejmuje tylko naskórek. Jego powstanie to najczęściej skutek nasilonej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Skóra dziecka jest wówczas zaczerwieniona i bolesna. Może być widoczny niewielki obrzęk. Starsze dzieci mogą skarżyć się na nasilone pieczenie. Oparzenie ograniczone do naskórka goi się zazwyczaj w przeciągu 5 do 10 dni bez pozostawienia śladu.

Obecność pęcherzy wskazuje na wyższy stopień uszkodzenia – oparzenie drugiego stopnia. Obejmuje ono nie tylko naskórek, ale również powierzchniową warstwę skóry właściwej. Cienkościenne pęcherze są wypełnione płynem surowiczym i łatwo pękają, a uszkodzona skóra jest zaczerwieniona, wilgotna i sącząca. Oparzeniu towarzyszy nasilony ból oraz pieczenie. Uszkodzona skóra ulega wygojeniu w ciągu ok. 2 tygodni. Choć zazwyczaj nie powstają blizny, często pozostają przebarwienia.

Jak leczyć oparzenia słoneczne u dzieci?

Leczenie oparzenia słonecznego u dziecka zależy od stopnia uszkodzenia skóry. Jednak musisz wiedzieć, że nadrzędną rolę odgrywa ochrona niemowląt przed słońcem. Unikanie bezpośredniej ekspozycji na słońce pomiędzy godziną 11 a 16, stosowanie kremów do opalania dla dzieci (co najmniej SPF 50), ubieranie kapelusza z szerokim rondem oraz bawełnianych ubrań z filtrem UV to wskazówki, które sprawdzą się również u dzieci starszych.  Jednak kiedy już dojdzie do oparzenia słonecznego, warto wiedzieć, jak sobie z nim skutecznie radzić i kiedy należy zgłosić się do lekarza.

Oparzenie to przede wszystkim rana, która może ulec nadkażeniu bakteryjnemu. Odpowiednie obchodzenie się z nim ma za zadanie zminimalizować to ryzyko, a także zmniejszyć natężenie przykrych dolegliwości. Oto wskazówki, jak krok po kroku postępować z oparzeniem słonecznym u dziecka.

1. Jak w przypadku wszystkich oparzeń podstawową rolę odgrywa jak najszybsze przerwanie kontaktu skóry z czynnikiem uszkadzającym (tutaj jest to słońce) oraz jej chłodzenie. W tym celu należy użyć bieżącej wody o temperaturze ok. 15 do 20 ℃. Schładzanie powinno trwać co najmniej 20 minut lub do momentu wystąpienia dreszczy i obejmować fragment skóry objęty oparzeniem. Nie wolno zanurzać oparzonej okolicy w wodzie z lodem, ponieważ może to pogłębić uraz w następstwie hipotermii.
2. Oparzenia powierzchniowe objawiające się jedynie zaczerwieniem skóry bez obecności pęcherzy można leczyć w domu. Sprawdzą się tutaj doskonale kremy na oparzenia słoneczne oraz balsamy po opalaniu zawierające w swoim składzie substancje o działaniu przyspieszającym naprawę uszkodzonej skóry takie jak panthenol lub aloes. Równie przydatne okazują się opatrunki hydrożelowe, które utrzymują wilgotne środowisko rany, dzięki czemu działają łagodząco i sprzyjają szybszemu gojeniu się.
3. Obecność pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Specjalista oceni i opatrzy ranę oparzeniową, a także zleci odpowiednie leczenie.

Ze względu na to, że do oparzeń słonecznych u dzieci najczęściej dochodzi na wakacjach, wybierając się na nie, warto znać ranking kosmetyków na oparzenia słoneczne. Należy pamiętać o tym, że przez ranę oparzeniową organizm traci płyny. O ile w przypadku oparzeń pierwszego stopnia obejmujących niedużą powierzchnię ciała utrata ta jest niewielka, o tyle większe uszkodzenia mogą stać się przyczyną odwodnienia, szczególnie u małych dzieci. Z tego powodu rodzice powinni zadbać o odpowiednią doustną podaż płynów.

Domowe sposoby na oparzenia słoneczne u dzieci

Podstawowy sposób właściwego obchodzenia się z oparzeniem słonecznym to schładzanie skóry oraz stosowanie substancji łagodzących jego objawy. Jeśli oparzenie jest powierzchniowe, bez pęcherzy, a Ty akurat nie masz przy sobie aptecznego kremu na oparzenia słoneczne, możesz wspomóc się domowymi sposobami. Oto kilka z nich:

• Aloes – większość z nas posiada tę roślinę w swoim domu. Aloes cechują świetne właściwości nawilżające i kojące,
• Kefir lub zsiadłe mleko – regenerują uszkodzoną skórę, a także działają chłodząco,
• Miód – wykazuje właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne, dzięki czemu przyśpiesza gojenie,
• Olejek z mięty pieprzowej – dzięki zawartości mentolu działa chłodząco i niweluje ból związany z oparzeniem,
• Skrobia ziemniaczana – wystarczy ją rozrobić z zimną wodą, a następnie zamoczyć nią gazę i przykładać do rany. Skrobia ziemniaczana łagodzi ból i pieczenie.

Podsumowanie

Dzieciństwo to szczególny okres pod względem fizjologii skóry. To właśnie wtedy jest ona szczególnie podatne na szkodliwe działanie promieniowania słonecznego. Liczne oparzenia skóry powodowane przez promieniowanie UV zwiększają ryzyko rozwoju czerniaka w przyszłości. Zdrowie dziecka zależy od rodziców, dlatego tak ważna jest Twoja  świadomość w tym temacie.

Źródła:

1. Igielska, Oparzenia słoneczne w młodym wieku są bardzo niebezpieczne, https://www.mp.pl/dermatologia/wywiady/298666,oparzenia-sloneczne-w-mlodym-wieku-sa-bardzo-niebezpieczne,1, [dostęp 29.05.2022 r.]
2. C.O. Lloyd, Oparzenia leczone pozaszpitalnie – Zapobieganie i opieka, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/121031,oparzenia-leczone-pozaszpitalnie-zapobieganie-i-opieka, [dostęp 29.05.2022 r.]
3. M. K. Tripp, S. K. Peterson, A. V. Prokhorov, Correlates of Sun Protection and Sunburn in Children of Melanoma Survivors, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5482415/, [dostęp 29.05.2022 r.]