Zakwaszenie organizmu – czym się objawia?

Tzw. zakwaszenie organizmu stało się wyjątkowo modnym zagadnieniem. Skutki miałyby obejmować rozmaite objawy i schorzenia, takie jak przewlekłe zmęczenie, bóle i zawroty głowy czy niestrawność. Ale czy to wszystko właściwie ma sens?

Zakwaszenie organizmu – co to jest?

Według licznych (lecz niezbyt naukowych) źródeł, zakwaszenie organizmu może być przyczyną prawie wszystkich dolegliwości i chorób, jakie znamy. Powoduje pogorszenie stanu włosów i paznokci, podkrążone oczy, niestrawności, bóle mięśniowo-stawowe i kostne. Także obniżenie odporności na infekcje, osteoporoza, próchnica, osłabienie kondycji skóry, przewlekłe zmęczenie i gorsza wydolność fizyczna jest rzekomo powodowana przez zakwaszenie organizmu. Objawy to również wpływ na rozwój cukrzycy czy nadciśnienia, a nawet chorób nowotworowych.

Biorąc pod uwagę tak rozległe skutki zakwaszenia organizmu, niemal każdy z nas z łatwością mógłby odnaleźć symptomy, które mu dokuczają. Czy enigmatyczne zakwaszenie organizmu jest więc odpowiedzią na wszystkie nierozwiązane dotąd zagadki medycznego świata?

Równowaga kwasowo-zasadowa organizmu

W prawidłowych warunkach pH naszej krwi i płynów ustrojowych wynosi 7,35-7,45. Takie wartości pH warunkują odpowiednie funkcjonowanie wszystkich układów w naszym organizmie, oraz umożliwiają harmonijny przebieg wszelkich procesów enzymatycznych. Za utrzymanie stałego pH krwi odpowiedzialne są przede wszystkim płuca, nerki oraz układy buforowe krwi i tkanek. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej rozpoznawane są na podstawie gazometrii krwi, a materiałem do badania jest zazwyczaj krew tętnicza pobierana w warunkach szpitalnych (w odróżnieniu od większości badań wykonywanych w laboratoriach, gdzie materiałem jest krew żylna). Wśród zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej wyróżnić możemy kwasicę oddechową i nieoddechową, zasadowicę oddechową i nieoddechową oraz zaburzenia mieszane.

Dowiedz się więcej i przeczytaj artykuł „Gazometria krwi − kiedy ją wykonać?”.

Nieprawidłowości pH, stężenia jonów wodorowęglanowych oraz ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla, rzeczywiście stanowią zagrożenie dla naszego organizmu. Przykładowe skutki kwasicy obejmują m.in. zaburzenia wentylacji płucnej (kwasica oddechowa), niekontrolowaną cukrzycę, ostrą lub przewlekłą niewydolność nerek czy zatrucia etanolem i metanolem (kwasica nieoddechowa). Takie stany niewątpliwie wymagają adekwatnego leczenia.

Podsumowując – kwasica to poważny stan zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej w naszym organizmie. Jej podłożem są ciężkie schorzenia i może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia i życia. Zapamiętaj jednak, że nie ma ona absolutnie nic wspólnego z potocznie stosowanym sformułowaniem „zakwaszenie organizmu”.

Czy wiesz, czym jest stopa cukrzycowa?

Zakwaszenie organizmu – przyczyny

Przyczyn zakwaszenia organizmu upatruje się przede wszystkim w „kwasotwórczej diecie”. Taka dieta miałaby znacząco wpływać na pH naszych płynów ustrojowych i sprzyjać rozwojowi rozmaitych objawów, a nawet poważniejszych chorób. Do produktów o właściwościach kwasotwórczych zalicza się m.in. mięso, kawę i herbatę, zboża, alkohol, sery żółte czy jajka.

Jadłospis oparty w głównej mierze o produkty mające działanie zakwaszające, a ubogi w warzywa i owoce, w świetle aktualnej wiedzy o prawidłowym żywieniu, w istocie nie stanowi odpowiednio zbilansowanej i zdrowej diety. W związku z tym rzeczywiście może wywierać negatywny wpływ na funkcjonowanie narządów w naszym organizmie, szczególnie takich jak nerki czy wątroba. W dłuższej perspektywie niezdrowe odżywanie niewątpliwie przyczynia się do rozwoju rozmaitych dolegliwości i schorzeń.

Nie zmienia to faktu, że taka dieta nie wywiera istotnego wpływu na pH naszej krwi i na pewno nie powoduje kwasicy. Teoria, jakoby kwasotwórcza dieta powodowała zakwaszenie organizmu w kontekście zmian pH płynów ustrojowych (i to właśnie ono było odpowiedzialne za cały szereg objawów i chorób), wydaje się więc być zwyczajną manipulacją i nie znajduje odzwierciedlenia w rzetelnych badaniach naukowych.

Warto wspomnieć, że odczyn moczu jest nieco bardziej podatny na zmiany obecne w Twojej diecie. W tym przypadku rzeczywiście spożywane przez Ciebie produkty mogą wpłynąć na jego pH (ale pH moczu nie zależy tylko i wyłącznie od diety!), niemniej jednak opieranie swojego jadłospisu na analizach odczynu moczu nie wydaje się być uzasadnione, a z całą pewnością jest absolutnie niepraktyczne. Co więcej, osiągnięcie zasadowego odczynu moczu wcale nie musi być zmianą korzystną, może bowiem sprzyjać rozwojowi infekcji dróg moczowych.

Zakwaszenie organizmu – leczenie, czyli jak odkwasić organizm domowym sposobem?

„Jak odkwasić organizm?”, „poznaj naturalny sposób na odkwaszenie organizmu” czy „naturalne odkwaszenie organizmu” to popularne slogany, promujące z reguły nie tylko specjalną, odkwaszającą dietę, ale też rozmaite leki na odporność, naturalne syropy z pierwiastkami zasadotwórczymi, alkalizujące tabletki na pamięć i koncentrację, specjalne płyny do picia czy suplementy diety na włosy i paznokcie.

Zobacz, jak poprawić pamięć!

Pamiętaj jednak, że opieranie całego swojego jadłospisu na wydumanej alkalicznej diecie nie znajduje uzasadnienia w wiarygodnych źródłach naukowych. Warto oczywiście zadbać o prawidłowo zbilansowane posiłki, a skorzystanie z niektórych założeń takiej diety może być korzystne.

Rezygnacja, lub chociaż ograniczenie spożycia wysoko przetworzonych produktów, fast-foodów i mocno słodzonych napojów gazowanych, oraz wprowadzenie do codziennego menu solidnej porcji warzyw i owoców z pewnością pozytywnie wpłynie na Twoje samopoczucie i ogólny dobrostan. Niemniej jednak zapamiętaj, że specjalna dieta na odkwaszenie organizmu wcale nie wpływa na pH krwi i jednoznacznie nie udowodniono jej pozytywnego działania. Co więcej, rygorystyczne przestrzeganie takiej diety i całkowita eliminacja z jadłospisu niektórych produktów mogą być niekorzystne, a w skrajnych przypadkach mogą nawet doprowadzić do niedoborów pokarmowych.

Sprawdź, czym jest awitaminoza.

Unikaj także polecanych i szumnie zachwalanych suplementów odkwaszających. Jeśli coś w Twoim stanie zdrowia Cię niepokoi, nie szukaj odpowiedzi na pozamedycznych stronach internetowych, które często opierają swoje treści na pseudonaukowych założeniach medycyny alternatywnej.

Zamiast tego udaj się do lekarza lub zapytaj o radę farmaceutę. Pamiętaj, że wiele chorób wymaga adekwatnego leczenia, zgodnego z aktualną wiedzą medyczną, a próby poradzenia sobie z nimi jedynie niekonwencjonalnymi sposobami mogą być tragiczne w skutkach. Leki na zgagę, „tabletki na trawienie” czy „syrop na odporność” również kupuj po porozumieniu się ze swoim lekarzem, bowiem nie wszystkie preparaty mogą być dla Ciebie odpowiednie, a niektóre z nich nie mają udowodnionego działania i po prostu nie ma sensu ich stosować. Jeśli Twoja dieta Cię niepokoi, skorzystaj z konsultacji z dietetykiem. Dbałość o zdrowy, zbilansowany jadłospis z pewnością zaprocentuje, niemniej jednak nie warto układać go jedynie w oparciu o potencjał zakwaszający i wiarę w zakwaszenie organizmu.

Dowiedz się, czym konkretnie są produkty alkalizujące.

Zakwaszenie organizmu – podsumowanie

Zapamiętaj, że tzw. zakwaszenie organizmu, które rzekomo ma związek z zakwaszającą dietą i jest odpowiedzialne za niemal wszystkie nieprawidłowości obecne w naszym organizmie, nie ma nic wspólnego z faktyczną kwasicą, która stanowi powikłanie poważnych stanów i może zagrażać życiu. Nie ulega wątpliwościom, że niezdrowe i niezbilansowane menu wywiera negatywny wpływ na nasz organizm i samopoczucie, ale tłumaczenie tego jedynie potencjałem kwasotwórczym produktów i ich wpływem na pH płynów ustrojowych, wydaje się być w najlepszym przypadku półprawdą, o ile nie wyraźnym nadużyciem.

Same w sobie założenia diety alkalizującej i negatywnego wpływu na zdrowie produktów zakwaszających spożywanych w nadmiernych ilościach do pewnego stopnia są prawdziwe, jednak wiele teorii wykracza poza naukowe granice, a zbudowany wokół zagadnienia marketing może być szkodliwy.

Źródła:

1. Kokot F., Franek E., Zaburzenia równowagi kwasowo- zasadowej. W: Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020

2. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, [online]. Polska, [dostęp: 14-11-2021]. Dostępny w internecie: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zakwaszenie-organizmu-prawda-czy-mit/

3. Fenton T. R., Huang T.: Systematic review of the association between dietary acid load, alkaline water and cancer. BMJ Open 2016; 6: e010438. doi:10.1136/ bmjopen-2015-010438