Wrodzone wady serca: ubytek w przegrodzie międzykomorowej (VSD)

Ubytek przegrody to najczęstsza wada wrodzona u dzieci. Stanowi 13 − 29% wszystkich wad. W około połowie przypadków jest to izolowana wada, w drugiej połowie współistnieje z innymi nieprawidłowościami. Zobacz, czym jest VSD, objawy jakie daje i jak można ją leczyć.

Czym jest ubytek w przegrodzie międzykomorowej?

Serce człowieka zbudowane jest z 4 komór: 2 przedsionków i 2 komór. Przedsionki to jamy serca, do których krew jest doprowadzana − stąd ich nazwa. Natomiast komory wyprowadzają krew na obwód.

Krew z przedsionków do komór przepływa przez ujścia, których przepływ jest kontrolowany przez zastawki przedsionkowo-komorowe. Między przedsionkami znajduje się przegroda międzyprzedsionkowa i analogicznie między komorami jest przegroda międzykomorowa, dzięki czemu krew bogata w tlen nie miesza się z krwią odtlenowaną. Ubytek w przegrodzie komorowej może wpływać negatywnie na serce i układ krążenia i prowadzić do zaburzeń hemodynamicznych.

Jakie są przyczyny ubytku w przegrodzie międzykomorowej (VSD)?

Jak powstaje wada VSD? Przyczyny nie są do końca znane. Najczęściej jest ona spowodowana wieloma czynnikami. Do powstania ubytku przegrody międzykomorowej może dochodzić w wyniku oddziaływania szkodliwych, teratogennych czynników środowiska, nadużywania leków, chorób matki i czynników genetycznych.

Jakie objawy daje VSD?

Wyróżniamy ubytki okołobłoniaste, które występują najczęściej) i ubytki w części mięśniowej. U większości dzieci ubytek w przegrodzie międzykomorowej przebiega bezobjawowo. Z kolei nasilenie objawów jest uzależnione od wielkości ubytku.

Małe ubytki – to ubytki poniżej 0,5 cm². Zwykle nie powodują żadnych zaburzeń hemodynamicznych, ani objawów. Jedynym objawem w pierwszych tygodniach życia może być cichy szmer skurczowy słyszalny nad sercem. Małe ubytki w części mięśniowej ulegają samoistnemu zamknięciu w pierwszych miesiącach życia.

Średnie ubytki – to ubytki między 0,5 − 1,0 cm², przy których dochodzi już do zaburzeń hemodynamicznych. Charakteryzują się istotnym przeciekiem lewo-prawym i podwyższonym ciśnieniem w krążeniu płucnym, co najczęściej objawia się dusznością występującą głównie podczas wysiłku.

Duży ubytek – to ubytek przekraczający 1 cm², który powoduje znaczny przeciek lewo-prawy, który skutkuje wzrostem ciśnienia w krążeniu płucnym i rozwojem nadciśnienia płucnego. W konsekwencji dochodzi do przeciążenia objętościowo-ciśnieniowego lewej komory serca, w wyniku czego pojawia się zastoinowa niewydolność krążenia. Głównym objawem jest duszność i niewydolność krążenia, która może objawiać się sinicą (występuje ona podczas płaczu lub infekcji). U dzieci z dużym ubytkiem w przegrodzie komorowej dochodzi do zaburzeń rozwoju, wzrostu, przyrostu masy ciała i odżywiania.

Jakie są możliwości leczenia tej wady?

U ok. 30 − 50% dzieci w ciągu 1. roku życia dochodzi do samoistnego zamknięcia ubytku. Do spontanicznego zamykania ubytków dochodzi 2 razy częściej w części mięśniowej niż błoniastej. W przypadkach małych ubytków przegrody międzykomorowej, o łagodnym przebiegu, leczenie nie jest zalecane.

Aktualnie są dostępne 2 metody leczenia tej wady: operacja kardiochirurgiczna lub zabieg przeznaczyniowy. Operacja jest wskazana w przypadku znacznych anomalii. Z kolei leczenie przeznaczyniowe jest coraz częściej stosowane w przypadku wad izolowanych i polega na wprowadzeniu przez naczynie tzw. korka Amplatza i zatkania przecieku. Niewątpliwie jest to metoda, która zyskuje coraz więcej wskazań.

Mimo znacznej częstości występowania ubytku w przegrodzie międzykomorowej większość dzieci przechodzi to bezobjawowo, a część z nich ma szanse na samoistne zamknięcie. Z kolei ciągły rozwój kardiologii inwazyjnej i kardiochirurgii dobrze prognozuje na długość i jakość życia dzieci z istotną wadą.