Antyoksydanty
Co to są antyoksydanty?
Jak sama nazwa wskazuje, antyoksydanty przeciwdziałają zachodzącym w organizmie reakcjom utleniania. To zróżnicowana grupa związków i pierwiastków chemicznych. Suplementy antyoksydacyjne, które możesz dostać w aptece, zazwyczaj zawierają kilka substancji czynnych. Oto przykładowe antyoksydanty: witaminy A, E i C, cynk, melatonina, glutation, koenzym Q10, flawonoidy i antocyjany.
Jak działają antyoksydanty?
Wolne rodniki to związki, które mają w swojej strukturze bardzo reaktywną formę tlenu. Brak jednego elektronu sprawia, że oksydanty chcą się jak najszybciej zneutralizować i „atakują” najbliższe pasujące do nich cząsteczki, w tym białka i kwasy nukleinowe. Antyoksydanty usuwają nadmiar wolnych rodników, oddając im brakujący elektron. Dlatego do zachowania zdrowia niezbędna jest równowaga między przeciwutleniaczami a oksydantami.
Antyoksydanty — gdzie występują?
Antyoksydanty witaminowe znajdziesz w wielu produktach spożywczych:
- witamina A — nabiał, żółtka jaj, masło, tłuste ryby morskie, warzywa w kolorze żółtym i ciemnozielonym, żółte owoce,
- beta-karoten (prowitamina A) — czerwone i pomarańczowe warzywa i owoce (marchew, dynia, papryka, pomidor, bataty, morele), papaja, natka pietruszki, szczaw, szpinak, sałata,
- witamina E — orzechy, kiełki, pełnoziarniste produkty zbożowe, kapusta włoska, mango, brukselka, kukurydza, oleje roślinne, łuskane ziarna pszenicy,
- witamina C — cytrusy, jagody, kiwi, natka pietruszki, porzeczki, truskawki, czerwona papryka, ziemniaki, kapusta.
Nie tylko witaminy są antyoksydantami. Inne przeciwutleniacze to:
- selen — znajdziesz go w orzechach brazylijskich, cebuli, czosnku, ryżu, łuskanych ziarnach pszenicy i grzybach,
- cynk — zawarty w ostrygach, produktach zbożowych z pełnego przemiału, podrobach, mięsie, rybach i roślinach strączkowych,
- polifenole — są składnikiem czerwonego wina oraz zielonej, czerwonej i białej herbaty.
Jeśli chodzi o przyprawy, królową przeciwutleniaczy jest kurkuma. Zawiera antyoksydanty, witaminy z grupy B i wiele minerałów. Poza tym najważniejsza substancja aktywna w kurkumie, czyli kurkumina, działa przeciwzapalnie.
Dlaczego dieta bogata w antyoksydanty jest ważna?
Wolne rodniki codziennie powstają w organizmie w procesie oddychania komórkowego. Poza tym ich produkcję zwiększa:
- stres,
- brak snu,
- promieniowanie UV,
- zanieczyszczenie środowiska,
- nadużywanie leków i alkoholu,
- palenie tytoniu,
- niewłaściwa dieta.
Wszystkie te czynniki powodują stres oksydacyjny i prowadzą do poważnych chorób, m.in. Alzheimera, miażdżycy czy nowotworów. Warto zadbać o to, aby nasza dieta była bogata w antyoksydanty, witaminy i minerały, które neutralizują nadmiar oksydantów. Ponadto wraz z wiekiem i stopniem zanieczyszczenia środowiska powinniśmy przyjmować więcej antyoksydantów. Jeśli Twoja dieta nie pokrywa zapotrzebowania na przeciwutleniacze, po konsultacji z lekarzem zacznij zażywać antyoksydanty w tabletkach.
Antyoksydanty w tabletkach
Suplementy antyoksydacyjne są dostępne w aptece w różnych formach, np. płynów lub kapsułek. Niektóre antyoksydanty w tabletkach zawierają ekstrakty roślinne o silnym działaniu przeciwutleniającym. Antyoksydanty witaminowe mają w składzie całą gamę witamin i minerałów.