Obniżona temperatura ciała – o czym świadczy niska temperatura organizmu?

O obniżonej temperaturze ciała mówimy wówczas, gdy wartości wynoszą powyżej 35°C, ale nie przekraczają 36,6°C. Temperatura ciała może obniżać się z powodu czynników środowiskowych lub być jednym z objawów różnych chorób. Chociaż nie zawsze stan ten jest powodem do niepokoju, należy się mu przyjrzeć i wykluczyć poważniejsze przyczyny. O czym mogą świadczyć niskie wartości temperatury ciała? Wyjaśniamy!

Obniżona temperatura – przyczyny

Na początek przypomnę, że temperatura ciała u człowieka w zależności od rytmu dobowego może ulegać nieznacznym wahaniom o nawet 0,5°C.

• Prawidłowe wartości temperatury oscylują pomiędzy 36,6 a 37°C. Wyniki różnią się w zależności od miejsca pomiaru – dla przykładu temperatura mierzona w odbycie zawsze będzie wyższa niż pod pachą,
• Znaczenie ma też pora dnia: rano temperatura jest nieco niższa niż wieczorem,
• Jeśli temperatura jest niższa niż 36,6°C, ale nie spada poniżej 35°C, mamy do czynienia ze stanem obniżonej temperatury ciała,
• Kiedy obserwujemy spadek wartości poniżej 35°C, pojawia się hipotermia, czyli stan wychłodzenia organizmu. Zjawisko to ma miejsce, gdy organizm traci ciepło szybciej niż jest w stanie je wytworzyć. Nieleczona hipotermia może prowadzić do uszkodzenia mózgu i niewydolności serca. Wyróżniamy 4 fazy hipotermii:

• Obniżona temperatura waha się w granicach 32 do 35°C. Występują objawy charakterystyczne dla stanu osłabienia: dreszcze, ospałość, apatia, zmęczenie, zawroty głowy, dezorientacja,
• Spadek temperatury waha się od 31 do 28°C. Osoba doświadczająca tego stanu stopniowo traci świadomość,
• W ostatniej fazie temperatura spada poniżej 28°C. Jeśli wartości osiągną próg poniżej 24°C, następuje zgon.

Obniżona temperatura ciała nie stanowi powodu do niepokoju pod warunkiem, że jest stanem przejściowym.

• Jednym z prozaicznych powodów jest błąd pomiarowy, szczególnie kiedy mierzy się temperaturę za pomocą termometru elektronicznego. Zdarza się, że urządzenia są niedokładne. Bardzo często termometr jest przykładany zbyt krótko lub sprzęt nie przylega właściwie do ciała, 
• Temperatura może obniżać się także na skutek przebywania w zimnym pomieszczeniu lub na zewnątrz oraz cienkiego ubioru nieadekwatnego do panujących warunków atmosferycznych,
• Obniżona temperatura bywa również skutkiem odwodnienia organizmu,
• U kobiet niższa temperatura pojawia się w przebiegu lutealnej fazy cyklu, następującej bezpośrednio po owulacji,
• Obniżona temperatura może wystąpić przy przeziębieniu. W tej sytuacji nie należy przyjmować leków przeciwgorączkowych, które mogłyby zbić temperaturę jeszcze bardziej,
• Niska temperatura bardzo często jest skutkiem przyjmowania niektórych leków in.: beta-blokerów, neuroleptyków, benzodiazepin, barbituranów,
• Medycyna wyróżnia szereg zaburzeń mogących być przyczyną długotrwale obniżonej temperatury ciała. Należą do nich:

• Cukrzyca,
• Niewydolność i przewlekłe choroby wątroby,
• Niewydolność nerek,
• Nadużywanie alkoholu lub narkotyków,
• Zaburzenia endokrynologiczne, takie jak: niedoczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy,
• Choroba Addisona,
• Zaburzenia metabolizmu.

• Za regulację temperatury ciała odpowiedzialne jest podwzgórze mózgu, dlatego stałe jej obniżenia może być wskaźnikiem zaburzeń neurologicznych. Do takich schorzeń należą:

• Udar mózgu,
• Choroba Parkinsona,
• Stwardnienie rozsiane (SM),
• Uszkodzenia rdzenia kręgowego,
• Urazy głowy,
• Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego.

Obniżona temperatura utrzymująca się przez dłuższy czas jest szczególnie niebezpieczna dla:

• Noworodków i niemowląt – obniżenie temperatury u małych dzieci także może wynikać z czynników środowiskowych, jak np. długie przebywanie w mokrej pieluszce lub w zimnym pomieszczeniu. Niebezpiecznym schorzeniem, którego jednym z objawów może być spadek temperatury ciała, jest sepsa. W przebiegu choroby zazwyczaj występuje gorączka, natomiast u niektórych dzieci może dochodzić do obniżenia temperatury,
• Kobiet w ciąży – obniżona temperatura powinna stanowić sygnał ostrzegawczy dla przyszłej mamy, gdyż może to wskazywać na niski poziom progesteronu, co niesie za sobą duże ryzyko poronienia. Niskie pomiary mogą również świadczyć o anemii, która stanowi duże zagrożenie dla matki oraz dziecka. Oprócz tego przyczyną obniżonej temperatury ciała kobiet w ciąży mogą być: niewydolność nerek, niedociśnienie tętnicze, choroby wątroby, sepsa, niedoczynność tarczycy, niewydolność przedniego płata przysadki, zatrucie tlenkiem węgla. W związku z tym należy jak najszybciej skonsultować objaw z lekarzem prowadzącym w celu wykluczenia potencjalnych dolegliwości zagrażającyh matce i rozwijającemu się dziecku.

Obniżona temperatura – objawy

Nieznaczne obniżona temperatura utrzymująca się przez krótki czas zwykle nie wykazuje niepokojących objawów. Możemy wówczas odczuwać zmęczenie i uczucie senności. Szczególnej ostrożności i konsultacji z lekarzem wymagają spadki temperatury ciała, którym towarzyszą następujące objawy:

• Dreszcze,
• Zawroty głowy,
• Zaburzenia świadomości,
• Dezorientacja,
• Blednięcie skóry,
• Drżenie mięśni,
• Słabe krążenie,
• Uczucie kołatania serca.

Obniżona temperatura – co robić?

Jeśli obniżona temperatura utrzymuje się przez dłuższy czas, niezbędna będzie konsultacja lekarska. Specjalista na podstawie przeprowadzonego wywiadu, uwzględniającego pytania o objawy, które towarzyszą obniżonej temperaturze, przyjmowane leki oraz choroby współistniejące w razie konieczności zleci wykonanie szeregu badań, takich jak:

• Stężenia poziomu hormonów: TSH, FT3, FT4,
• Poziom leukocytów oraz przeciwciał (immunoglobulin IgA i IgG) we krwi,
• Poziom glukozy pod kątem rozpoznania bądź wykluczenia cukrzycy.

Jeśli niska temperatura towarzyszy przeziębieniu, wówczas sięgnij po preparaty łagodzące objawy przeziębienia, takie jak katar czy chrypka. Wśród leków na przeziębienie i grypę znajdziemy m.in.: tabletki na katar czy leki na chrypkę dostępne bez recepty. Preparaty mogą mieć różną postać – sprayu, kropli lub kapsułek. Pomagają pozbyć się zalegającej wydzieliny utrudniającej oddychanie, zmniejszyć obrzęk błon śluzowych, ograniczyć podrażnienia i wspomóc prawidłowe funkcjonowanie zatok.

Zobacz również, czym może skutkować brak snu.

W sytuacji, gdy w wyniki będą w normie i lekarz nie stwierdzi żadnych odchyleń, wówczas leczenie będzie polegało na modyfikacji trybu życia. Jak wzmocnić odporność organizmu? Przede wszystkim należy wprowadzić do codziennego jadłospisu pełnowartościowe produkty, zrezygnować z używek, wysypiać się oraz wdrożyć regularną aktywność fizyczną. Jeśli często łapią nas infekcję, możemy wspomóc organizm lekami na odporność.

Podsumowanie

Chwilowy spadek temperatury nie jest powodem do niepokoju, jeśli jednak utrzymuje się przez dłuższy czas, z pewnością wymaga to sprawdzenia. Obniżona temperatura ciała może wskazywać na wiele potencjalnych przyczyn, jak niedoczynność tarczycy, niewydolność nerek czy cukrzyca. Stałe niskie wartości są niebezpieczne dla małych dzieci i kobiet w ciąży.

Źródła:

1. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, 2017
2. Nieradko-Iwanicka, Układ termoregulacji człowieka i wpływ czynników atmosferycznych na odczucia cieplne człowieka, https://ppm.umlub.pl/info/article/UML7fe803d5eff642a388bf9f0aedfd6ce6/, [dostęp: 19.06.2023 r.]
3. Przemysław, K. Mikrut, H. Krauss, Hipotermia – mechanizm działania i patofizjologiczne zmiany w organizmie człowieka, [dostęp: 19.06.2023 r.]