Nerwica natręctw − czym jest zaburzenie obsesyjno-kompulsywne?

Natręctwa to niepożądane myśli, obrazy, popędy lub wątpliwości, które wielokrotnie pojawiają się w Twoim umyśle. Na przykład powracające uczucie zanieczyszczenia zarazkami lub nagłe pragnienie zranienia kogoś. Natrętne myśli często wywołują przymusowe zachowania zwane kompulsjami. Zobaczy, jak objawia się nerwica natręctw i jak ją rozpoznać?

Nerwica natręctw a codzienne życie

Natręctwa, które towarzyszą nerwicy, zakłócają Twoje codzienne myśli i sprawiają, że czujesz się bardzo duży niepokój. Często są przerażające lub wydają się tak okropne, że nie możesz się podzielić nimi z innymi.

Problemy z ich opanowaniem utrudniają interakcje z innymi osobami z Twojego otoczenia. Zaburzają również zdolność koncentracji na studiach, pracy czy codziennych obowiązkach.

Nerwica natręctw – przyczyny

1. Przekonanie o „dysfunkcjonalności” i zła interpretacja myśli

Istnieje teoria, która sugeruje, że przekonanie o możliwości spełnienia się natrętnych myśli, pogłebia symptomy nerwicy. Większość ludzi potrafi odpedzić natrętną myśl, jako coś nierealnego. Osoby, które doświadczają nerwicy wierzą, że mogą robić coś strasznego, dlatego reagują nieadekwatnie do sytuacji.

2. Doświadczenia osobiste

Niektóre teorie psychologiczne sugerują, że nerwicę natręctw mogą wywoływać przeżycia z przeszłości. Bolesne dzieciństwo, doświadczona trauma lub nadużycie – sposobem radzenia sobie z nimi mogą być obsesje i kompulsje. Jednak ta teoria nie wyjaśnia, dlaczego ludzie, którzy nie mieli takich przeżyć też mają nerwice.

3. Czynniki biologiczne

Inne teorie sugerują, że niedobór serotoniny w mózgu może być jedną z przyczyn nerwicy. Jednak eksperci nie są zgodni co do tej teorii, bo nie jest do końca jasne, czy brak serotoniny powoduje nerwicę, czy jej niedobór to efekt nerwicy.

Nerwica natręctw – objawy

Dlaczego nerwica natręctw to zaburzenie obsesyjno-kompulsywne? Kompulsje to powtarzające się czynności, które uważasz za konieczne. Może to być coś w rodzaju wielokrotnego sprawdzania drzwi, żeby upewnić się, że zostały zamknięte.

Ten przymus to próba radzenia sobie ze stresem, który jest spowodowany przez obsesyjne myśli i złagodzenie odczuwanego niepokoju.

Jednak proces powtarzania tych przymusowych czynności jest często niepokojący i przynosi jedynie krótkotwałą ulgę. Bo jest to zamknięte koło. Obsesyjna myśl rodzi niepokój. Żeby sobie z nim poradzić uruchamia się natręctwo ruchowe, które przynosi tymczasową ulgę. Ale nie trwa ona długo, bo zostaje przerwana przez kolejną obsesyjną myśl.

Jak podaje Fundacja Zdrowia Psychicznego (NZ) 3 najczęstsze natręctwa myślowe to:

• niechciane myśli o krzywdzie lub agresji
• niechciane myśli o tematyce seksualnej
• powracające w myślach bluźnierstwa

Nerwica natręctw – przykłady towarzyszące objawom:

• wyobrażasz sobie, że wyrządzasz komuś krzywdę – może to być wizja wepchnięcia kogoś pod pociąg lub robienia krzywdy swojemu dziecku
• masz natrętne myśli seksualne lub bluźniercze – mogą pojawiać się w trakcie mszy w kościele lub w innych miejscach i sytuacjach, w których są nie na miejscu
• czujesz strach przed brudem i zanieczyszczeniem – przykładowo przed zarazkami w toalecie
• nadmiernie dążysz do uzyskania idealnego porządku lub symetrii − martwisz się i drażni Cię, gdy przedmioty nie są w odpowiednim układzie
• masz obsesyjne myśli związane z chorobą, pomimo, że jesteś zdrowy

Zgodnie z powyższym schematem różne natręctwa myślowe mogą prowadzić do przymusowych zachowań, czyli kompulsji.

Kompulsje te to np.:

• powtarzanie czynności −  np. sprawdzasz włączniki światła za każdym razem, gdy wychodzisz lub wchodzisz z domu
• dotykanie − np. kupujesz w supermarkecie tylko te rzeczy, które dotkniesz obiema rękami
• skupianie się na liczbach − np. kupujesz po trzy sztuki danego produktu
• mycie lub czyszczenie − np. konieczność częstego mycia rąk
• sprawdzanie − np. czytasz maila 10 razy przed wysłaniem
• powtarzanie określonego słowa lub frazy − np. powtarzanie czyjegoś imienia, żeby nie przytrafiło sie mu coś złego
• modlitwa − np. powtarzanie modlitwy za każdym razem, gdy tylko usłyszysz o wypadku

Nerwica natręctw − leczenie

Nerwica natręctw − jak leczyć to zaburzenie? Może się okazać, że niektóre przedmioty lub doświadczenia potęgują Twoją obsesję lub wzmacniają kompulsje. Jeżeli jesteś w stanie zidentyfikować takie sytuacje, miejsca, przedmioty – unikaj ich. Na przykład, jeśli boisz się skażenia, możesz unikać jedzenia i picia poza domem i nosić pod ręką odkażające mydło. Natomiast unikanie, choć znacznie ułatwia funkcjonowanie, nie jest stałym rozwiązaniem.

Dostępnych jest wiele opcji leczenia nerwicy natręctw. Najlepiej wybrać tę, którą zaleci terapeuta behawioralny. Jedną z nich jest poznawcza terapia behawioralna. Dzięki niej wspólnie z terapeutą (lub grupą) próbujesz zidentyfikować powiązania między swoimi myślami, uczuciami i zachowaniem. Ma to pomóc w rozwinięciu praktycznych umiejętności radzenia sobie z wszelkimi negatywnymi wzorcami myślenia lub zachowania.