Wylewy podskórne u osób starszych – przyczyny, objawy i leczenie

Wylewy podskórne to widoczne gołym okiem czerwone lub fioletowe plamy, które są powszechnym problemem osób starszych. Na schorzenie nakładają się różne czynniki, między innymi przyjmowane leki, choroby przewlekłe, a także naturalne procesy starzenia. Skóra zmienia swój wygląd, w jej obrębie powstają liczne zasinienia, przebarwienia i nieestetyczne plamy. Poznaj przyczyny, objawy i metody leczenia wylewów podskórnych u seniorów.

Wylewy podskórne na rękach u osób starszych – przyczyny

Wylewy podskórne u seniorów powstają na skutek nieprawidłowej budowy ścian naczyń krwionośnych oraz zaburzeń w składzie krwi. Nadmierna kruchość i przepuszczalność tkanek powodują przedostawanie się erytrocytów poza łożysko naczyń. Wówczas nawet niewielkie urazy czy otarcia mogą prowadzić do rozwoju charakterystycznych zmian. Wybroczyny na rękach bardzo często pojawiają się po przeprowadzeniu procedur medycznych – nakłucia żyły do pobrania krwi. Na problem nakładają się również liczne choroby przewlekłe, które zazwyczaj dotykają osób w podeszłym wieku. 

Wylewy podskórne mogą współwystępować w przebiegu schorzeń wpływających na kruchość naczyń krwionośnych, takich jak:

• Cukrzyca,
• Reumatoidalne zapalenie stawów,
• Toczeń układowy,
• Zespół Sjogrena,
• Choroba wieńcowa,
• Migotanie przedsionków,
• Marskość wątroby,
• Schorzenia nerek.

Częstym podłożem powstawania siniaków jest również anemia u osób starszych, spowodowana niedoborem żelaza lub witaminy B12. Schorzenie daje niespecyficzne objawy, a w połączeniu z innymi chorobami przewlekłymi może być niebezpieczne dla zdrowia. Szukając przyczyn tworzenia się wylewów podskórnych u seniorów, warto uwzględnić także przyjmowane leki. 

• Wpływ mają zwłaszcza te, które mogą upośledzać hemostazę, czyli całokształt mechanizmów zapobiegających wypływowi krwi z naczyń krwionośnych. 
• Do substancji, które sprzyjają tworzeniu się siniaków, należy kwas acetylosalicylowy obecny w wielu lekach przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. 
• Podobne działanie mają kortykosteroidy stosowane w terapiach przeciwzapalnych lub przeciwalergicznych, a także lekirozrzedzające krew, które osłabiają naczynia krwionośne i prowadzą do łatwiejszego powstawania krwiaków.

Ponadto istotnym czynnikiem, który także może niekorzystnie oddziaływać na tkankę, są fizjologiczne procesy starzenia skóry. W miarę upływu czasu staje się ona coraz cieńsza i delikatniejsza. Należy zaznaczyć, że szacunkowo już po 60. roku życia naturalna synteza włókien kolagenowych praktycznie zanika. Zakłócenie właściwego pH powoduje zmniejszenie odporności na czynniki zewnętrzne i większy potencjał do pojawiania się podrażnień oraz stanów zapalnych skóry. 

Siniaki w obrębie rąk i innych partii ciała mogą wynikać również z niewłaściwej diety ubogiej w witaminy C, K, E oraz rutynę. Wymienione składniki stoją na straży elastyczności, wytrzymałości i szczelności naczyń krwionośnych. W stanach ich niedoboru synteza kolagenu ulega upośledzeniu, a powstające nowe włókna mają nieprawidłową strukturę, co zwiększa podatność naczyń na uszkodzenia. 

Wylewy podskórne u seniorów w obrębie rąk i innych części ciała mogą również wskazywać na:

• Niski poziom płytek krwi,
• Zaburzenia krzepnięcia krwi,
• Małopłytkowe skazy krwotoczne,
• Niedobory czynników krzepnięcia,
• Nowotworowe choroby układu krwiotwórczego.

Należy pamiętać także, że odleżyny w początkowym stadium zaawansowania przyjmują postać czerwonych plam na skórze. Dlatego u osób leżących wylewy podskórne pojawiające się w okolicach zwiększonego ucisku, zawsze należy odróżniać od odleżyn.

Wylewy podskórne na rękach u osób starszych – objawy

Wylewy podskórne na rękach przyjmują najczęściej postać plam wybroczynowych o różnej wielkości. Najbardziej narażone na pękanie są naczynka położone na grzbietowych powierzchniach rąk oraz przedramionach. 

• Zmianom może towarzyszyć ból, drętwienie i uczucie „ciągnięcia” skóry. Niektórzy pacjenci skarżą się dodatkowo na obecność wyczuwalnej twardej grudki pod powierzchnią skóry. 
• Jeśli wylewy są rozległe, mogą powodować znaczny dyskomfort i utrudniać wykonywanie codziennych czynności. 
• Kolor wybroczyn zależy od lokalizacji pękniętego naczynia – początkowo przybierają barwę ciemnofioletową lub ciemnoczerwoną, następnie w miarę wchłaniania tworzy się biliwerdyna, która daje zabarwienie zielone. Po kolejnych dniach powstaje żółta bilirubina świadcząca o kończącym się etapie gojenia. Tempo gojenia zależy od wielkości wybroczyny, trwa od kilkunastu dni do nawet kilku tygodni. Skóra w dotkniętym obszarze pozostaje często przerzedzona i ścieńczała.

Wylewy podskórne na rękach u osób starszych – leczenie

Gdy wylewy podskórne po dłuższym okresie nie znikają, a na ciele tworzą się wciąż nowe zmiany, należy zasięgnąć konsultacji lekarskiej. Może się okazać, że schorzenie wymaga specjalistycznego leczenia. 

• Lekarz w pierwszej kolejności zleci wykonanie morfologii z oznaczeniem czasu krzepnięcia i ilości płytek krwi (trombocytów). 
• Równie istotne jest oznaczenie stężenia żelaza i ferrytyny oraz prób wątrobowych. W zależności od zgłaszanych objawów diagnostyka może zostać poszerzona o inne badania obrazowe.

Plan leczenia zależy od stwierdzonej przyczyny, która spowodowała zmiany. 

• Jeśli za powstawanie wybroczyn odpowiadają przyjmowane leki, należy (o ile to możliwe) zmodyfikować dawkę lub przepisać inny preparat. 
• W niektórych przypadkach warto rozważyć podanie środków uszczelniających ściany naczyń. Korzystny wpływ ma rutyna zawarta w między innymi w lekach na żylaki bez recepty. 
• Warto również wdrożyć suplementację witaminy C i witaminy E. Preparaty wykazują działanie wzmacniające naczynia krwionośne, co zapobiega tworzeniu się sińców. Ponadto witamina C ułatwia przyswajanie żelaza, uczestniczy w procesie rozwoju erytrocytów oraz wspiera gojenie ran. Znajdziesz je m.in. w formie kapsułek oraz kropli.

Wylewy podskórne na rękach u osób starszych – domowe sposoby

Aby ułatwić regenerację tkanek i przyspieszyć gojenie podskórnych wylewów, warto sięgnąć po domowe sposoby na siniaki i stłuczenia. O czym przede wszystkim należy pamiętać?

• Bardzo dobrą metodą jest schłodzenie obszaru, na którym pojawił się krwiak. Zimny kompres z lodu owiniętego w ręcznik obkurczy naczynia krwionośne i zapobiegnie dalszym wylewom krwi. Pamiętajmy o tym, by lód nie miał bezpośredniego kontaktu ze skórą. Najlepiej owinąć go bawełnianym ręcznikiem.
• W kolejnych dniach, kiedy siniaki zaczną się wchłaniać, możemy zmienić kompres na ciepły, żeby usprawnić krążenie i przepływ krwi. Zastosowanie ciepła może także rozluźnić napięte tkanki. 
• Domowe leczenie wspomogą również zioła o działaniu przeciwzapalnym i uszczelniającym naczynia krwionośne. Są to m.in wyciągi z ziela ruty, nagietka, arniki górskiej i kory kasztanowca. 
• Równie istotna jest właściwa ochrona skóry. Pielęgnacja skóry osób starszych wymaga szczególnej troski, by wspomóc jej regenerację. Należy kompleksowo i regularnie wspierać jej mechanizmy obronne poprzez delikatne oczyszczanie oraz właściwe nawilżanie.

Codzienny jadłospis, a w szczególności dieta dla osób starszych leżących, powinna uwzględniać produkty bogate we wcześniej wspomnianą witaminę C, E, cynk, selen oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Posiłki muszą być lekkostrawne i koncentrować w sobie wysoką jakość składników odżywczych. Równie istotny wpływ na stan skóry ma dostateczne nawodnienie. Zgodnie z zaleceniami seniorzy powinni przyjmować ok. 2 - 2,5 litrów płynów każdego dnia, najlepiej w formie wody mineralnej, soków warzywnych i owocowych, zup oraz naparów ziołowych. Należy szczególnie unikać pikantnych potraw oraz ostrych przypraw.

Podsumowanie

Predyspozycje do tworzenia się wylewów podskórnych zwiększają się wraz z wiekiem, dlatego na schorzenie narażeni są głównie seniorzy. Jeśli siniaki pojawiają się bez uchwytnej przyczyny, nie ustępują samoistnie, towarzyszy im ból lub obrzęk, stan ten wymaga konsultacji lekarskiej. Objaw może zwiastować szereg chorób wymagających specjalistycznego leczenia. Dlatego zanim sięgniemy po domowe metody, zgłośmy się do specjalisty.

Źródła:

1. M. Borowicz, Fizjologia starzenia się skóry i konsekwencje tego procesu u osób starszych, http://wydawnictwo.wseit.edu.pl/wp-content/uploads/2020/06/Fizjologia-starzenia-si%C4%99-sk%C3%B3ry-i-konsekwencje-tego-procesu-u-os%C3%B3b-starszych.pdf [dostęp: 17.10.2022 r.]
2. Odnoczko, B. Baran, J. Windyga, Zasady rozpoznawania skaz krwotocznych ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki laboratoryjnej, Hematologia 4/2016
3. P. Gajewski, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021