Ból w podbrzuszu, kłucie w prawym oraz lewym podbrzuszu – jakie są ich przyczyny?

Narastający ból czy kłucie w prawym podbrzuszu, utrata apetytu, nudności bądź wymioty mogą wskazywać na inne choroby lub po prostu być objawem infekcji. Jednak w innych przypadkach kłucie w podbrzuszu to alarmujący sygnał, który wymaga konsultacji lekarskiej.  Zobacz, jakie może mieć przyczyny.

Kłucie w prawym podbrzuszu − czyli gdzie?

Gdzie właściwie zaczyna się podbrzusze? Żebyś łatwiej wyobraził sobie, jak wygląda Twoja jama brzuszna, przybliżę w skrócie jej budowę.

Jama brzuszna od góry zamknięta jest przez przeponę, od dołu przechodzi w miednicę. Aby swobodnie „poruszać się” po rejonach brzucha, podzielmy go na 6 okolic. Pierwsza umowna pozioma linia przebiegać będzie przez najniższe punkty łuków żebrowych. Druga przez kolce biodrowe przednie górne, które u szczupłych osób mogą być doskonale widoczne. Spróbuj dotykiem poszukać tych struktur. Wyznaczone linie dzielą przednią ścianę Twojego brzucha na nadbrzusze, śródbrzusze i podbrzusze.

Pionowe linie biegną wzdłuż brzegów mięśni prostych brzucha − to one tworzą tzw. sześciopak u wysportowanych osób.

W ten sposób podzieliliśmy brzuch na 6 części:

• nadbrzusze: właściwe (na środku) oraz dwie okolice podżebrowe,
• śródbrzusze: okolicę pępkową oraz dwie okolice boczne,
• podbrzusze: okolicę łonową (na środku) oraz dwie okolice pachwinowe, czyli podbrzusze prawe i lewe.

Kłucie w podbrzuszu po prawej stronie − czy to wyrostek?

Zapalenie wyrostka robaczkowego to jedna z najczęstszych, ostrych chorób brzucha. Dlatego niewątpliwie, kiedy czujesz kłucie w podbrzuszu, możesz w pierwszej kolejności pomyśleć właśnie o nim.

Przeciętnie do zapalenia dochodzi w 2. i 3. dekadzie życia, ale może wystąpić w każdym wieku. Nieco częściej zapalenie zdarza się u mężczyzn. Dowiedz się, jak rozpoznać zapalenie wyrostka robaczkowego.

Ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy kłucie w podbrzuszu po prawej stronie to właśnie wyrostek. Warto wiedzieć jednak, że w jamie brzusznej znajduje się także wiele innych struktur, które mogą dawać dolegliwości bólowe.

Ból podbrzusza po prawej stronie − inne przyczyny

Ból w dolnej części brzucha po prawej stronie oczywiście nie zawsze musi oznaczać zapalenie wyrostka robaczkowego. Istnieje wiele innych schorzeń przewodu pokarmowego, które mogą się w ten sposób objawiać. 

Zapalenie uchyłka Meckela 

Jest to wrodzony uchyłek jelita krętego, jego stan zapalny daje podobne symptomy co wyrostek, ale ból się nie przemieszcza.

Ostre zapalenie węzłów chłonnych krezki bądź rak kątnicy

Nowotwór w tej okolicy jelita grubego najczęściej objawia się krwawieniem utajonym − w kale nie widać świeżej krwi, ale narasta anemia (rzadziej zdarza się krwawienie jawne) i właśnie bólem brzucha.

Choroba Leśniowskiego-Crohna

Choroby zapalne jelit – a szczególnie choroba Lesniewskiego-Crohna, może być przyczyną bólu prawego podbrzusza. Jest to przewlekłe schorzenie, a zmiany zapalne mogą dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego, od jamy ustnej, aż po odbyt. Najczęściej jednak dotyczy końcowego odcinka jelita krętego, stąd częsta lokalizacja dolegliwości w prawym dole biodrowym.

Warto wiedzieć, jak radzić sobie ze stanami zapalnymi w jamie ustnej.

Inne objawy to osłabienie, gorączka, spadek masy ciała, anemia i biegunka. W okolicy odbytu mogą pojawić się przetoki, owrzodzenia czy ropnie. U niektórych chorych dochodzi do powikłań pozajelitowych − zmiany dotyczą zwykle skóry, stawów, dróg żółciowych, dróg moczowych i oczu.

Infekcje układu moczowego czy kamica nerkowa

Jeżeli bólom czy kłuciu podbrzusza towarzyszą zmiany w oddawaniu moczu (np. częstomocz czy skąpomocz) i jego barwie (np. krew) lub zapachu, warto zastanowić się, czy przyczyną nie są infekcje bądź kamienica. W przypadku kobiet może to być waginoza. Przy kamicy nerkowej ból zwykle promieniuje z okolicy lędźwiowej w stronę spojenia łonowego. Mogą pojawić się też nudności i wymioty, częste oddawanie moczu w niewielkich ilościach, gorączka i krwiomocz.

Kłucie podbrzusza u kobiet

U pań bóle podbrzusza najlepiej skonsultować z ginekologiem, bo mogą wskazywać na schorzenia układu rodnego takie jak: pęknięcie, ciążę pozamaciczną (bólom towarzyszy krwawienie), zapalenie przydatków czy skręt torbieli jajnika (nagły, kłujący i silny ból). Czasami jednostronny ból czy kłucie w podbrzuszu może być także bólem owulacyjnym, związanym z pęknięciem pęcherzyka Graafa. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź tekst: Bolesna owulacja – czy trzeba ją leczyć?

O czym warto pamiętać, gdy wystąpią objawy bólowe?

Farmaceutka Irmina Turek rozwija:

„Jak widać sytuacji, kiedy pojawia się kłujący ból w prawym podbrzuszu, może być wiele. Aby dokładnie określić przyczynę tego objawu, niezbędna jest dalsza diagnostyka i zwrócenie uwagi, jakie jeszcze symptomy towarzyszą samemu bólowi. To właśnie one mogą nakierować lekarza na przyczynę dolegliwości. Jama brzuszna to miejsce, w którym zachodzi wiele skomplikowanych i kluczowych dla organizmu procesów, a odczucia bólowe to bardzo ogólny objaw.

Nierzadko objawy bólowe wystąpią tylko jednorazowo i będą się wiązać ze złą dietą, nietolerancją pokarmową czy zwykłym zatruciem lub zjedzeniem zbyt ostrych potraw. Jeśli jednak dolegliwość nawraca lub towarzyszą mu inne niepokojące symptomy, warto sprawdzić ich przyczynę. Jeżeli ból dotyczy typowo podbrzusza, zwykle nieskuteczne okażą się preparaty takie jak: leki na wątrobę czy leki na woreczek żółciowy bez recepty. Problemy z woreczkiem zwykle manifestują się bólem umiejscowionym zaraz pod żebrami, podobnie prezentuje się ból związany z dolegliwościami ze strony wątroby”.

Kłucie w podbrzuszu po lewej stronie – przyczyny

Farmaceutka Irmina Turek kontynuuje:

„Lekkie kłucie w podbrzuszu po lewej stronie może być objawem wielu różnych schorzeń i dolegliwości. Przede wszystkim w ten sposób objawiają się problemy z układem pokarmowym, szczególnie z trzustką oraz jelitami.

Jeśli ból ulokowany jest w wyższych rejonach i promieniuje do pleców, zazwyczaj sugeruje to stan zapalny i problemy z trzustką lub śledzioną. W takich sytuacja często występują też nudności i gorączka.

Kłucie w lewym podbrzuszu – zespól jelita nadwrażliwego

Silne kłucie w podbrzuszu po lewej stronie może wywołać też zespół jelita nadwrażliwego (IBS – Irritable bowel syndrome). To choroba związana z zaburzeniem prawidłowej pracy jelit. Jej główne objawy to nawracający ból brzucha, szczególnie po lewej stronie oraz problemy z zaparciami i biegunkami. O zespole jelita wrażliwego pisze Agnieszka Raczkowska: Zespół jelita drażliwego (IBS) - przyczyny, objawy, leczenie.

Charakterystyczne jest zmniejszanie się bólu po wypróżnieniu. Zespół jelita nadwrażliwego jest obecnie coraz częściej diagnozowaną chorobą układu pokarmowego. Jego dokładna przyczyna nie została do końca poznana, a diagnostyka opiera się w dużej mierze na wykluczaniu innych chorób dających podobne objawy. Wśród potencjalnych przyczyn zespołu jelita nadwrażliwego wymienia się zaburzenia flory bakteryjnej jelit oraz stres i czynniki genetyczne. W terapii tego zespołu stosuje się przede wszystkim tabletki rozkurczowe, probiotyki oraz leki na zaparcia czy biegunki.

Kłucie w lewym podbrzuszu – inne objawy zapalenia uchyłków i jelit

Kłucie podbrzusza po lewej stronie powodować może również zapalenie uchyłków i zapalenie jelit. Charakteryzuje się ono silnym bólem, który wzmaga się po naciśnięciu brzucha. Dodatkowe symptomy towarzyszące bólowi to gorączka, zaparcia i biegunki oraz nudności. Dokładne rozpoznanie choroby wymaga przeprowadzenia odpowiednich badań laboratoryjnych i obrazowych.

Lekkie kłucie w podbrzuszu może zwiastować zapalenie pęcherza

Delikatne kłucie w lewym podbrzuszu wywoływać może też zapalenie pęcherza moczowego. Objaw ten łączy się z częstym oddawaniem moczu oraz pieczeniem w trakcie sikania. Główne zalecenia w tym przypadku to przyjmowanie dużej ilości płynów oraz stosowanie preparatów ziołowych na bazie żurawiny i pokrzywy. W wielu przypadkach nieodzowne jest podanie leków o działaniu przeciwbakteryjnym takich jak: furazydyna czy fosfomycyna.

Kłucie podbrzusza a problemy z nerkami

Inną grupą chorób, która może objawiać się kłującym bólem w prawym lub lewym podbrzuszu, są problemy z nerkami (kolka nerkowa, stany zapaleń nerek). Dokładne ulokowanie bólu zależy od tego, w której z nerek pojawił się problem.

Kolka nerkowa to zespół objawów wynikający z przemieszczania się kamienia nerkowego w dół dróg moczowych. Poprzez podrażnianie ścian moczowodów powoduje silny ból i niekiedy może doprowadzić do częściowej lub całkowitej blokady dróg moczowych. Niestety w tym przypadku nie ma prostego rozwiązania ani tabletek na kamienie nerkowe. Sytuację musi ocenić specjalista na podstawie wyników badań i ustalić, czy kamień jest w stanie samodzielnie opuścić drogi moczowe”.

Kłucie w prawym podbrzuszu to nie tylko wyrostek!

Jak widzisz, kłucie w prawym podbrzuszu i dolegliwości bólowe tego rejonu mogą być spowodowane zapaleniem wyrostka robaczkowego. Jednak przyczyna może też leżeć zupełnie gdzieś indziej. Czasami niecharakterystyczne uczucie kłucia może mieć także podłoże stresowe i nie musi oznaczać poważnej choroby. Dowiedz się, czy nerwobóle to poważna choroba.

Pamiętaj jednak, żeby nie lekceważyć narastającego bólu i pogarszającego się stanu ogólnego – niektóre z powyższych schorzeń wymagają szybkiej interwencji chirurgicznej, np. zapalenie wyrostka robaczkowego czy skręt jajnika. Im prędzej rozpoczniesz leczenie każdej z wymienionych chorób, tym mniejsze ryzyko powikłań.

Irmina Turek dodaje:

„Jeśli kłujący ból w prawym podbrzuszu lub innym rejonie jamy brzusznej nie mija, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Potencjalnych przyczyn jest bardzo dużo i bez odpowiednich badań diagnostycznych nie da się rozpocząć skutecznej terapii”.

Źródła:

1. Pietrzak A., Bartnik W., Szczepkowski M., Krokowicz P., Dziki A., Reguła J., Wallne G., Polski konsensus interdyscyplinarny dotyczący diagnostyki i leczenia choroby uchyłkowej okrężnicy, Gastroenterologia Kliniczna 2015

2. Mutrynowski T., Torz C., Dzigowski P., Radziszewski P., Kamica układu moczowego, Medycyna po Dyplomie 2011.

3. Ouwehand A.C, A review of dose-responses of probiotics in human studies, Benef, Microbes, 2017.

4. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika, 2013.