Płytki oddech: co robić, kiedy nie możesz odetchnąć pełną piersią?

Oddychanie jest czynnością tak naturalną i automatyczną, że na co dzień mało kto uświadamia sobie, że w ogóle oddycha! Przytaczając słowa słynnej fraszki „szlachetne zdrowie nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz.” Nie doceniamy tego, że bez problemu oddychamy, dopóki nie pojawi się problem… na przykład płytki oddech. Płytki oddech to objaw wielu różnych chorób, zarówno układu oddechowego jak i serca. Co oznacza płytki oddech? Jakie są jego przyczyny?

Oddech − dlaczego nie zwracasz na niego uwagi?

Oddychanie to proces, w którym zachodzi wymiana gazowa między organizmem żywym, a otoczeniem. W przypadku człowieka zjawisko to zachodzi w płucach, między pęcherzykami płucnymi a drobnymi naczyniami krwionośnymi, które je oplatają.

Możesz zauważyć, że oddychasz odruchowo, bez kontroli czy świadomości. Dzieje się tak dlatego, że ośrodki oddechu, które kontrolują cały proces, znajdują się w Twoim pniu mózgu. Zdrowy, dorosły człowiek oddycha z częstością od 12 do 18 oddechów na minutę, a oddechy te są spokojne i nie wymagają wysiłku.

Podobnie jest u dzieci, z tą różnicą, że im dziecko młodsze, tym oddycha szybciej. Częstotliwość oddechu niemowlęcia to nawet 40 oddechów na minutę, w przypadku dziesięciolatka częstotliwość ta wynosi od 17 do 23 oddechów na minutę.

Płytki oddech − co to jest?

Płytki oddech czy duszność, to nieprzyjemne uczucie niewystarczającej ilości powietrza w płucach. Możesz wtedy czuć, że mimo oddychania, w Twoich płucach nadal jest zbyt mało życiodajnego tlenu. Brzmi okropnie, prawda? Jakie są przyczyny płytkiego oddechu? Objaw ten może towarzyszyć wielu chorobom.

Płytki oddech − przyczyny

1. Astma oskrzelowa

Choroba ta cechuje się napadami odwracalnego skurczu dróg oddechowych, któremu towarzyszą słyszalne świsty, kaszel oraz płytki oddech. Dowiedz się więcej o astmie oskrzelowej z artykułu: Astma oskrzelowa: 6 rzeczy, które powinien wiedzieć o niej chory.

2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

W przeciwieństwie do astmy, pacjenci z POChP cierpią na nieodwracalny, postępujący skurcz oskrzeli. Objawy takie jak kaszel, odkrztuszanie nadmiaru wydzieliny z drzewa oskrzelowego czy płytki oddech mają najczęściej charakter przewlekły

3. Zapalenie płuc

Gdy miąższ płucny objęty jest stanem zapalnym, dochodzi do ograniczenia powierzchni wymiany gazowej i trudności z oddychaniem. Objawem tego może być między innymi krótki, płytki oddech.

4. Zapalenie oskrzeli

Jeśli stan zapalny dotyczy oskrzeli i oskrzelików, prowadzi to do objawów zwężenia dróg oddechowych i podobnych jak w astmie czy POChP 

5. Obrzęk płuc

Kolejna przyczyna ostrych zaburzeń oddychania, w tym płytkiego oddechu. Płuca w obrzęku są dosłownie „zalane“ płynem, przez co nie spełniają swojej funkcji.

6. Odma opłucnowa

Jeśli w wyniku urazu klatki piersiowej lub płuca, powietrze dostanie się do opłucnej (dwuwarstwowej błony chroniącej płuca), dochodzi wówczas do ucisku miąższu płucnego. Poza kaszlem, możesz odczuwać płytki oddech i ból w klatce piersiowej.

7. Zatorowość płucna

Podobnie jak odma opłucnowa, zatorowość płucna jest stanem zagrożenia życia. W chorobie tej dochodzi do zamknięcia światła tętnicy płucnej przez materiał zatorowy np. skrzeplinę. Objawami zatorowości płucnej jest duszność, płytki oddech i ból w klatce piersiowej.

8. Zwłóknienie płuc

Do stopniowego, postępującego włóknienia płuc dochodzi na przykład w twardzinie układowej. Objawy takie jak płytki oddech narastają przy tej chorobie powoli, ale stopniowo.

9. Zastoinowa niewydolność serca

Stan ten związany jest z tym, że Twoje serce, poprzez swoją pracę, nie jest w stanie sprostać wymaganiom organizmu. Pacjent z zastoinową niewydolnością krążenia odczuwa duszność, ma płytki oddech i obniżoną tolerancję wysiłku

10. Zawał serca

Ostre niedokrwienie mięśnia sercowego to stan wymagający nagłej pomocy lekarskiej. W wyniku zawału pacjent odczuwa całe spektrum różnych objawów, między innymi silny ból za mostkiem, ból lewego barku, duszność i płytki oddech.

11. Przyczyny psychogenne

Płytki oddech niekoniecznie musi świadczyć o organicznej chorobie, może być też objawem zaburzeń psychicznych. Najczęstszym psychogennym powodem płytkiego oddechu są napady lękowe, kiedy pacjent subiektywnie odczuwa płytki oddech.

Płytki oddech to objaw, który towarzyszyć może wielu różnym schorzeniom, zarówno tym przewlekłym jak POChP, ale przede wszystkim nagłym, wymagającym pilnej interwencji lekarskiej jak zawał serca, czy odma opłucnowa. Dlatego nie lekceważ tego objawu i jeżeli odczuwasz problemy z oddychaniem i nie możesz odetchnąć pełną piersią, lepiej udaj się do lekarza.