Odparzenia u dorosłych. Czym są i jak je leczyć?

Odparzenia u dorosłych to dosyć często spotykany problem. Mogą pojawić się niemal we wszystkich obszarach ciała. Dolegliwość powoduje nieprzyjemne pieczenie i swędzenie. Uszkodzona skóra stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii oraz grzybów, dlatego wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Dowiedz się, kto jest najbardziej narażony na odparzenia i jak można się przed nimi uchronić!

W jaki sposób dochodzi do powstania odparzeń?

Odparzenia to bolesne zmiany skórne o charakterze zapalnym, które powstają na skutek przegrzania, wilgoci, a także tarcia skóry o skórę lub skóry o inną powierzchnię (na przykład ubrania czy biżuterię). Objawiają się przekrwieniem i zaczerwienieniem. Często towarzyszy im ból, pieczenie i swędzenie. Mimo że odparzenia nie mają przyczyny zakaźnej, to w procesie ich rozwoju może dochodzić do nadkażenia grzybami i bakteriami, które utrudniają gojenie zmian.

Jakie miejsca są najbardziej narażone na odparzenia?

U osób unieruchomionych odparzenia mogą dotyczyć każdej okolicy ciała. Najczęściej pojawiają się w miejscach dobrze ocieplonych ze skłonnością do wzmożonej potliwości. Są to: 

• Pachwiny, 
• Uda, 
• Pachy,
• Stopy. 

Osoby z nadmierną masą ciała bardzo często zmagają się z odparzeniami skóry pomiędzy jej fałdami, a u kobiet bolesne zmiany powstają również pod biustem. Zaniedbane odparzenia często prowadzą do pogorszenia się stanu skóry – dochodzi do wysięku płynu surowiczego, co w efekcie może skutkować zakażeniem bakteryjnym lub grzybiczym. To sytuacja szczególnie niebezpieczna dla osób leżących, które zmagają się z odparzeniami w wielu miejscach.

Jakie mogą być przyczyny odparzeń u dorosłych?

Czynnikami, które sprzyjają powstawaniu odparzeń, są przede wszystkim:

• Długotrwałe przebywanie w jednej pozycji – dotyczy to przede wszystkim osób stale leżących, które korzystają z pomocy pieluchomajtek (borykają się one najczęściej z odparzeniami pośladków, pachwin i odbytu),
• Otyłość, nadwaga – odparzenia powstają w fałdach skóry, gdzie cyrkulacja powietrza jest utrudniona,
• Brak dbałości o właściwą higienę,
• Nadmierne pocenie się,
• Wrażliwa skóra, ze skłonnościami do alergii,
• Drażniące środki kosmetyczne lub chemiczne,
• Intensywne uprawianie sportów – wówczas często dochodzi do odparzeń okolicy ud, pachwin, pod pachami, czy stóp,
• Problemy zdrowotne – nietrzymanie moczu jest najczęstszą przyczyną powodującą odparzenia stref intymnych,
• Noszenie zbyt ciasnych ubrań ze sztucznych materiałów.

Odparzenia pachwin i miejsc intymnych

Jak już wiemy za odparzenia pachwin i miejsc intymnych odpowiada wiele czynników, między innymi niewystarczająca higiena intymna, noszenie bielizny ze sztucznych materiałów. Do zmian skórnych bardzo często dochodzi również u chorych osób leżących. Tutaj warto podkreślić, że niedostateczna pielęgnacja może mieć wpływ na tempo i proces powstawania owrzodzeń i odleżyn. Dlatego zmianę pampersa u dorosłych zawsze należy poprzedzić użyciem specjalnych produktów pielęgnacyjnych, w skład których wchodzą kremy i maści nawilżające.

W przypadku gdy osoba leżąca dodatkowo zmaga się z nietrzymaniem moczu, trzeba zwrócić szczególną uwagę na systematyczną wymianę podkładów oraz pieluchomajtek na czyste, które zagwarantują niezakłóconą cyrkulację powietrza. Jeśli jednak zauważymy zaczerwienienie na skórze, należy działać od razu, by nie dopuścić do pogłębienia zmian. Gdy opiekujemy się osobą leżącą, w apteczce obowiązkowo powinny znaleźć się maści na odleżyny oraz leki na owrzodzenia.

Jak leczyć odparzenia u dorosłych?

Odparzenia są dolegliwością trudną do leczenia i bardzo bolesną, dlatego w momencie pojawienia się zmian w pierwszej kolejności trzeba zadbać o właściwą pielęgnację, by przede wszystkim zahamować ich dalszy rozwój i złagodzić przykre dolegliwości. Skórę z odparzeniami należy traktować specjalistycznymi produktami aptecznymi. Kosmetyki lecznicze zawierają w składzie substancje czynne, takie jak cynk, alantoina, pantenol, arginina czy grupy witamin F. Najlepsza maści na rany to taka, która łagodzi ból, działa bakteriobójczo oraz przeciwgrzybiczo. Środki te dzięki składnikom odżywczym są w stanie szybko poradzić sobie z odparzeniami w różnych miejscach i co najważniejsze przynoszą natychmiastową ulgę w bólu i pieczeniu.

Aplikując lek na zmienione miejsce, trzeba pamiętać o wcześniejszym przygotowaniu. Skórę z odparzeniami warto delikatnie przemywać preparatami powierzchniowo nieczynnymi – na przykład solą fizjologiczną. Następnie należy dokładnie ją osuszyć lub pozostawić do samoistnego wyschnięcia i dopiero wtedy aplikować preparat leczniczy.

Jeśli po regularnym stosowaniu maści lub kremów na odparzenia nie widać znaczącej poprawy, należy zgłosić się do lekarza. Specjalista zleci leczenie ogólne lub stosowanie silniejszych preparatów na receptę.

Domowe sposoby na odparzenia u dorosłych

Leczenie odparzeń można również wspierać za pomocą domowych sposobów. W tym przypadku wachlarz możliwości jest naprawdę duży, a większość potrzebnych składników znajdziesz w swojej kuchni. 

1. Doskonałym sposobem na odparzoną skórę jest mąka ziemniaczana. Wystarczy posypać zaczerwienione miejsce na ciele i umożliwić dostęp do powietrza. Obserwacje pokazują, że już po kilku godzinach bolesne pieczenie ulega złagodzeniu, a zaczerwienienie znika. 
2. Mąka ziemniaczana na odparzenia może być również wykorzystywana do przygotowywania kąpieli z dodatkiem krochmalu. Do zrobienia mieszanki trzeba rozpuścić 2 łyżki stołowe mąki ziemniaczanej w 2 szklankach zimnej wody. Roztwór należy zagotować, cały czas energicznie mieszając, by nie dopuścić do powstania grudek. Tak przygotowany krochmal wlewamy do wanny napełnionej wodą.
3. Kolejnym domowym sposobem na odparzenia u dorosłych są okłady z rumianku. Roślina wykazuje przeciwzapalne i przeciwalergiczne właściwości. Łagodzi podrażnienia i wspomaga produkcję kolagenu. Sporządzamy napar z 1 saszetki lub łyżeczki suszu i odstawiamy do ostygnięcia. Następnie w miksturze moczymy gazę i przykładamy na zmienioną skórę. Rumianek możemy wykorzystać również do przygotowania kąpieli. Do wanny z ciepłą wodą dodajemy kilka kropel olejku rumiankowego.  Taka kąpiel z pewnością da ukojenie i złagodzi uporczywe objawy odparzeń. 
4. Na odparzenia sprawdza się również różnego rodzaju oleje, np. kokosowy, arganowy, migdałowy czy oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia. Wykazują działania pielęgnujące i nawilżające. Jeśli nie masz pod ręką kosmetyków, te specyfiki mogą z powodzeniem je zastąpić.

 Ziołowe kąpiele na odparzone stopy

 Twoim problemem są odparzenia stóp? Ten, kto chociaż raz się z nimi zmagał, wie, jak potrafią utrudnić lub nawet uniemożliwić chodzenie. Najczęściej pojawiają się w okolicach pięty, palców oraz powierzchni na podeszwie. Często towarzyszą im modzele i odciski. Wystarczą niewygodne, nieadekwatne do pogody buty noszone w upały. Spocona, mokra i przegrzana skóra bez dostępu do powietrza ociera się o skarpetkę i but, powodując bolesne podrażnienia. Odparzenia  wymagają szybkiej reakcji i zminimalizowania dolegliwości bólowych. 

• W pierwszej kolejności należy dokładnie umyć oparzone miejsce. Jednym z polecanych domowych sposobów na odparzone stopyjest kąpiel w ciepłej wodzie z dodatkiem wyciągu z rumianku, kory dębowej, szałwii czy mięty. 
• Po ziołowej kuracji ważnym elementem jest delikatne osuszenie skóry (można to zrobić za pomocą ciepłego nawiewu suszarki) – szczególnie przestrzeni pomiędzy palcami. 
• W ciągu dnia warto wietrzyć rany i chodzić boso po mieszkaniu.

Jak zapobiegać powstawaniu odparzeń u dorosłych?

W profilaktyce odparzeń w pierwszej kolejności należy zadbać o prawidłową higienę ciała. Do kąpieli stosujemy delikatne środki myjące o działaniu nawilżającym. Osoby z nadwagą lub otyłością, które zmagają się z licznymi odparzeniami okolic ud, pachwin czy fałdów skórnych, powinny podjąć odpowiednie kroki i zredukować masę ciała – to w tym przypadku najlepszy sposób na przeciwdziałanie bolesnym zmianom. 

W letni, upalny dzień zawsze zakładajmy przewiewną odzież wykonaną z naturalnych materiałów, która łatwo odprowadza wodę i zapobiega nadmiernemu poceniu. Dodatkowo ubrania powinny zapewniać dostęp do powietrza. Pamiętajmy, że odparzenia okolic intymnych mogą wystąpić na skutek noszenia nieodpowiedniej bielizny z obcierającego materiału. Dlatego szczególnie podczas upalnych dni najlepiej zaopatrzyć się w bawełnianą bieliznę. 

Sportowe aktywności również mogą przyczynić się do powstawania odparzeń. Jak temu zapobiec? Wystarczy zabezpieczyć miejsce narażone na pojawienie się otarć, stosując talk lub maści chroniące przed nadmiernym poceniem. Wrażliwe miejsca możemy też chronić wodoodpornymi plastrami. Warto także prześledzić skład używanego antyperspirantu, ponieważ może on zawierać glinowe wodziany chloru lub inne składniki, które podrażniają skórę, tym samym zwiększając ryzyko powstawania zmian zapalnych.

Podsumowanie

Skóra pełni funkcję ochronną organizmu – odparzenia naruszają jej zewnętrzną barierę ochronną i wiążą się z ryzykiem uszkodzenia głębszych struktur. Dlatego przy pierwszych objawach bardzo istotne jest jak najszybsze podjęcie działania. Wybór aptecznych maści i kremów na odparzenia jest bardzo urozmaicony, dlatego z pewnością każdy znajdzie odpowiedni produkt dla siebie.

Źródła:

1. A. Wojtaszek., NTM – nietrzymanie moczu. Etiologia, diagnostyka i farmakologia, Pielęgniarstwo Polskie, wyd. 4.
2. T. P. Habif, J. L. Campbell Jr, M. S. Chapman i wsp., Dermatologia. Diagnostyka różnicowa, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014.
3.  S. Jabłońska, T. Chorzelski, Choroby skóry, PZWL, Warszawa 2001.