Kaszel palacza – przyczyny, objawy i leczenie

9. 2. 2023 · 6 minut czytania

Kaszel palacza powstaje na skutek rozrostu gruczołów śluzowych w efekcie dostarczania organizmowi nadmiernej ilości toksyn. Jedynym sposobem na pozbycie się objawu jest całkowita rezygnacja z palenia papierosów.

Ewelina Zygmunt
Ewelina Zygmunt
Kaszel palacza – przyczyny, objawy i leczenie

Jedną z konsekwencji toksycznego działania dymu na układ oddechowy jest kaszel palacza. Wiele osób przyzwyczaja się do tego objawu, przyjmując kaszel jako naturalny element swojego nałogu. Jednak nie wolno go lekceważyć, ponieważ uporczywy kaszel może być sygnałem poważnych chorób. Jak rozpoznać i w jaki sposób pozbyć się kaszlu palacza? Podpowiadamy!

Co to jest kaszel palacza?

Kaszel palaczato następstwo podrażnienia śluzówki dróg oddechowych substancjami z dymu papierosowego. Jego intensywność najczęściej zależy od ilości wypalanych papierosów oraz okresu trwania nałogu. Dym w papierosie zawiera ok. 4 tysięcy niebezpiecznych dla zdrowia substancji. Do szczególnie toksycznych związków chemicznych należą:

  • Nikotyna o działaniu obkurczającym naczynia krwionośne,
  • Substancje smoliste przyczyniające się do rozwoju chorób nowotworowych,
  • Tlenek węgla zmniejszający ilość tlenu w organizmie,
  • Benzopiren o właściwościach rakotwórczych,
  • Cyjanowodór podrażniający błony śluzowe,
  • Fenole uszkadzające rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela.

Przewlekły, uporczywy objaw, trwający powyżej 8 tygodni powinien być podstawą jak najszybszej konsultacji lekarskiej. Osoby palące znacznie częściej obarczone są ryzykiem rozwoju groźnych dla zdrowia i życia chorób, do których należą:

  • Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
  • Astma oskrzelowa,
  • Nowotwór gardła, oskrzeli lub płuc,
  • Rozedma płuc,
  • Gruźlica.

Palenie tytoniu nie pozostaje obojętne również dla skóry, która z każdym wypalonym papierosem traci witalność, staje się poszarzała oraz podatna na charakterystyczne zmarszczki palacza, nieestetyczne zmiany i przebarwienia. Więcej na temat zmian skórnych zachodzących u palaczy znajdziesz w artykule: palenie a cera. Nałóg nikotynowy ma równie niekorzystny wpływ na zdrowie jamy ustnej. Papierosy powodują poważne choroby przyzębia i tkanek ich otaczających. Najbardziej zauważalnym następstwem jest zmiana barwy uzębienia. Zęby palacza są przebarwione, zżółknięte, a na ich powierzchni obserwujemy brązowy nalot. Wpływa to w dużym stopniu na estetykę uśmiechu.

Co to jest kaszel palacza

Przyczyny kaszlu palacza

W jaki sposób dochodzi do rozwoju objawu kaszlu palacza? Drogi oddechowe wyściela nabłonek rzęskowy, którego zadaniem jest wyłapywanie i zatrzymywanie zanieczyszczeń. Zawarte w dymie tytoniowym toksyczne substancje działają drażniąco na błonę śluzową dróg oddechowych i uszkadzają nabłonek rzęskowy. W wyniku tego rzęski tracą swoje właściwości i nie są w stanie skutecznie pełnić swoich funkcji. Jednocześnie pod wpływem palenia papierosów wzrasta ilość śluzu, co w konsekwencji doprowadza do występowania przewlekłego procesu zapalnego i kaszlu palacza.

Kaszel palacza - objawy

Największe nasilenie kaszlu palacza obserwuje się w godzinach porannych zaraz po wstaniu z łóżka. Najczęściej przybiera mieszany charakter - początkowo występuje pod postacią kaszlu suchego, jednak wraz z upływającym czasem napady połączone są z odpluwaniem gęstej, śluzowo-ropnej wydzieliny. Kaszel u osób palących to nie jedyny objaw - oprócz niego obserwuje się inne symptomy. Zalicza się do nich między innymi:

  • Chrypkę, 
  • Drapanie w gardle,
  • Ból w klatce piersiowej,
  • Utrudnione oddychanie,
  • Zmianę barwy głosu.

Kaszel palacza powinien szczególnie zaniepokoić, gdy:

  • Kasłanie połączone jest z odkrztuszaniem znacznych ilości ropnej, gęstej wydzieliny,
  • Odkrztuszana wydzielina jest podbarwiona krwią,
  • Oprócz kaszlu występuje zjawisko tzw. świszczącego oddechu,
  • Przy kasłaniu występują ostre bóle w klatce piersiowej,
  • Ataki kaszlu prowadzą do zasłabnięć i omdleń,
  • Kaszlowi towarzyszą duszności.

Aby jednoznacznie stwierdzić kaszel palacza, specjalista może zalecić badania, takie jak: testy alergiczne, spirometrię, RTG klatki piersiowej, tomografię komputerową czy bronchoskopię.

Kaszel placza objawy

Kaszel palacza - leczenie

Lekarze w tej kwestii są zgodni - pierwszym etapem leczenia kaszlu palacza jest zaprzestanie palenia papierosów. Rezygnacja z nałogu dla wielu osób stanowi spore wyzwanie, bez wątpienia to niełatwe zadanie, jednak z pomocą różnego rodzaju preparatów na rzucanie palenia można tego dokonać. Ich działanie opiera się na dostarczeniu organizmowi stopniowo mniejszej ilości nikotyny. W ten sposób pomagają odzwyczaić się od palenia, jednocześnie łagodząc nieprzyjemne objawy odstawienia tytoniu i głodu nikotynowego. Środki na rzucanie palenia dostępne są bez recepty w różnej postaci: jako gumy do żucia, pastylki do ssania, plastry, tabletki powlekane, czy aerozole do stosowania w jamie ustnej.

Osoby, które nie zdecydują się na rzucenie nałogu, niestety nie wyleczą całkowicie kaszlu palacza. Mogą jednak zniwelować uporczywe objawy za pomocą środków farmakologicznych dostępnych w aptece. Jeśli na skutek wysuszenia śluzówki gardła pojawia się chrypka i kaszel suchy, dobrym sposobem będzie sięgnięcie po leki na chrypkę oraz syropy na kaszel suchy wykazujące działanie nawilżające. Przy uporczywym kaszlu mokrym najlepiej sprawdzą się syrop na kaszel mokry o działaniu rozrzedzającym zalegającą flegmę.

Domowe sposoby na kaszel palacza

Kaszel palacza to problem, z którym można radzić sobie również za pomocą naturalnych sposobów. 

  • Domowe metody na kaszle palacza obejmują przede wszystkim stosowanie inhalacji. Mają one skuteczny wpływ na układ oddechowy - rozrzedzają gęstą wydzielinę i pomagają usuwać ją z płuc, tym samym łagodzą kaszel i bardzo dobrze natleniają krew. Można je wykonywać za pomocą ziołowych naparów i domowych parówek. Regularnie wykonywane zabiegi przyczyniają się do poprawy funkcjonowania układu oddechowego. 
  • Równie ważne jest dbanie o odpowiednie nawodnienie. Wypijanie ok. 2-2,5 litrów wody pomaga skutecznie zmniejszać ilość zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Wiele osób sięga również po naturalne zioła, takie jak: rumianek, tymianek, wyciąg z prawoślazu czy herbata ze skrzypu polnego. Łagodzą one podrażnienia spowodowane uporczywym kaszlem oraz nawilżają błony śluzowe gardła. 

Warto jednak pamiętać, że powyższe sposoby działają tylko doraźnie, nie leczą przyczyny dolegliwości, a jedynie redukują dokuczliwe objawy.

Kaszel placza leczenie

Czy kaszel palacza znika?

Kaszel palacza po zaprzestaniu palenia niestety nie zniknie z dnia na dzień. Płuca palacza potrzebują czasu na regenerację, aby oczyścić się z toksycznych substancji pozostałych po nałogu. Ten proces może zająć od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Dlatego kaszel po rzuceniu palenia potrafi utrzymywać się miesiącami. Z czasem nabłonek dróg oddechowych unormuje produkcję wydzieliny i napady kaszlu będą coraz rzadsze. Jednak jeśli w wyniku przewlekłego stanu zapalnego doszło do zmian strukturalnych, to samo rzucenie palenia nie cofnie powstałych wcześniej zmian.

Rzucenie palenia przynosi wiele korzyści zarówno dla zdrowia osoby uzależnionej, jak i osób z jej najbliższego otoczenia. To przede wszystkim szansa na regenerację organizmu i zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób odtytoniowych, a także zwiększenie szansy na dłuższe przeżycie w stosunku do osób nadal palących. Pierwsze pozytywne skutki rzucenia palenia pojawiają się niemal po 20 minutach od wypalenia ostatniego papierosa, a ich lista rośnie wraz z wydłużeniem czasu bez sięgania po wyroby tytoniowe.

Podsumowanie

Kaszel palacza może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie i wiązać się z rozwojem wielu groźnych dla życia i zdrowia chorób, wśród których szczególnie niebezpieczne są nowotwory układu oddechowego. Zerwanie z nałogiem to jedyny sposób, aby pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości i uniknąć ewentualnych powikłań.

 Żródła:
  1. F. Mejza, Palenie a płuca, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/pochp/palenie/54200,palenie-a-pluca, [dostęp: 17.02.2023] 
  2. G. Kardas i in., Uzależnienie od papierosów i możliwości zwalczania nałogu tytoniowego, Pneumonologia Polska, 2020
  3. P.Kuna, Dym tytoniowy, a choroby układu oddechowego, http://p-www.jakowicki.pl/doc/Dym%20tytoniowy%20a%20choroby%20ukladu%20oddechowego.pdf, [dostęp: 17.02.2023]

    Więcej artykułów na ten temat

    O autorze
    Ewelina Zygmunt
    Ewelina Zygmunt
    Jestem lekarzem w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w Wojskowym Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie. Choć jeszcze nie podjęłam ostatecznej decyzji co do wyboru specjalizacji, to moje serduszko bije w stronę ginekologii i położnictwa, a także endokrynologii. W szczególności interesuje mnie wpływ zdrowej diety na gospodarkę hormonalną człowieka. W wolnych chwilach lubię gotować i testować nowości kosmetyczne. Uwielbiam podróże, dobre jedzonko oraz jogę.
    Przeczytaj więcej od tego autora
    O autorze
    Ewelina Zygmunt
    Ewelina Zygmunt
    Jestem lekarzem w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w Wojskowym Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie. Choć jeszcze nie podjęłam ostatecznej decyzji co do wyboru specjalizacji, to moje serduszko bije...
    Przeczytaj więcej od tego autora