Ból nóg - zmęczenie czy objaw choroby? Poznaj przyczyny!

Pod pojęciem „ból nóg” może kryć się wiele dolegliwości. Niektóre z nich są jedynie efektem zmęczenia czy niegroźnej infekcji, ale ból nóg może także świadczyć o poważnej chorobie, która wymaga pilnego leczenia. Sprawdź, na co zwrócić szczególną uwagę i kiedy nie zwlekać z wizytą u lekarza.

Ból nóg - co to za objaw? Jak opisać go lekarzowi?

Czym są bóle nóg? Wbrew pozorom, ciężko jednoznacznie to zdefiniować. Nogi mogą bowiem boleć w rozmaity sposób. Jeśli dokuczają Ci bolące nogi, zanim udasz się do lekarza, zastanów się, jak dokładnie opisać to uczucie. Czy ból jest stały, czy może pojawia się i znika w konkretnych okolicznościach? Czy ból występuje podczas spoczynku, czy towarzyszy aktywności fizycznej? Jeśli pojawia się podczas chodzenia, zwróć uwagę, jaki dystans jesteś w stanie przejść bez bólu.

Określ lokalizację swojego bólu − czy bolą Cię całe nogi, a może tylko kolana albo łydki. Czy obydwie nogi bolą tak samo? Pomyśl również, w jakim miejscu umiejscawia się nasilenie Twoich dolegliwości w skali od 1 do 10. Zastanów się, czy ból jest Twoim jedynym objawem, czy może towarzyszą mu inne symptomy, takie jak np. mrowienie, drętwienie, pieczenie, uczucie ciężkości nóg, obrzęki, zmiany koloru i ocieplenia skóry. Zwróć uwagę, czy ból promieniuje (np. od pośladków w dół). Zastanów się także, czy Twoje dolegliwości mogą być związane z jakimś urazem.

Wszystkie te zagadnienia są istotne pod kątem poszukiwania przyczyny, a im lepiej i precyzyjniej opiszesz lekarzowi wszystkie swoje objawy, tym łatwiej będzie przeprowadzić odpowiednią diagnostykę i postawić rozpoznanie.

Ból nóg − przyczyny

Co oznacza ból nóg? Przyczyny mogą być rozmaite. Ból okolicy kolan może świadczyć o problemach ze stawami, bóle mięśni nóg często towarzyszą infekcjom (np. grypie), a ból, który zmusza do przystanków podczas spaceru, może być związany z niedokrwieniem. Czasami przyczyna jest błaha (np. gdy źródłem dolegliwości są zakwasy po intensywnym treningu), innym razem może nią być poważna choroba (bezpośrednio zagrażająca życiu czy prowadząca do amputacji).

Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych

Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych to jednostka chorobowa, w której dochodzi do upośledzenia przepływu krwi w tętnicach (głównie wskutek miażdżycy, ale istnieją także inne przyczyny), a tkanki nóg nie otrzymują odpowiednich ilości tlenu. Ból najczęściej lokalizuje się w łydkach, pojawia się po pokonaniu określonego dystansu, zmusza do zatrzymania się, a po chwili odpoczynku ustępuje (taki ból zwany jest chromaniem przestankowym).

Niektórzy pacjenci opisują dolegliwości jako drętwienie czy zesztywnienie mięśni. Wśród innych symptomów wymienia się wrażliwość nóg na zimno, siną lub bladą skórę stóp, a w bardziej zaawansowanym stadium także zmiany troficzne (takie jak zanik owłosienia czy owrzodzenia). Jeśli obserwujesz u siebie podobne objawy, koniecznie udaj się do lekarza. W zależności od zaawansowania choroby i indywidualnych czynników ustala się adekwatne leczenie.

Przewlekła niewydolność żylna

W początkowym okresie niewydolności żylnej pacjenci skarżą się z reguły na uczucie ciężkości i pełności nóg, które dokucza szczególnie pod koniec dnia. Ulgę przynosi wówczas odpoczynek z uniesieniem kończyn w górę. W bardziej zaawansowanej chorobie żył pojawia się tępy ból nóg w spoczynku, a towarzyszą mu obrzęki, poszerzone żyłki lub żylaki, a nawet owrzodzenia żylne. Główną formą leczenia i zapobiegania dalszemu rozwojowi choroby żylnej jest leczenie uciskowe.

Zakrzepica żył głębokich

Głównym objawem powstania zakrzepu w żyłach głębokich jest ból łydki podczas chodzenia. Towarzyszy mu obrzęk kończyny, tkliwość, ocieplenie i poszerzenie powierzchownych żył. Niestety u wielu osób żylna choroba zakrzepowo-zatorowa przebiega w sposób skąpoobjawowy, ale niesie ze sobą spore ryzyko powikłań (np. zatorowości płucnej i zgonu) i wymaga leczenia. Wśród czynników ryzyka wymienia się m.in.: otyłość, długotrwałe unieruchomienie, żylaki, ciążę i połóg, nowotwory złośliwe czy duże zabiegi operacyjne. Ryzyko zakrzepicy żył głębokich rośnie także wraz z wiekiem.

Zmiany zwyrodnieniowe lub zapalne stawów kończyn

Ból nóg może być spowodowany chorobą zwyrodnieniową lub zapalną stawów (biodrowych, kolanowych, stawów stopy). Charakter bólu jest zmienny, może zależeć od stopnia aktywności fizycznej, pozycji czy zmian pogody.

Sprawdź artykuł: Dziwne trzeszczenie i bóle stawów – skąd się to bierze?

Rwa

Ból związany jest z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, może nasilać się w spoczynku, a zmniejszać podczas ruchu. Czasami towarzyszą mu zaburzenia czucia oraz osłabienie mięśni.

Inne przyczyny bólu nóg

Wśród innych przyczyn bólu nóg należy wymienić m.in.: urazy, choroby reumatyczne, choroby onkologiczne, choroby ortopedyczne, zaburzenia elektrolitowe, neuropatie uciskowe i inne choroby neurologiczne, choroby tętnic i wiele innych.

Przeczytaj również: Reumatoidalne zapalenie stawów to nie wyrok

Domowe sposoby na ból nóg

Jeśli dokucza Ci ból nóg, warto udać się do lekarza rodzinnego, który w zależności od podejrzewanej przyczyny zaleci adekwatne postępowanie lub skieruje Cię do innego specjalisty (np. neurologa, ortopedy, reumatologa, angiologa) czy fizjoterapeuty. Pamiętaj, że niektóre stany (np. zakrzepica żył głębokich czy ostre niedokrwienie) mogą zagrażać życiu i wymagają pilnego leczenia.

Niemniej jednak, w przypadku niektórych schorzeń, istnieją także domowe sposoby na złagodzenie dolegliwości. Regularny trening marszowy przynosi korzystne efekty w leczeniu przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. W tej jednostce chorobowej bardzo ważny jest również zdrowy styl życia − zaprzestanie palenia papierosów, odpowiednia dieta, zmniejszenie masy ciała, leczenie współistniejących chorób takich jak np. nadciśnienie tętnicze.

Jeśli dokucza Ci ból nóg, zadbaj także o ergonomiczne stanowisko pracy. Pamiętaj o regularnych parominutowych spacerach podczas pracy siedzącej. Systematycznie uprawiaj aktywność fizyczną dostosowaną do Twoich możliwości. Pij dużo wody i noś wygodne buty. Pamiętaj, że opaski, pończochy lub podkolanówki uciskowe powinny zostać dobrane indywidualnie.

Jeśli dokuczają Ci nocne skurcze nóg, możesz zapytać swojego lekarza lub farmaceutę o tabletki naskurcze nóg (pomocne mogą okazać się np. preparaty magnezu). Przeczytaj również: Skurcze mięśni nóg: najczęstsze przyczyny! Zobacz, czego brakuje Ci w organizmie? W niektórych przypadkach (np. w razie bólu spowodowanego urazem), ulgę mogą przynieść leki na ból mięśni i stawów (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Kiedy dokuczają Ci żylaki, warto udać się na USG. W zależności od wyniku lekarz zaleci odpowiednie  postępowanie (np. zabieg, pończochy uciskowe czy leki na żylaki bez recepty). Pamiętaj o szeroko pojętym zdrowym stylu życia, utrzymaniu optymalnej masy ciała, systematycznej aktywności, nawadnianiu i wygodnym, niekrępującym ruchów ubiorze i obuwiu.

Czy ból nóg może być niebezpieczny?

Objaw bólu nóg jest bardzo szerokim pojęciem. Sprecyzowanie dokładnej lokalizacji bólu, jego charakterystyka i analiza symptomów towarzyszących są niezwykle ważne w kontekście obrania trafnego kierunku diagnostyki i jak najszybszego postawienia prawidłowego rozpoznania. Jeśli dokucza Ci ból nóg, warto udać się do lekarza, który oceni czy Twoja dolegliwość wymaga leczenia.

Źródła:

1. Niżankowski R., Windyga J., Leśniak W., Zakrzepica żył głębokich. W: Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020

2. Frołow M., Masłowski L., Przewlekła niewydolność żylna. W: Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020

3. Frołow M., Leśniak W., Bodzoń W., Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych. W: Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020