Żylaki w młodym wieku – przyczyny, leczenie i zapobieganie

Żylaki uznaje się za jedną z chorób cywilizacyjnych XXI w. Problem w głównej mierze dotyka seniorów, jednak zaburzenia funkcjonowania żył coraz częściej rozpoznaje się także u osób młodych. Schorzeniu sprzyjają czynniki genetyczne oraz nieprawidłowe nawyki. Nieleczone żylaki mogą być niebezpieczne dla naszego zdrowia, a nawet życia. Co robić, jeśli się pojawią? W jaki sposób zahamować ich postęp? Podpowiadamy!

Żylaki w młodym wieku – przyczyny

Żylaki w młodym wieku to skutek zaburzeń w funkcjonowaniu zastawek żylnych, które odpowiadają za regulację przepływu krwi. Krew, zamiast płynąć we właściwym kierunku (w stronę serca), na skutek uszkodzenia mechanizmów wspomagających pokonywanie siły grawitacji zaczyna zalegać w naczyniach, powodując poszerzenie żył i rozwój żylaków. Tendencję do obecności nieestetycznych zmian przejawiają w szczególności żyły kończyn dolnych. Żylaki na nogach powstają wzdłuż łydek, na tylnej części ud i w zgięciach kolanowych.

Jakie są przyczyny żylaków w młodym wieku? Prym wiodą tu uwarunkowania genetyczne. Nasz kod genetyczny determinuje m.in. dokładną strukturę naczyń krwionośnych i zastawek. Obciążony wywiad rodzinny wśród najbliższych członków rodziny podnosi ryzyko rozwoju choroby. Specjaliści uznają, że podatność genetyczna może być wynikiem np. za małej liczby zastawek w naczyniu lub zwiększonej podatność ścian żył na rozciąganie.

Do innych przyczyn żylaków w młodym wieku należą:

• Płeć żeńska – kobiety aż 5 razy częściej cierpią z powodu żylaków. Za taki stan rzeczy mogą odpowiadać w głównej mierze różnice hormonalne,
• Nadwaga i otyłość – szczególnie tzw. otyłość brzuszna, która powoduje utrudnienie odpływu krwi żylnej, prowadząc do jej zastoju, a także sprzyja uszkodzeniu zastawki żyły odpiszczelowej (największej żyły powierzchownej kończyny dolnej), 
• Wykonywany zawód – szczególnie narażeni na żylaki są przedstawiciele zawodów wymagających długotrwałego stania: fryzjerzy, kelnerzy, chirurdzy itp.,
• Niewłaściwa dieta – regularne spożywanie wysoko przetworzonej żywności bogatej w nasycone tłuszcze zwiększa ryzyko stanów zapalnych żył,
• Ciąża – w trakcie ciąży przez zmiany hormonalne dochodzi m.in. do wzrostu objętości krwi.

Jak rozpoznać żylaki w młodym wieku?

Wymienione czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia schorzenia. Skąd wiadomo, że naszym problemem są żylaki nóg?

• Objawy choroby żylnej przybierają różną postać w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia oraz rodzaju zajętych żył.
• W przypadku teleangiektazji, które rozwijają się z żył podbrodawkowatych skóry właściwej, zmiany widoczne są na skórze jako czerwone lub fioletowe drobne żyłki, wyglądem przypominające gałązki. Gdy dotrą do naczyń położonych w głębszej warstwie skóry, pojawiają się w postaci tzw. żył siateczkowatych, które swoich wyglądem przypominają sieć rybacką.
• Wiele osób może także dostrzec pod skórą grube wypukłości w kolorze brunatnym lub fioletowym, świadczące o upośledzeniu drożności naczyń żylnych.
• Częstym objawem żylaków są bolesne skurcze nóg czy uczucie tzw. „kręcenia nóg” zwane również zespołem niespokojnych nóg.

Jak leczyć żylaki w młodym wieku?

Leczenie żylaków w młodym wieku należy rozpocząć się od konsultacji lekarskiej. Chorobami układu żylnego zajmuje się flebolog. To właśnie do lekarza tej specjalności powinien zgłosić się każdy, kto zauważy u siebie niepokojące objawy w postaci widocznych pajączków lub żylaków na nogach. Skierowanie można uzyskać również od lekarza rodzinnego, który dokona wstępnego wywiadu. Podstawową metodą diagnostyki chorób żył jest badanie USG Doppler. Daje ono niemal 100% pewności, czy badana zmiana ma charakter żylaków, a także pomaga określić przyczynę ich powstawania.

Leczenie żylaków u osób w młodym wieku może mieć różny charakter w zależności od stopnia nasilenia problemu. W początkowej fazie prowadzi się leczenie zachowawcze w postaci farmakoterapii. Jej celem jest poprawa napięcia naczyń krwionośnych i działanie przeciwzapalne. Bardzo dobre rezultaty daje również noszenie specjalnych produktów uciskowych. Kompresjoterapia połączona ze zdrowym trybem życia hamuje rozwój przewlekłej niewydolności żylnej u młodych pacjentów.

Czy usuwać żylaki w młodym wieku?

Kiedy problem żylaków narasta, leczenie zachowawcze może okazać się niewystarczające. Niezbędna jest wówczas ingerencja chirurgiczna. Obecnie medycyna oferuje szereg mało inwazyjnych rozwiązań. Popularną metodą walki z żylakami w młodym wieku jest skleroterapia. Zabieg polega na zamknięciu naczynia z użyciem specjalnych substancji drażniących ściany naczynia. Za ich pośrednictwem w żyłach dochodzi do kontrolowanego uszkodzenia śródbłonka, a następnie jego zrostu.

Do innych metod chirurgicznych leczenia żylaków zaliczamy:

• Stripping – zabieg operacyjny polegający na usunięciu żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej,
• Miniflebektomia – metoda, podobnie jak stripping, polega na usunięciu zmienionego żylakowo naczynia w małych fragmentach,
• Laseroterapia – metoda wykorzystuje zjawisko wysokiej temperatury uzyskiwanej w celu kontrolowanego zniszczenia ściany naczynia. Na skutek tego dochodzi do zrostu tkankowego i wykrzepiania krwi w jego wnętrzu. Po pewnym czasie zamknięte naczynie jest wchłaniane przez okoliczne tkanki,
• Usuwanie żylaków przy użyciu klejów tkankowych – do naczyń wprowadza się specjalne substancje powodujące sklejanie i w konsekwencji ich całkowite zamknięcie.

Najczęstszym powikłaniem nieleczonych żylaków jest zakrzepica. Może powstawać na różnych etapach choroby niewydolności żylnej. Stanowi ona bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia, dlatego wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Żylaki w młodym wieku – zapobieganie

W jaki sposób wzmocnić żyły, żeby uniknąć problemów z żylakami? Najlepszym sposobem jest profilaktyka. Oto 5 zasad, które warto wdrożyć do codziennej rutyny.

1. Kontroluj swoją wagę ciała – nadwaga sprawia, że w kończynach dolnych wzrasta ciśnienie krwi, co sprzyja rozwojowi żylaków.
2. Dbaj o regularną aktywność fizyczną – najkorzystniejsze dla żył są aktywności fizyczne wzmacniające mięśnie nóg, np. spacery, pływanie i jazda na rowerze. Należy unikać obciążających ćwiczeń, takich jak np. podnoszenie ciężarów.
3. Postaw na odpowiednią dietę – włącz do codziennego jadłospisu naturalne produkty, które wzmacniają żyły i działają przeciwzakrzepowo. Warto sięgnąć po owoce zawierające flawonoidy i bioflawonoidy (jagody, wiśnie, maliny, pomarańcze czy grejpfruty). Jednocześnie należy wypijać odpowiednią ilość płynów każdego dnia, najlepiej w postaci wody i ziołowych herbat.
4. Wzmacniaj żyły rutyną i diosminą – ich właściwości znane są w medycynie od bardzo dawna. Obydwa składniki znajdziesz w produktach spożywczych oraz w dedykowanych preparatach. Leki na żylaki bez recepty zmniejszają obrzęki, pajączki i uczucie ciężkich nóg towarzyszące żylakom kończyn dolnych, a dodatkowo przyspieszają odpływ krwi żylnej, co poprawia napięcie ścian naczyń żylnych i wzmacnia naczynia krwionośne. Przed użyciem środków farmakologicznych, warto skonsultować to z lekarzem prowadzącym.
5. Stosuj kompresjoterapię uciskową – ważnym elementem przeciwdziałania problemom z krążeniem, jest stosowanie specjalistycznych wyrobów uciskowych, np. skarpet, pończoch lub rajstop przeciwżylakowych. Produkty mają za zadanie wspierać prawidłowe opróżnianie naczyń i zapobiegają ich dalszemu poszerzaniu. Dodatkowo kompresjoterapia niweluje obrzęki i stany zapalne oraz łagodzi uczucie ciężkości nóg. Stopień ucisku zawsze dobierany jest przez lekarza.

Podsumowanie

Żylaki zawsze są objawem niewydolności żylnej. Problem może dotknąć pacjentów w różnym wieku – młode osoby nie są w tym przypadku wyjątkiem. Bardzo ważne, aby być jego świadomym i w razie pojawienia się pierwszych objawów podjąć niezbędne działania. Początkową fazę choroby może skutecznie leczyć, dlatego im wcześniej zostanie rozpoczęta terapia żylaków, tym lepsze efekty uzyskamy.

Źródła:

1. Marona, A, Kornbis, Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia – aktualny stan wiedzy, Postępy farmakoterapii, 2009
2. Kielar, Metody leczenia teleangiektazji, Chirurgia po dyplomie, https://podyplomie.pl/chirurgia/14777,metody-leczenia-teleangiektazji, [dostęp: 12.05.2023 r.]
3. Pruszczyk, M. Ciurzyński, M. Kostrubiec, Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, wyd. II, Medical Tribune, 2021.